Ze geven het emmertje schuld door aan elkaar. Mannequins zeggen dat het moet van het agentschap. Modellenbureaus zeggen dat de pers het wil. Journalisten stellen gewoon vast : ontwerpers kiezen magere sprieten. Designers zeggen dat het publiek erom vraagt. Het publiek schreeuwt dat ze zich helemaal niet herkennen in die schriele ijle wezens. Niemand is tevreden. Waar komen ze dan vandaan, al die magere meisjes ?

Eigenlijk is men het er in het milieu zelfs niet over eens of modellen in de loop der tijd echt magerder zijn geworden. Naomi Wolf stelt in haar boek The Beauty Myth dat als een soort straf voor de emancipatie het heersende schoonheidsideaal steeds onbereikbaarder wordt. Het gewicht van de gemiddelde vrouw ligt nu twintig procent hoger dan dat van het gemiddelde model, terwijl dat verschil vroeger kleiner was.

?Misschien is de gemiddelde vrouw dan gewoon dikker geworden en de modellen niet?, zegt Pierro, booker bij Ricardo Gay (geassocieerd met Elite). ?De look verandert, maar de maten blijven altijd dezelfde. De couturemeisjes hebben nog altijd een 34 of 36, de catalogusmodellen een 38, en dat was in de fifties niet anders. Soms komt er een golf van iets rondere meisjes à la Eva Herzigova of van iets bredere, sportievere types als Patti Hansen en Cindy Crawford. Maar de 34’jes zijn er altijd geweest. Misschien vallen ze nu meer op, omdat ze erg jong zijn en ook zo gepresenteerd worden.?

Volgens de modemensen wordt er niet zozeer een superslank lichaam gepresenteerd dat is nooit anders geweest , maar veeleer een preadolescent, jongensachtig, androgyn lijf. In een artikel in The Sunday Times schrijft Simon Sebag Montefiore dat het nieuwe schoonheidsideaal een gevolg is van de grote homoseksuele samenzwering in de mode : beeldenmakers zijn er eindelijk in geslaagd vrouwen te doen geloven dat ze er als een jongetje moeten uitzien.

?In modeproducties wordt een aantal trends samengebundeld. Modefoto’s zijn krachtig omdat ze de kristallisatie zijn van een aantal stromingen die leven in de maatschappij?, zegt Alexandra Shulman, hoofdredactrice van Vogue Engeland in haar eigen blad. ?En momenteel leeft in onze maatschappij het verlangen naar de eeuwige jeugd, de wens nooit volwassen te worden en altijd androgyn te blijven. De huidige golf modellen is een visualisering van dat verlangen.?

De verklaring klinkt logisch, maar laat ons achter met een gevoel van onbehagen. Want we hebben ze nog nooit in zulke groten getale gezien, de breekbare en broze wezentjes. En er is nog nooit zoveel tegenreactie geweest. Linda Evangelista, Christy Turlington en zelfs Kate Moss hebben benijdenswaardige maten. Op hen zou je eventueel nog willen lijken. Jodie Kidd (1m85, 48 kilo) en Trish Goff (1m79, 47 kilo), modellen in het midden van de anorexia-heisa, zijn angstaanjagend benig en knokig. Het rolmodel voorbij, bijna aangekomen in het gebied waar medelijden op z’n plaats is. Het Omega-schandaaltje (de firma trok reclame terug uit Vogue, als reactie op een modeproductie met de volgens hen te magere Trish Goff, omdat de foto’s een ongezond voorbeeld voor jonge meisjes zouden stellen) werd gevolgd door andere schrikwekkende verhalen. Lucy Cope, 15-jarige anorexiapatiënte (1m72, 43 kilo) mag voor een dagje uit de instelling waar ze voor eetstoornissen wordt behandeld om naar Londen te gaan. Daar krijgt ze prompt aanbiedingen van twee modellenbureaus. Helemaal overstuur komt ze terug in het ziekenhuis. Waarom zou ze genezen, en dus verdikken, als men haar mager veel mooier vindt ? Dat ze onregelmatig menstrueert, gevaar loopt om osteoporose te krijgen en eventueel kan sterven als ze niet eet, doet weinig terzake.

Uiteraard is het niet eerlijk alle schuld in de hoek van de modesector te deponeren. De zaak is complexer dan dat. Zoals reclame in de jaren zestig verantwoordelijk werd gehouden voor alles wat er misliep in de supercommerciële kapitalistische maatschappij, wordt mode de zondebok voor een algemene obsessie. Susie Orbach, feministe en auteur van het boek Fat is a Feminist Issue, beschrijft hoe sinds de jaren zestig het begrip ?vrouwelijk? consequent aan het woord ?slank? werd gekoppeld, en in eenzelfde redenering alsNaomi Wolf stelt ze : ?Hoe meer plaats vrouwen opnemen in de wereld, des te smaller moeten ze worden. De vrouw die haar eigen leven maakt, betaalt een prijs : in kilo’s.?

Lene Kemps

model : Trisha Goff