In mei 2007 zijn ze vijfentwintig jaar samen, maar toen Chris (61) en Jo (57) elkaar ontmoetten, was geen van beiden op zoek naar een partner. Chris had er één en Jo wou er geen.

Hun huwelijk, drie jaar geleden, was vooral een symbolische daad. Dat twee vrouwen een kwart eeuw elkaars leven delen, is niet vanzelfsprekend.

Liefde is een werkwoord.

In een veertiendaagse reeks brengen wij verslag uit over dit

work in progress. Fictieve namen beschermen de privacy.

Zij

“Wij maken geen deel uit van een gaygroep, maar ik denk wel dat wij nogal wat aan ‘rechtstreekse integratie’ deden. In de jaren tachtig was het immers ‘modern’ om er een koppel vrouwen bij te hebben, zo van kijk-eens-hoe-breeddenkend-wij-zijn. Op die manier kregen we een fraaie vriendenkring bijeen.”

“Ik herinner me hoe een leraar biologie sprak over homoseksualiteit als iets “zoals een bril dragen.” Het was dus maar een lichte afwijking (lacht). Dat viel nog mee… Toch heb ik tot mijn 26 jaar zo’n beetje gezwalpt. In de jaren zestig was het ook heel moeilijk om ervoor uit te komen. Ik heb wel een paar relaties met mannen gehad, maar dat lukte niet echt. Er kwamen altijd weer vrouwen tussen, in mijn hoofd of in mijn omgeving. Toen ik het uiteindelijk toch vertelde, werd het tamelijk makkelijk aanvaard. Aan mijn ouders heb ik het pas gezegd toen ik niet meer anders kon. Mijn moeder nam het me kwalijk dat ik haar niet eerder in vertrouwen had genomen. En ze was kwaad op zichzelf dat ze het nog niet had gemerkt. Ook nu heeft ze het er nog lastig mee. Ze woont in een verzorgingstehuis en ze kan er met haar medebewoners niet over praten, over die dochter die getrouwd is met een vrouw.”

“Hoewel we allebei uit het onderwijs komen – ik bij de directie, Jo bij de inspectie – kennen we elkaar niet door het werk maar via gemeenschappelijke vrienden. Toen we elkaar ontmoetten, was het een ware coup de foudre : liefde op het allereerste gezicht. En dat was een verrassing. Zelf was ik sterk geëngageerd. Mijn toenmalige vriendin en ik waren een zeer stabiel koppel, we hadden een vriendschappelijke, comfortabele relatie die al een jaar of tien duurde. We hadden zelfs een huis gebouwd. Jo woonde in een commune, en ze had alles wat ze nodig had. Na een ontgoochelend huwelijk wilde ze zich niet meer binden aan één persoon.”

“Jo en ik begonnen smoorverliefd aan een passionele relatie, ondanks het feit dat alle omstandigheden fout zaten. We waren allebei al gesetteld én er gaapten gigantische verschillen tussen ons beider karakter en persoonlijkheid. We trokken elkaar aan, en tegelijk botsten we in die mate dat we ons afvroegen of we hiermee wel verder konden. Ik wou het echt, heel graag zelfs, maar het was ontzettend moeilijk.”

“Ik ben mee ingetrokken in haar commune maar na enkele jaren kon ik die manier van leven niet meer aan en heb ik haar voor de keuze gesteld. Jo heeft toen, met een bang hart, voor mij gekozen. En we zijn nog altijd samen, al vijfentwintig jaar.”

“Jo is nog steeds zeer gedreven in haar beroep. Ik ben al vijf jaar met pensioen, maar ook mijn leven is goedgevuld. Ik volg cursussen filosofie, doe vrijwilligerswerk, zorg voor mijn oude moeder, ga naar tentoonstellingen, doe het huishouden… Dat ik de boodschappen doe, kook en voor de dingen in het huis zorg, is vanzelf zo gegroeid, maar het is voor allebei prettig. Ik denk dat wij door met elkaar te leven een nieuw evenwicht bereikt hebben, dat we allebei een beetje een beter mens geworden zijn…”

Zij

“Na vijfentwintig jaar ben ik nog steeds verliefd, maar de zwaarste verliefdheid is geëvolueerd naar tederheid, naar er zijn voor elkaar. Naar zorgende aandacht, zeg maar. Maar de aantrekkingskracht blijft even sterk.”

“Chris en ik leerden elkaar kennen op een moment dat geen van ons beiden op zoek was naar een partner. Zij had er één en ik wou er geen. Na mijn huwelijk had ik voor een commune gekozen omdat ik het leven met meerdere mensen interessanter vond dan met één persoon. Ik was bang om in een relatie op elkaar aangewezen te zijn, om met z’n tweeen verantwoordelijk te zijn voor elkaars geluk. Ik heb geprobeerd om Chris te integreren in die commune, maar dat lukte niet. En ik herinner me dat ik van onzekerheid stond te huilen in de keuken van het appartement dat we samen gingen huren.”

“Toen we elkaar ontmoetten, waren we dertigers en hadden al ervaring met relaties. Chris vindt dat jammer, omdat we volgens haar op die manier veel tijd verloren. Ik denk daar anders over. Misschien lukt het anderen, om elkaar in hun prille jeugd te ontmoeten en altijd samen gelukkig te zijn, de rest van hun dagen. Maar ik had een rijpingstijd nodig om mijn weg te zoeken, om mezelf te ontdekken, om te worden tot wie ik was, en te weten wat ik wilde.”

“Ik koos ervoor om met Chris te leven omdat ze me ruimte geeft voor mezelf, voor wat ik zelf belangrijk vind. Een relatie is niet zozeer boeiend door wat je gemeenschappelijk hebt, als door datgene waarin je van elkaar verschilt. Mensen die elkaar altijd maar gelijk geven omdat ze over alles hetzelfde denken, zijn wel heel erg vlug uitgepraat. Chris en ik zijn om te beginnen totaal anders van karakter. Ik ben veeleer impulsief, chaotisch en gedesorganiseerd, terwijl Chris pragmatisch en planmatig is (lacht). Da’s handig. Wanneer er welke boodschappen moeten gedaan worden, de contacten met de schoonmaakster… Daar moet ik mij allemaal niks van aantrekken.”

“En ook al hebben we ongeveer dezelfde achtergrond wat beroep en belangstellingssfeer betreft, toch hebben we andere bezigheden. Ik doe bijvoorbeeld yoga, Chris niet. Zij investeert veel tijd in de studie van filosofie, ik niet. Maar een aantal dingen doen we samen. Tentoonstellingen bezoeken, bijvoorbeeld. We bouwen elk ons eigen leven uit en we hebben aan aantal gezamenlijke activiteiten : ook na jaren blijft dat een zorgvuldig te bewaken evenwicht. Ik neem bijvoorbeeld mijn beroep heel ernstig. Chris doet dat uiteraard ook, maar ze remt af dat ik tijdens het weekend werk. Daar heeft ze groot gelijk in. En voor mij is het logisch om met mensen af te spreken om uit eten te gaan, of een weekend naar Parijs. Maar Chris wil zoveel mogelijk samen doen, terwijl ik ook graag iets onderneem met anderen, zonder haar erbij. Nu is dat nog geen punt, wij hebben nog steeds onze eigen dingen, nu Chris met pensioen is en ik nog niet. Maar wat als ik ook met pensioen ben ? Valt dan álles samen ? Maar ach, die bezorgdheid zie ik ook bij andere koppels van onze leeftijd. “

Door Griet Schrauwen – Illustratie Sanny Winters