Piet Swimberghe

In opdracht van de Silver Trust vervaardigen Britse edelsmeden tafelzilver voor Downing Street 10. De zilverschat wordt voor het eerst naar het continent verscheept en in het Sterckshof getoond.

Piet Swimberghe

Vroeger bracht de Britse premier zijn eigen familiezilver mee naar de ambtswoning. Dat was geen probleem voor een edelman, maar wie niet rijk was, moest tafelzilver lenen bij vrienden of kennissen. Een beetje pover. Gelukkig voor Tony Blair kreeg zijn voorganger Major in 1993 300 stuks tafelzilver in bruikleen van The Silver Trust, die jaarlijks Britse edelsmeden hedendaags tafelzilver laat maken voor Downing Street 10 en de Britse ambassades. De Trust werd tien jaar geleden opgericht om een nationale zilvercollectie aan te leggen. Een voortreffelijk initiatief, want de verzameling dient niet om musea te vullen : er wordt mee getafeld. De bedoeling is duidelijk : het oeuvre van de hedendaagse Britse zilversmeden beter bekendmaken. Niet enkel hoge pieten krijgen de kans het te bewonderen. Tijdens het parlementaire reces wordt de collectie in binnen- en buitenland getoond, nu voor het eerst op het continent.

In het Sterckshof wordt een tafel gedekt voor 20 personen. En het valt op dat veel van het tafelzilver speels van stijl is. Het is heel verscheiden van vorm en afwerking, want de zilversmeden houden geen rekening met elkaars stijl. Een probleem voor de tafeldekkers van Downing Street. Het porseleinen serviesgoed is wel eenvormig van stijl.

Veel objecten ogen grappig. Zo ontwierp Kevin Coates een enorm middenstuk, met onderaan een fruitschaal, net een vliegende schotel, bekroond door een flamboyante Sint-Joris in gevecht met een gespietste draak. Het zogenaamde Saint-George centrepiece is overladen met lapis lazuli, parelmoer, koraal en amber. Lexi Dick ging nog een stap verder en maakte twee fruitschalen : een voor de winter en een voor de zomer. Ze worden door boompjes ondersteund, waartussen een eenhoorn en een leeuw wandelen, de heraldische dieren uit het koninklijke wapen. De stijl is romantisch en de afwerking zeer realistisch.

Bij onze zilversmeden voel je meer invloed van het Scandinavisch design, de vooroorlogse klare lijn en het postmodernisme, met een voorkeur voor gladde vormen zonder tierlantijntjes. Blijkbaar boren de Britse smeden andere inspiratiebronnen aan, gebaseerd op hun traditie. Ginds was de zilverproductie vroeger enorm groot. In de Victoriaanse tijd kon zelfs de gewone burgerman zich wat tafelzilver veroorloven. Ondenkbaar op het continent, waar men zich tevredenstelde met tinnen eetgerei. Eind vorige eeuw kenden de Britten dan die onwaarschijnlijk rijke Art-and-Crafts-beweging, die de ambachtelijke zilversmederij nieuw leven inblies.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de hele Britse maatschappij omgegooid : het huispersoneel verdween en de lage middenklasse klom hogerop. Enkel grotere industriƫle ateliers hielden het hoofd boven water. Wie moderne spullen verkoos, greep naar design uit Scandinaviƫ. Maar sinds de jaren tachtig leeft de Britse edelsmeedkunst weer op. Net zoals meubelmakers opnieuw op kleine schaal produceren, leggen zilverateliers zich toe op unica en beperkte series. De Britse edelsmeedkunst evolueert toch anders dan op het continent : de kunstenaars zijn nauwer verbonden met de traditie en experimenteren minder. Ze zoeken toenadering tot de decoratieve Arts-and-Crafts-stijl en houden van evenwichtige, klassieke vormen, versierd met gravures en drijfwerk. De dertigers en veertigers gaan nog een stap verder : ze jongleren met stijlelementen van moorse of neogotische inspiratie. Ze schrikken er niet voor terug om de heraldische tekens op een vrij klassieke manier aan te wenden. De drang om elke versiering te abstraheren, bij ons vrij populair, is er niet. Dit is een bewijs van veel vakmanschap. Door louter eenvoudige vormen aan te wenden, verdoezelen sommige edelsmeden immers hun beperkt technische kunnen.

?The National Collection?, Museum Sterckshof, Hooftvunderlei 160, Antwerpen-Deurne, van 9 augustus tot 7 september, van 10 tot 17 u.30. Maandag gesloten, behalve op 15 augustus.

Van Kevin Coates : middenstuk met het wapen van het Verenigd Koninkrijk. De versiering is overdadig maar virtuoos.

Rechtsboven : romantische fruitschalen van Lexi Dick, een knipoog naar de traditie van de Arts-and-Crafts uit de vorige eeuw. Hiernaast : zout-, peper- en suikerstel van Richard Fox, die ook een collectie tafelzilver ontwierp voor Bulgari.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content