Eenvoudige wijnen die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week: schuimwijn.

Wijnfraudes komen, vreemd genoeg, bijna altijd aan het licht door administratieve procedures of via verklikking door afgewezen medewerkers en niet door ontgoochelde consumenten die het gebrek aan kwaliteit vaststellen. Zo is de recente champagnefraude ontdekt door zwartwerkcontrole en de recente bourgognefraude door opvallende onevenwichten tussen verkoop en aankoop van tafelwijn.

Champagne en andere grote schuimwijn worden niet op hun wezenlijke kwaliteit beoordeeld, omdat de door marketing gecreëerde consumptieambiance er een is van klatergoud en schemerige nachtclubs. Die afwezigheid van terugkoppeling uit de markt heeft dramatische gevolgen: meer dan de helft van de champagneproductie is niet beter dan dure zure limonade en de fraudepoort staat wijd open.

Schuimwijn, ook champagne, is geen natuurproduct maar wordt gemaakt door mensenhand. Door het mixen van origines en druivensoorten ontstaat smaakbreedte, door het mengen met oude millesimes komt smaakdiepte en door de tweede gisting op fles en de daaraan gekoppelde lagertijd op de gistrest ontstaat smaakeenheid. Breedte, diepte en eenheid van smaak zijn de kenmerken van zeldzame, grote schuimwijnen of champagnes: ze ontsnappen hiermee aan de lokaal gebonden eigenheidskenmerken en worden referenties op zich. Denk maar aan Krug, Bollinger, Pol Roger… Met de nodige investeringen in middelen en vakkennis kunnen grote schuimwijnen dus overal worden gemaakt: Domaine Chandon in Napa Valley is even verdienstelijk als Moët et Chandon in Reims.

Doordat champagne erg duur is geworden onder druk van de vraag, is er heel wat aan het verschuiven gegaan in de wereld van de schuimwijn. Sinds 1994 is de vermelding méthode champenoise op het etiket van schuimwijnen uit andere streken, die hun tweede gisting ook op fles hebben doorgemaakt, verboden. Het is nu méthode traditionnelle geworden. Maar ook in de fles is er veel veranderd. Van oudsher maakte men in de grote Franse wijngebieden (Bordeaux, Alsace, Loire, Limoux…) schuimwijnen onder de lokale appellation-naam, waarbij uitsluitend gebruik werd gemaakt van het druivenbestand dat door die AOC was voorgeschreven. Zo zijn de wijnen die we vandaag proeven, Saumur en Vouvray, van het AOC-type. Maar de internationale markt vroeg om meer champagneachtige wijn met vooral meer lichtvoetige chardonnay dan door de AOC was toegelaten, en daarom bedacht men een nieuwe appellation: Crémant. Crémant de Loire (1975) heeft nog een basis van chenin-druiven, Crémant d’Alsace (1976) nog een basis van riesling of pinot blanc, Crémant de Limoux (1990) nog een basis van mauzac, maar de toevoeging van chardonnay en zelfs van pinot noir is in principe vrij. Deze schuimwijnen verliezen dus aan ’typiciteit’ en zijn meer internationaal gericht (zoiets als Heineken Pils). Van de traditionele AOC-schuimwijnen, zoals die welke vandaag in deze rubriek aan bod komen, kan men echter meer eigenheid verwachten.

Château Moncontour, Vouvray 1997 Brut

Het betreft een gejaarmerkte schuimwijn van een château dat vooral gekend is om zijn grote zoete wijnen. Hij is gemaakt van bijna 100 procent chenin blanc.

Explosieve chenin-geur met zacht accent en goede breedte. Charmerende smaak met goede lengte en een bitter accent op het einde, wat smal van smaak door de beperking van het gejaarmerkt zijn. Excellent voor zijn prijs en in zijn genre. (Delhaize: 285 fr.)

Mlle Ladubay, Saumur 1998 Brut

Is sinds 1974 overgenomen door het champagnehuis Taittinger. Ladubay haalt zijn smaakbreedte uit de aanvoer door wel 120 verschillende boeren die chenin-druiven leveren van verschillende perceelorigine.

Neus met een en al finesse en wijnachtig na opschudden. Evenwichtige en geknoopte smaak met fijne elegantie, misschien iets kort. Beter dan de gemiddelde champagne. (GB: 299 fr.)

Gratien&Meyer, Saumur Brut

Werd vroeger verkocht onder de naam Saumur Soleil. De firma koopt geen wijnen maar enkel druiven en vinifieert alles zelf om de terroirsmaak van chenin tegen te gaan.

Volgele kleur en geen spoor van de gevreesde chenin-terroir. De smaak zet zoet aan en ontwikkelt daarna in het zure. Wat neutraal product. (Colruyt: 289 fr.).

Herwig Van Hove