Injectables, zoals botox en fillers, worden steeds populairder. Ze doen rimpels snel verdwijnen en geven het gezicht tijdelijk weer een frisse uitstraling. Maar moeten we dat wel willen ? En wat kan er allemaal misgaan ? We gingen te rade bij deskundigen.
je ziet er nog goed uit.” Als je dat hoort, weet je het wel. Die ‘nog’ is er te veel aan ! In één klap besef je dat je niet jong meer bent. Wallen die niet meer verdwijnen, wenkbrauwen op halfzeven, een plooi tussen neusvleugels en mondhoeken, ingevallen wangen… De blozende tiener uit de fotoalbums is ver weg. Je kunt je daar bij neerleggen en focussen op de voordelen die ouder worden met zich meebrengt, of je kunt er iets aan doen. Het eerste is wat velen zeggen dat ze doen, het tweede is wat velen stiekem wensen. Van oudsher hebben mensen middelen gezocht om hun uiterlijk te verfraaien. De omzetcijfers van parfumeries, kappers en schoonheidssalons liegen er niet om. Privéklinieken voor plastische chirurgie, laserbehandelingen en het bleken van tanden schieten uit de grond. Ook stoffen als botox en fillers, die rimpels doen verdwijnen en verloren volume in het gezicht herstellen, worden steeds populairder.
Volgens Monique Lindeboom, Amsterdamse beautyjournaliste en oprichtster van het kritische online-beautyplatform BeautyJournaal, past dat in de tijdgeest. “Inject-ables geven snel resultaat. Mensen zijn nu eenmaal ijdel, we hebben een fascinatie voor mooie mensen, zo werkt zelfs het hele biologische selectieproces. De middelen bestaan, logisch dat mensen ze gaan gebruiken.” Ook de bekende Nederlandse zakenvrouw en tijdschriftenuitgever Annemarie van Gaal begrijpt dat steeds meer mensen de stap zetten. “We leven in een zeer visuele maatschappij. Het uiterlijk wordt steeds belangrijker, ook in het zakenleven. Vroeger las je in de krant over ministers of bedrijfsleiders, nu zie je die mensen op tv of internet. Heeft iemand gele tanden, een chagrijnige mond of een diepe frons, dan speelt dat mee in de manier waarop zijn/haar boodschap overkomt. Het uiterlijk kan afleiden of zelfs de boodschap ondermijnen. Maar dat hoeft niet meer : je kunt je tanden laten rechtzetten en bleken, of iets aan die afhangende mondhoeken laten doen. Het zijn subtiele veranderingen die een enorm verschil maken. Ik coach regelmatig zakenmensen en geef advies over hun uiterlijk. Hebben ze iets in hun gezicht dat stoort, dan raad ik hen aan om naar een bevoegde arts te stappen. Je draagt mooie kleding, je verzorgt je gebit, je gaat naar de kapper. Waarom dan je gezicht niet wat laten opknappen als je dat nodig vindt ?”
Omstreden
Toch zijn injectables omstreden. Mensen die openlijk toegeven dat ze zich laten behandelen, worden vaak beschouwd als zeer ijdel, zelfs wat onverantwoord. De media storten zich gretig op bekende gebruikers die geen maat weten te houden. Zoals actrice Nicole Kidman die danig met botox werd behandeld dat haar gezicht geen emotie meer toonde en ze leek weggelopen uit de collectie van Madame Tussaud. Sterren als Madonna worden uitgelachen om de opgeblazen jukbeenderen. De media berichten ook graag over de afschuwelijke gevolgen als het fout loopt : horrorverhalen over bulten, ontstekingen, verminkingen worden breed uitgesmeerd en vrijwel altijd overgoten met een moraliserend eigen-schuld-dikke-bult-sausje.
