ITALIAANSE RENAISSANCE

Maurizio Zanella is een begenadigd wijnmaker. Als adolescent was hij weliswaar meer begaan met zijn motor dan met zijn schoolboeken, maar dat zou veranderen na een bezoek aan Krug en Romanée Conti. We schrijven 1972 en onze jonge held is nauwelijks 16 jaar. Zijn vader, een welgesteld zakenman in de vervoersektor, had in 1963 een groot landgoed gekocht : Casa del Bosco (het “boshuis”, op een uurtje rijden van Milaan, vlakbij Brescia in Erbusco) om zeker te zijn van de kwaliteit van de eieren, de wijn en de kippen op zijn tafel. Het was naar dit familiedomein dat hij zijn rebellerende zoon, “min of meer” student in Milaan, met motor en al had verbannen. “In het begin trok ik mij van landbouw helemaal niets aan”, vertelt Maurizio. “Ik deed niets anders dan rondhotsen en motorcrossen. Tot op zeker moment de overheid voor de wijnboeren van de streek een reis sponsorde naar Frankrijk, enkele dagen Parijs inbegrepen. Ik ben meegegaan, meer voor Parijs dan voor wat anders. “

En zo is alles begonnen. Het viel hem op hoe de oudere oenologen hun neus ophaalden voor de delikate Franse wijnmakersmetoden. Ze hadden slechts oog voor grote machinerieën en misprezen de kleine vaatjes, de traditionele, voorzichtige ingrepen en de perceelgebonden selektie. Ze lachten met wijngaarden waarop 10.000 wijnstokken per hektare stonden en die slechts 30 hektoliter opbrachten, terwijl zij met 2000 wijnstokken per hektare, er wel 150 hektoliter uitpuurden. Vooral het bezoek bij Krug in Champagne tekende Maurizio voor het leven.

Terug op Casa del Bosco krijgt hij van zijn vader volledig carte blanche om met de wijn te doen wat hij wil. Zanella is de eerste om 10.000 wijnstokken op een hektare te planten. Hij bestelt ook barriques. En algauw wordt wijn zijn passie.

In 1977 haalt hij keldermeester André Dubois weg bij Moët Chandon in Reims. Die zal bij hem blijven werken tot 1989 en verder halftijds tot aan zijn dood in 1990. De invloed van deze Dubois op de schuimwijn van Casa del Bosco onder de appellation Franciacorta, is evident. Vanaf het eerste jaar, in 1978, zijn de wijnen perfekt, zowel de “gewone” Brut, de Brut zéro als de gejaarmerkte versie die hout heeft gehad. Ze behoren onmiddellijk tot de beste van Italië.

“Er moest iets gebeuren in Italië”, zegt Maurizio Zanella. “In de jaren ’60 was wijn niet meer dan een voedingsprodukt, de gemiddelde Italiaan dronk er 168 liter van per jaar. De grootindustrie was er volop mee bezig en terwijl de rendementen per hektare elk jaar stegen, werd de wijn elk jaar slechter. In heel de wereld stond Italiaanse wijn gelijk met rommel. Vanaf 1965 kwam er reaktie bij een tiental wijnbouwers en kon de renaissance een aanvang nemen. Wij, op Casa del Boco, werken alleen met onze eigen druiven. Ik ben een boer en geen industrieel. Grote wijn wordt op de wijngaard geboren. We hebben nu 96 hektaren, allemaal met 10.000 stokken per hektare. Onze appellation is Franciacorta. Het domein (alles bijeen 1200 hektaren groot) ligt in de schaduw van de Alpen waar de rijping traag verloopt zodat de wijnen complex zijn en goed friszuur. “

Op 17 mei van dit jaar werd een lang gekoesterde droom vam Maurizio Zanella eindelijk waar : de appellation Franciacorta werd gepromoveerd tot een DOCG (Denominazione de Origine Controllata e Garantita) op zich, zonder vermelding van de wat denigrerende term spumante erbij. “Op de etiketten van champagne staat ook niet vin mousseux”, zegt Zanella, die door de dynamische Etneo Tony een Limburgs-Italiaanse wijninvoerder, waar vele ingeslapen Belgische importeurs een lesje kunnen bij nemen onlangs naar het Scholteshof in Stevoort werd gehaald.

De nieuwe DOCG-wetgeving is erg streng : de wijnen moeten minsten 18 maanden op hun gistrest gelagerd worden (het gaat hier uiteraard alleen om op fles hergiste wijnen), de densiteit van de wijnstokken moet minstens 10.000 per hektare zijn en de opbrengst mag de 10 ton niet overschrijden. Er mag in gelijk welke verhouding pinot noir, pinot blanc en chardonnay gebruikt worden. “Ik maak geen schuimwijn, ik maak geen champagne, ik maak Franciacorta Casa del Bosco met zijn eigen stijl en persoonlijkheid”.

Franciacorta Brut Nuovo Cuvée Primeur (550 fr.). Ruim, iets secundair boeket, gelukkig niet fruitig, smakelijke aanspraak met goede lengte maar iets te opvallende dosage.

Franciacorta Brut Vintage 1991 (863 fr). Ruime neus die echter door de dosage wat afgevlakt is, charmerende populaire smaak met meer karakter dan de vorige.

Franciacorta Dosage Zéro Vintage 1991 (863 fr.). Minder ruim boeket maar duidelijker dieper dan de twee vorige, wat stevige massieve genadeloze smaak met karaktervolle lengte. Kan evolueren en finesse ontwikkelen. Grote sterke wijn.

Franciacorta Satèn Vintage 1990 (963 fr.). Ruim boeket zonder de zoete ondertoon en mooi ontwikkeld, goede brede voldragen smaak met charme, frisheid en lengte : alle interessante aspekten van iets oudere wijn met een doortimmering van pinot blanc erdoorheen. Grote rijpe wijn. (Het woord satèn verwijst naar het crémant-type, met wat minder druk.)

Franciacorta Bianco 1993 (444 fr.). De stille witte van Zanella. Zeer karaktervolle, iets vettige witte wijn met goed zuur en zelfs wat bitter. Heel typisch eindelijk eens iets anders en prachtig voor aan tafel. (Gemaakt van pinot blanc en chardonnay).

Casa del Bosco maakt ook een reeks modieuze wijnen van pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc naar Frans model en ook een bordeaux-achtige Vino Da Tavola met cabernet sauvignon, franc en merlot. Hun reputatie en de zeldzaamheidsfaktor heeft ze echter, zeker in België, uit de markt geprijsd.

(Invoer : Selezione Vini Italiani in Hasselt).

HERWIG VAN HOVE

Maurizio Zanella : vernieuwer en begenadigd wijnmaker.

Zanella’s Franciacorta-wijnen behoren tot de beste van Italië.