Zomerwandeling

Ze hebben er een Café Bonne Femme en een Centre Céramique (spreek uit: sjéramiek), ze wonen tussen heuvels en wijngaarden en houden van een gulle tafel. Het kan geen toeval zijn dat in ‘Mestreech’, Nederland op z’n zuiderst, het Verenigd Europa werd uitgevonden.

Het heeft maar een haar gescheeld of boven Maastricht wapperde de Belgische driekleur. Toen in 1830 de Belgische revolutie uitbrak, kozen de Limburgers immers resoluut de kant van de opstandelingen. Wat niet naar de zin was van de Nederlandse generaal Dibbets, die wist te verhinderen dat de stad zich bij België aansloot. Niet dat het veel uitmaakt: in Maastricht spreken ze geen Hollands maar Limburgs, en je kunt er overal met Belgisch geld terecht. En straks betalen we allemaal met de euro, die hier in december 1991 boven de doopvont gehouden werd.

Hoe dan ook, Maastricht heeft een heel eigen charme, een zeldzame mengeling van kleinsteedse intimiteit en mondaine joie de vivre. “De inwoners van Maastricht zijn echte bourgondiërs”, weet Ton Stille. Dertig jaar lang zwierf hij als kapitein ter lange omvaart over de wereldbol, waarna hij naar zijn geboortestad terugkeerde en er een antiquariaat begon. “Anderzijds was Maastricht lang een vestingstad, wat maakt dat de inwoners ook een soort eilandmentaliteit hebben. Zo mogen ze graag een beetje neerkijken op mensen van buitenaf die ze onderverdelen in Hollanders, Belgen en boeren, waarmee ze de andere Limburgers bedoelen.”

Zelf voelt Ton zich een typische bewoner van de euregio Maas-Rijn, het gebied dat de twee Limburgen, ook de provincie Luik, de Oostkantons en de regio Aken omvat. Vandaar ook zijn interesse voor streekgebonden boeken en etsen, die naast devotionalia en erotica (van uitersten gesproken) het hart van zijn met zorg gekozen verzameling uitmaken.

G alerie Stille ligt in de Rechtstraat, in Wyck, vroeger een beetje geïsoleerd aan de overkant van de St.-Servaasbrug, maar nu een rive droite in volle opkomst met veel kunst- en antiekzaken, een goede, vaak zuiders getinte gastronomie en gezellige cafés. Die heropleving heeft natuurlijk alles te maken met de recente stadsuitbreiding rond het Centre Céramique en het Bonnefantenmuseum, de blikvangers van een gloednieuwe stadswijk gecreëerd door internationaal vermaarde architecten als Jo Coenen, Aldo Rossi, Alvaro Siza, Mario Botta en Aurelio Galfetti. Klinkt een beetje als een opstelling van AC Milan, en het gaat dan ook om een ambitieus project dat van nieuw Maastricht een urbanistisch en cultureel statement zal maken, met de rest van de stad verbonden door een nog te bouwen loop- en fietsbrug.

Het Plein 1992, genoemd naar het jaar waarin het fameuze Verdrag van Maastricht ondertekend werd, ligt er verblindend wit bij in de zon. Blikvanger bij uitstek is het Centre Céramique, op de plek waar ooit het bekende Maastrichtse aardewerk Sphinx gemaakt werd. Het ultramoderne, open en transparante gebouw huisvest de stadsbibliotheek, het gemeentearchief en het European Journalism Centre. De begane grond fungeert als Stadshal. In de grote expositieruimte loopt nu een tentoonstelling over het werk van architect Jo Coenen, naast de grote vitrine met Sphinx-aardewerk. Wie op de eerste verdieping aandachtig de historische maquette van Maastricht bestudeert, ziet welke stukjes van de oude vestingwal in het hypermoderne Céramique-project zijn opgenomen. ” Sjoen“, vinden de meeste Maastrichtenaars inmiddels, en dat geldt zeker voor de reusachtige zwevende dolfijn van Chiarenza op de gelijkvloerse verdieping, die de wijsheid symboliseert.

Vanop de linker Maasoever doet de koepel van het Bonnefantenmuseum nog het meest denken aan een gigantische obus. De naam is afgeleid van bons enfants, wat verwijst naar het klooster in het oude stadsdeel waarin het museum vroeger gevestigd was. Het nieuwe gebouw is van de hand van de Italiaanse architect Aldo Rossi, en herbergt een afdeling oude kunst met prachtige middeleeuwse houtsculpturen en Italiaanse meesters uit de periode 1300 tot 1600. Bij de hedendaagse kunst vallen vooral de vertegenwoordigers van de minimal art en arte povera op. Tot 16 september loopt in het Bonnefantenmuseum de prachtige tentoonstelling Imperial paintings from Prague, schilderijen uit de privé-collectie van keizer Rudolf II, waaronder werken van Dürer, Titiaan, Veronese en Rubens. In afwachting van De firma Brueghel, een boeiende tentoonstelling over de kopieerpraktijk in het atelier van Pieter Brueghel de Jonge, kun je nu al deskundigen aan het werk zien die met moderne middelen als infrarood verschillende versies van schilderijen als De Volkstelling te Bethlehem kunsthistorisch onderzoeken.