Uiteraard is het belangrijk mensen te waarschuwen voor wat er kan misgaan met medische behandelingen, maar voor elke ontsporing zijn er duizenden mensen bij wie de ingrepen niet of nauwelijks opvallen en die tevreden zijn met het resultaat. Een van de pioniers in het vak is cosmetisch arts Helga van den Elzen. Ze heeft ruim achttien jaar ervaring met injectables, heeft sinds acht jaar haar eigen kliniek in het Nederlandse Naarden en reist de wereld rond om lezingen te geven. Zij vindt het heel begrijpelijk dat mensen hun uiterlijk willen verfraaien : “Als je er leuk uitziet, heb je het nu eenmaal makkelijker in het leven. Hierover is net een boek uit van econoom Daniel S. Hamermesh : Beauty Pays. De auteur heeft een groot deel van zijn carrière besteed aan het effect van uiterlijk op de economie. Zijn conclusie is dat je uiterlijk sterk bepaalt hoe gelukkig je bent en hoeveel geld je tijdens je leven verdient. Mooie mensen zouden 17 procent meer verdienen. Iedereen ontkent dat natuurlijk en roept dat je innerlijke belangrijker is dan je uiterlijk, maar de cijfers liegen niet. Bovendien werkt het ook andersom : als je niet mooi (meer) bent, vermindert je zelfvertrouwen. Voelt iemand zich na een behandeling weer mooi, dan gaat hij/zij dat ook uitstralen.”
Moeten we nu met zijn allen gaan voor een gladgespoten gezicht om nog mee te tellen ? Gelukkig niet. Annemarie van Gaal : “Het gaat voor 97 procent om wie je bent, wat je kunt en wat je te vertellen hebt. Maar die drie procent uiterlijk is ook belangrijk, en daar kun je iets aan doen. Het gaat er niet om dat we allemaal rimpelloos, knap en eeuwig jong moeten zijn, het gaat om je sociale aantrekkelijkheid.”
Niet mooier, wel meer jezelf
Lange tijd was ‘schoonheid’ prioritair bij de meeste esthetische artsen. Dat leidde tot de beruchte opgespoten, onnatuurlijke gezichten. Volgens dr. Van den Elzen heeft het te maken met het feit dat die artsen meestal mannen zijn. “Zij kijken anders naar een gezicht dan vrouwen. Ze focussen meer op schoonheidsidealen. Een mannelijke arts gaat meteen een neus-lippenplooi of voorhoofdsrimpels weghalen en lippen vol maken, zonder naar de rest van het gezicht te kijken. Ik bekijk vooral het geheel en hoe ik het beste uit iemand kan halen zonder die persoon echt te veranderen.” Volgens Van den Elzen is het ook niet nodig om alle rimpels weg te spuiten. “Het effect van rimpels wordt enorm overschat. Ze hebben vrijwel niets te maken met onze uitstraling, met hoe we overkomen of hoe aantrekkelijk we zijn. Zelf letten we veel meer op onze rimpels dan dat anderen dat doen.”
Helga van den Elzen ging anders over haar vak denken door haar ervaringen met patiënten. “Het begon met een vrouw die vreselijk chagrijnig overkwam. Ze had afhangende mondhoeken en een diepe frons. Haar gezicht had een mooie vorm, maar dat zag je niet meer. Ik heb de mondhoeken rechtgezet en de frons weggehaald, waardoor haar ogen weer opengingen. Ze leek een ander mens, terwijl ze er niet jonger of mooier uitzag. Ze vertelde me dat ze vroeger altijd een mop vertelde als ze ergens binnenkwam om te laten zien dat ze echt aardig was. Nu hoefde dat niet meer.” Het gaat er dus helemaal niet om dat iedereen mooi moet zijn, concludeert de arts. “Iemand met een burn-out krijgt een heel vermoeid gezicht. Die uitgebluste look blijft, ook na herstel. Daar kan ik iets aan doen. Ook aan wallen onder de ogen, die zelfs jonge mensen kunnen hebben.”
