Eenvoudige wijnen die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week: muscadet.

In België zijn er twee wijnen die steevast met de mosselkeuken worden geassocieerd: Entre-Deux-Mers en muscadet. Een flinke scheut ervan gaat in de mosselpot en de gevorderden drinken er dan een pint bier bij. Deze associatie is er een van smaakgever in de keuken en niet van ‘wijn om te drinken’. Tenzij natuurlijk in de vele restaurants waar gemiddelde wijn veel te duur is en waar muscadet haast altijd het rampzalige onderste van de wijnkaart uitmaakt. Op dezelfde manier eindigt madera haast altijd in een saus en dient Spaanse wijn enkel voor de vakantie. Deze vooringenomenheid heeft muscadet grotendeels aan zichzelf te danken.

Het idee achter de AOC muscadet is er een van ‘jonger dan jong’. De wijn moet weliswaar jong worden gedronken voor het ziltige fruit, maar hij moet ook over een supplementaire toets van jeugdige frisheid beschikken. Die krijgt hij doordat hij na de gistingsperiode niet wordt gemanipuleerd maar gewoon op de gistrest tot rust komt. De gistrest zelf is ook actief en draagt bij tot die jeugdige frisheid door een minieme afgifte van autolyse-elementen (resten van zelfontbinding). Het meest frisse effect bekomt men als de wijn rechtstreeks vanop de gistrest wordt gebotteld: de fameuze mise sur lie. Deze procedure impliceert wel dat de wijnboer die de wijn maakt, hem ook zelf ter plaatse bottelt of doet bottelen. Welnu, tot voor kort mochten groothandelaars de wijnen op de domeinen wegpompen en in traumatiserende grootbottelinstallaties op fles brengen met het behoud van mise sur lie op het etiket. Bij deze industriële bottelingen blijft van de jeugdige fraîcheur niets over. Muscadet is dan inderdaad een ‘stoofpotwijn’ die in de keuken gebruikt kan worden als smaakgever.

Een tiental jaren geleden is door de diensten van het Franse appellationinstituut ( INAO) en de Interprofession orde op zaken gesteld, ook wat de afbakening van de appellationgebieden en de maximaal toegelaten rendementen betreft. Zo komt het dat men vandaag muscadet kan vinden die de mosselpot overstijgt.

Maar de verplichte domeinbotteling voor de mise sur lie-types bracht een ander probleem aan de orde: de integrale kwaliteitszorg. De wijnboer zelf is nu ‘een volledige lijn’ tot bij de verbruiker, maar de relatief lage prijs van muscadet laat dikwijls niet toe dat geïnvesteerd wordt in integrale hygiënezorg tot bij de verbruiker. Vroeger dekte de groothandel zich in door intensief te filteren, te zwavelen en zelfs te steriliseren: de wijn was dan volkomen dood maar niemand zou er ooit van sterven. Met de groeiende internationale concurrentie en de verregaande regelgeving van de Europese Commissie worden dus ook aan thuisbottelende wijnboeren eisen gesteld die ze soms (nog) niet kunnen waarmaken. Nochtans is een tere muscadet, met een braaf alcoholgehalte van 12 graden, qua hygiëne veel gevoeliger dan bijvoorbeeld een Australische chardonnay van 13,5 graden.

Vorig jaar was België goed voor een invoer van 1,9 miljoen flessen, Engeland deed viermaal meer en Nederland de helft minder. De gemiddelde vertrekprijs ex domein was ongeveer 70 fr. per liter. Wetende dat het bottelen van een fles wijn ongeveer 40 fr. per fles kost, met daarbovenop onze hoge Belgische accijnzen en BTW, moet men muscadet in de Belgische rekken niet verwachten voor minder dan 150 fr. per fles. De smaak moet dan fijn en delicaat zijn, met een ziltige toets door de nabijheid van de Atlantische kust op de groeiplaats, jeugdig en toch met voldoende lengte om het bij oesters en verse vis te kunnen doen.

Muscadet Sèvre et Maine, sur lie 1998, ‘Les Audelières’.

Typische neus, die men in de boekjes ‘ziltig’ noemt, met een exotische bloemige component die van ver aan viognier zou kunnen doen denken. Goede, jonge, persistente en zelfs wat indringende smaak. Heel goed in zijn genre. (Delhaize: 186 fr.)

Muscadet Sèvre et Maine, sur lie 1998, ‘Les Lauriers’.

Karaktervolle neus maar iets minder intens dan de vorige. Iets neutrale, zurige en lichte maar toch elegante smaak met een zekere lengte. (Colruyt: 159 fr.)

Muscadet Sèvre et Maine, sur lie 1998, ‘Clos des Allées’.

Ruime en brede, frisse neus, vooral na opschudden. Goed aanzettende frisse smaak zoals men moet verwachten, verflauwt iets op het einde. (GB: 209 fr.)

De eigen kwaliteit van deze drie wijnen – de eerste geniet onze voorkeur – is tekenend voor de vooruitgang in muscadetland. De wijnen zijn zuiver, met een eerlijke, typische smaak die zelfs wat gedragen is en die perfect past bij de elegante tafel. Een zalige afwisseling voor de vele chardonnay- en sauvignonwijnen.

Herwig Van Hove