Eenvoudige wijnen die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week: chardonnay van over de hele wereld.

Chardonnay is een witte druivensoort die nog altijd over de hele wereld driftig wordt aangeplant. Dat succes heeft te maken met de mythische reputatie van de grote witte bourgognewijnen die allemaal van 100 procent chardonnay worden gemaakt. Corton is wellicht de meest magische en dure droge witte wijn ter wereld – voor minder dan 4000 à 5000 fr. per fles zal iedereen gewagen van een koopje -, en wordt uitsluitend gemaakt van chardonnay.

Er is nochtans geen eenduidigheid in de Bourgondische chardonnaywijn. Hij gaat van extreem friszuur in het noorden, in de buurt van Chablis, tot terroirachtig zwaarwichtig in het zuiden, in de buurt van Pouilly-Fuissé. Ertussenin, bij Meursault, bereikt hij een zeldzaam hoogtepunt waar kracht en indrukwekkende gras samengaan met frisse structuurelegantie: een witte wijn met brede schouders en immense diepte die veroudert zoals de grote rode.

Maar de onevenwichten liggen ook grijnzend op de loer. Chardonnaywijn van onrijpe en te vroeg geoogste druiven krijgt iets kinderlijk simpels, met een zuurheid die ongelegen komt, zoals bij Petit Chablis in de mindere jaren. Zeker in klimaatzones die genereus warm zijn en waar de rijping daardoor te snel verloopt: dat levert altijd wat eenvoudige single target-producten op. In dergelijke zones naar frisheid streven door vóór de volle fysiologische rijpheid te oogsten, geeft steevast ijle simpele zuren: rolmopswijnen! Maar ook het streven naar ultieme rijpe concentratie brengt ons ver van het Corton-ideaal, men spreekt dan van ‘boterigheid’: de (getemde) ranzigheid van rijpe Franse boter. Amerikanen die graag streven naar the biggest in the world waren erin gespecialiseerd: alcoholconcentraties van 14 graden of meer; een vervelende, overmatig gevulde, vettige aanspraak; een branderige alcoholsensatie en een stompe, volkomen bolvormige lengte. Indrukwekkend maar snel vervelend.

Deze twee uitersten van onevenwicht – zure simpelheid en warme ranzigheid – kunnen door lagering op verse (Franse) eik niet ondervangen worden. De eiksmaak overdondert gemakkelijk de simpele dunne zure wijntjes en maakt er thé de barrique van. Maar ook bij het boterig geweld is eik niet op zijn plaats: hij doet niets anders dan de karikatuur onderstrepen. Een gulden lijst omheen een lelijk schilderij maakt de zaak alleen maar erger.

Maar ook bij evenwichtige wijnen moet men met eik oppassen. Het is de bon ton om op eik te vergisten, al dan niet na een periode van schilcontact, en dan de wijn op de gistrest te houden met omroeren af en toe. Zo komt er een verwonderlijke fruitigheid tot stand. Maar er komt in de smaak ook een eikgebinte dat soms kan overdonderen en het fruit overspoelen. Alles is kwestie van evenwicht en van het afstemmen van de ingrepen op het product zelf: er zijn geen vaste regels en hout is geen automatische garantie voor kwaliteit.

In elk geval mogen we van chardonnay verwachten dat hij een zekere stevigheid voert die hem aan tafel plaatst bij passende gerechten. Nu maar zien wat in de glazen komt.

Premium oak chardonnay 1997, Region Shumen, Domaine Boyar, Bulgaria.

Domaine Boyar is een merknaam waaronder in Europa de betere Bulgaarse wijnen verhandeld worden. Deze wijn is duidelijk overoaked. Een gevulde rijpe kleur, dat wel, maar de neus en de smaak zijn door hout overdonderd. Thé de barrique. (Colruyt: 179 fr.)

South Eastern Australia Chardonnay 1999, Thomas Hardy.

De kleur heeft een lichte nuance van rijp geel en de neus is van rijpe maar ook fijne chardonnay. De smaak is zoals verwacht, rijp rond en fijn. Een type. Duidelijk de beste van het stel. (Colruyt: 225 fr.)

Etchart Chardonnay 1999, Mendoza, Argentina.

In de kleur is een rode sluier, de neus is anoniem en de smaak is deze van zuur water. Typische groterendementenwijn. (GB: 209 fr.)

Campo dos Frades chardonnay 1997, Ribatejo, Portugal.

Gevulde diepgele kleur van rijp, en een oxidatieneus van overrijpe gedroogde vruchten (vijgen). De smaak is vettig en lomp met naijlend zuur. Mislukt. (Delhaize: 152 fr.)

Danubian Valley chardonnay 1999, Domaine Boyar, Bulgaria.

Bleekgele ijle kleur en een discrete fruitneus die van gelijk welke druif van hoge rendementen zou kunnen zijn. Aangename friszure en evenwichtige presente smaak (iets restzoet?). Goed voor zijn prijs. (GB: 125 fr.)

Cowra Estate chardonnay, 1999, South Eastern Australia.

Bijna ijle kleur en een frisse anonieme neus. Fris en rond in de mond, geen chardonnay-expressie. Wijn van grote rendementen.(Delhaize 169 fr.)

HERWIG VAN HOVE