Beautyjournaliste Monique Lindeboom heeft kanttekeningen bij de visie van Van den Elzen. “‘Ik maak vrouwen niet mooier, ik maak ze meer zichzelf’ : dat zijn marketingpraatjes. Maar het is wel zo dat de meeste mensen er graag minder nors of vermoeid willen uitzien.” Dat Van den Elzen zich niet meer zo op rimpels richt, vindt de beautyjournaliste wel positief. “Rimpels helemaal weghalen heeft inderdaad weinig zin. Wil je verticale rimpels op de wangen weghalen, dan moet je zoveel volume gaan inspuiten, dat het geen gezicht is.”
Hamsterwangen
De specialiteit van Helga van den Elzen is de door haar bedachte Elzen Lift, waarbij fillers de gelaatscontouren herstellen en het gezicht enigszins wordt gelift. “De techniek kwam tot stand door het verschil tussen jonge en minder jonge gezichten te analyseren. Je moet weten hoe een gelaat eruitziet, hoe het verandert. Vaak wordt alleen naar de voorkant gekeken en wordt de zijkant vergeten. Het middendeel van het gezicht, van de ogen naar beneden, wordt netjes bijgevuld, ook een klein beetje het jukbeen, maar wat daartussen zit wordt vergeten. Terwijl die zijkant net belangrijk is. Tussen het juk- en het kaakbeen zit geen bot, alleen spieren en vetpockets. Die laatste verdwijnen als je ouder wordt, waardoor je ingevallen wangen, vlakke jukbeenderen en een zwakkere kaaklijn – de zo gevreesde hamsterwangen – krijgt. Door de zijkanten van het gezicht bij te vullen los je dat allemaal op.”
De toekomst
Dankzij medisch en farmaceutisch onderzoek worden de technieken steeds beter. Volgens Van den Elzen blijven fillers de toekomst. “Chirurgie zal steeds minder worden gebruikt. In de toekomst zal nanotechnologie, waarbij op moleculair niveau in de huidcellen kan worden gewerkt, een steeds grotere rol spelen. We zullen steeds beter in staat zijn om de huid te laten behouden wat ze heeft. De technologie zal zich meer richten op preventie.”
Volgens Monique Lindeboom zijn er momenteel weinig innovaties. “Met uitzondering van fillers op basis van hyaluronzuur waaraan antiverouderingsstoffen worden toegevoegd, die dieper in de huid geraken. Maar er is nog weinig geweten over de werking en efficiëntie ervan. Ik zie het voorlopig meer als een marketingzet.” Zij ziet wel toekomst in injectables gemaakt van eigen vetcellen. “Daarbij wordt lichaamseigen vet gebruikt dat wordt weggehaald uit de buik of de benen en dat wordt ingespoten in bijvoorbeeld het gezicht. Het geeft een heel natuurlijk resultaat, op voorwaarde dat het door een deskundige wordt gedaan. Het vet bevat ook stamcellen die de huid een boost zouden kunnen geven. Maar hoe dat precies werkt is nog niet bekend. Het vervelende is dat vetcellen overal anders reageren. Ook dat roept vraagtekens op. Heb je aanleg om dikker te worden en ze gaan vetcellen uit je buik in je gezicht spuiten, dan bestaat misschien de kans dat die cellen blijven reageren zoals ze in de buik deden, zodat je een voller gezicht krijgt als je wat aankomt. Vetcellen hebben verder de eigenschap dat ze vervuilde stoffen uit milieu en voeding opslaan. Wat er gebeurt met het opgeslagen gif als je dat vet gaat injecteren moet ook verder worden onderzocht.”
DOOR HANS BLOMMAERT
Het effect van rimpels wordt enorm over-schat. Ze hebben vrijwel niets te maken met onze uitstraling of hoe aantrekkelijk we zijn
We leven in een zeer visuele maatschappij. Het uiterlijk wordt steeds belangrijker, ook in het zakenleven
We zullen steeds beter in staat zijn om de huid te laten behouden wat ze heeft. De technologie zal zich meer richten op preventie
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