Maar het kloppend hart van Maastricht ligt aan de overkant van de Maas. In het Stokstraatkwartier vind je resten van de oude stadsomwalling naast smalle winkelstraatjes met fraaie gevelstenen. Wie van shopping houdt, krijgt hier hartkloppingen. Toon Hermans heeft nog een poos in de Stokstraat gewoond, op nummer 49. Op het levendige Onze Lieve Vrouweplein, met zijn monumentale basiliek en Mariakapel, bruist het terrasleven. Het Stokstraatkwartier ligt overigens pal boven de oudste nederzetting van Maastricht, een Romeins castellum uit de vierde eeuw dat Mosae ad Trajectum heette. In de museumkelder van hotel Derlon zijn zelfs nog oudere resten te bewonderen, waaronder een heiligdom uit de tweede eeuw. Ook de Middeleeuwen hebben hun sporen nagelaten: de Helpoort uit 1229 is de oudste bewaard gebleven stadspoort van Nederland, met een zogenaamde mezekouw boven de doorgang, een houten uitbouw met werpgaten om de vijand te bestoken. Op 15 juli zal de kanonnengroep van de Stichting Maastricht Vestingstad hier tekst en uitleg geven over de manier waarop vroeger veldslagen werden gevoerd.

Maar de alleroudste resten van Maastricht vind je in het Natuurhistorisch Museum, in de gedaante van een Mosasaurus hoffmanni, een uit de kluiten gewassen prehistorisch reptiel dat zo’n 65 miljoen jaar geleden in deze streken voorkwam en waarvan in de nabijgelegen St.-Pietersberg een bijna compleet skelet werd teruggevonden.

Waarom het Vrijthof, de onbetwiste navel van de stad, door twee momumentale kerken pal naast elkaar gedomineerd wordt – St.-Servaas en St.-Jan -, wordt meteen duidelijk als je St.-Jan binnenloopt. Oorspronkelijk was het de doopkapel van St.-Servaas, die later werd uitgebreid tot parochiekerk en sinds 1632 wordt gebruikt door de Nederlandse Hervormde Gemeente, vandaar het sobere interieur.

Maar wie de moed heeft om de veertig meter hoge toren te beklimmen, heeft een adembenemend uitzicht over de stad, het Maasdal en de St.-Pietersberg. O ja, het straatje tussen de twee kerken heet het Vagevuur… Levenslustig Maastricht is altijd in voor een grapje.

Voorkennis

Pierre Zenden is sportcommentator, sportschoolhouder en vader van voetballer Boudewijn Zenden van FC Barcelona.

Leukste café: Au Mouton Blanc, Kersenmarkt 10. Kwaliteit en gezelligheid.

Favoriete restaurant: Toine Hermsen, St.-Bernardusstraat 2-4. Met sterrenchef en toch een gemoedelijke sfeer.

Rustigste plek: de Grote Looierstraat en verder het hele Jekerkwartier. Alsof je teruggaat in de tijd.

Typische winkel: Adriaan, St.-Pieterstraat 36, voor ambachtelijke specialiteiten zoals zelfgemaakte mosterd, chutneys en dressings.

De must: de overkant van de Maas. De buurt Wyck ontwikkelt zich heel mooi.

Typisch Maastrichtse uitdrukking: “Eine schroeveleer kriege”: een koude rilling krijgen.

Het cliché: Maastrichtenaars hebben de naam chauvinistisch te zijn, wat ook wel een beetje klopt.

Het souvenir: Mestreechter Steerkens, chocolaatjes voor bij de koffie. Of voor de gezelligheid, voor zover je die mee naar huis kunt nemen.

Sport- en Zwemschool Zenden, St.-Bernardusstraat 5, +31-43-321 22 11.

De evenementen

Carnaval: veertig dagen voor Pasen

Tefaf, beroemde internationale kunst- en antiekbeurs in het Maastrichts Expositie- en Congrescentrum in Randwijck: maart

Mestreech Santé, wijnmanifestatie in de Dominicanerkerk: juni

Preuvenemint: culinair pleinfeest op het Vrijthof, 23-26 augustus.

De rijzende culinaire ster

Tout à fait heet het restaurant van de jonge chef Bart Ausems. De naam is een herinnering aan de tijd dat hij als hulpje werkte bij Bocuse in Collognes-sur-Mont-d’Or. ” Tout à fait” was namelijk wat de keukenbrigade in koor antwoordde als de meester de keuken inspecteerde en vroeg of iedereen er klaar voor was.

Bij Ausems draait alles om de smaak. Bij voorkeur van producten uit de buurt. Vandaar dat je op zijn kaart een typisch Limburgs voorgerecht vindt: huidvleis (zure zult) met een vinaigrette van Limburgse mosterd en Apostelhoeve Auxerrois. Zijn voorliefde voor een mooi geroosterd stuk vlees stamt dan weer uit Frankrijk. En verder is Ausems een echte salademens. Hij houdt van een frisse salade met vier verschillende vissoorten, bijvoorbeeld. Of met langoustines, waar bij voorkeur een witte, vette bourgogne bij geschonken wordt.

Gevestigde waarden

Au coin des bons enfants. Traditionele Franse keuken in een harmonieuze omgeving. Met mooie binnentuin. Ezelsmarkt 4,

Tel. +31-43-321 23 59.

Restaurant Beluga van de eigenzinnige sterrenkok Hans van Wolde verhuist binnenkort naar een hypermoderne stek aan Plein 1992

in de Céramique. Tot zolang: Havenstraat 19, +31-43-321 33 64.

Voor de liefhebbers van asperges op traditionele wijze (op een van de levendige terrassen van de stad): Golden Tulip Gerlon, Onze Lieve Vrouweplein 6, +31-43-321 67 70.

Linda Asselbergs / Foto’s Lies Willaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content