Bijna had Casio nee gezegd. Want het ding mocht dan wel het sterkste polshorloge ter wereld zijn, zoals de ontwerpers beloofden, het was ook groot en van een welhaast onovertroffen lelijkheid. Vandaag is juist die handicap de reden waarom al wie nog bij de tijd wil zijn het ding om de pols heeft. De G-shock, een zwaar horloge voor dito tijden.

Max Borka

Zelfs in het eigen bedrijf had haast niemand zich aan al die hype en glamour verwacht, zeggen de heren in maatpak die ons in het Europese hoofdkwartier van Casio electronics ontvangen. Nooit had men bij het ontwikkelen van een nieuw product het hippe volkje in het achterhoofd gehad, zegt product manager Yuji Toriumi. Maar nu is er dan plots die wereldwijde rage rond de G-shock. Het supertrendy magazine The Face bijvoorbeeld, had vorig jaar de G-shock getipt binnen de topvijf van de attributen die zeker tot het eind van het jaar een eeuwigdurende zaligheid konden garanderen.

Een taxi heeft ons in Londen naar een grijze doos op een allesbehalve riant ogend industrieterrein aan de North Circular Road gebracht. Een wirwar van kleine hokjes, en zelfs het wat gammele directiekantoor waarin we onthaald worden, laat langs geen kanten vermoeden dat door dit bedrijf vorig jaar nog een omzet van 150 miljard werd gehaald.

Casio viert dit jaar een dubbele verjaardag. Veertig jaar geleden immers hadden vier zoons van een eenvoudige Japanse boer, Shigeru Kashio genaamd, Casio Computers gesticht, een bedrijf dat een heel nieuw type van rekenmachine in productie wou brengen. Exact vijfentwintig jaar geleden gooiden diezelfde Kashio brothers bovendien ook als eerste een elektronische rekenmachine op zakformaat op de markt. Die laatste uitvinding werd een schot in de roos. De halve wereld cijferde zich voortaan een weg door het bestaan op het ritme van de gebroeders Casio. Vandaag heeft Casio naast rekenmachines ook draadloze telefoons in de catalogus staan, zakcomputers, wordprocessors, elektrische piano’s, en hifi-systemen. Het bedrijf was ook marktleider op het vlak van digitale horloges, uurwerken waarop de tijd niet door ronddraaiende wijzers maar door onverbiddelijk wegtikkende cijfers wordt aangekondigd. Volgens Toriumi worden er jaarlijks zo maar eventjes vijftig miljoen verkocht. Maar wat hij nu ziet gebeuren, zegt hij, om en rond die G-shock, is pure waanzin.

En toch was de twijfel groot, toen drie personeelsleden begin jaren tachtig kwamen aandraven met een nieuwsoortig polshorloge, dat ze in het grootste geheim hadden ontwikkeld. In hun pogingen om een schier onverwoestbare polshorloge op punt te stellen, hadden ze een eindeloze reeks proefmodellen op een binnenkoer laten stukvallen. Stiekem, en vanuit een toiletraam. Tot een van hen een oplossing vond die even eenvoudig als geniaal was. Het binnenwerk kwam op enkele punten na los te zitten van de huls, zodat het luchtkussen tussenin de schok van het vallen kon helpen opvangen. Desalniettemin bleef het horloge groot en lomp, terwijl de trend in die jaren in de richting van klein en fijn wees. Het groepje directeuren grinnikt eendrachtig, als elk van hen zich die eerste keer tracht te herinneren waarop hij een G-shock te zien kreeg. Een monster, meneer ! Toen het eerste model in april 1983 in de winkels verscheen, waren er in Japan bovendien slechts 10.000 exemplaren over de toonbank gegaan. Er was een vijfvoud nodig om uit de kosten te geraken. Wie had toen durven voorspellen dat er tien jaar later in Japan op één jaar tijd een half miljoen exemplaren zouden worden verkocht. Wereldwijd was de verkoop dat jaar tot anderhalf miljoen exemplaren gestegen. En dat bleek nog maar een begin. In 1996 vonden drie miljoen exemplaren een koper, waarvan 1,12 miljoen in Japan. De grootste klap moet echter nog komen, zegt Hans Olofsson, directeur Europa. In Duitsland alleen al een markt die tot op heden nauwelijks was aangeboord hoopt men dit jaar een cijfer van één miljoen te halen. Worldwide zou de verkoop naar tien miljoen moeten gaan.

Het eerste succes kwam er in de jaren tachtig in de Verenigde Staten, en een felbetwist reclamefilmpje was daar niet vreemd aan. Het filmpje liet zien hoe een beroemde ijshockeyspeler een G-shock als puck gebruikte. Nadat hij het horloge in de hand van de doelman had geknald, bleek het mechanisme nog steeds intact. Na protest waarin Casio van leugenachtige reclame werd beticht, werd de proef nog eens live op televisie overgedaan. En jawel : het horloge deed het nog steeds. Later zou er ook nog een truck van 13 ton over een G-shock donderen, zonder dat die het begaf.

Maar de meeste kopers hunkeren vandaag al lang niet meer naar een G-shock omdat hij zo sterk is. Clubbing is vaak hun meest beoefende sport. Dansen. Feesten. En paraderen. ?Het is als bij de sportschoen van Nike?, zegt Yuji Toriumi. ?Minder dan vijf percent blijkt die te kopen om er ook daadwerkelijk mee te lopen. De G-shock wordt door velen alleen maar om zijn imago gekocht, en niet omdat ze een onverwoestbaar horloge willen.?

G-shock-fanaten brengen intussen in Japan het ene tijdschrift na het andere op de markt, fanzines die uitsluitend gewijd zijn aan de G-shock en haar vele varianten. Lokale televisiezenders vertellen de genesis van de G-shock als was het een sprookje en een heldenverhaal. Voor ons, op tafel, ligt een foto waarop Jean-Paul Gaultier niet weinig trots met zijn G-shock poseert. En in België, zegt Toriumi, is er natuurlijk iemand als een Walter Van Beirendonck, die de G-shock als een onmisbaar accessoire heeft geadopteerd.

Ook Jan Vidts, die in Gent en Antwerpen twee winkels in streetwear beheert, Limits en Fish & Chips, vond die G-shocks afgrijselijk lelijk toen zijn zoon ermee op de proppen kwam. ?De schellen vielen me pas van de ogen toen ik twee jaar geleden naar Nice reisde, en daar de hele scène met zo’n horloge zag wandelen.? Vandaag behoren Limits en Fish & Chips tot het kransje winkels in ons land die sinds vorige zomer de status van G-shop hebben gekregen. De anderen zijn Privé Joke in Brussel, Metro in Hasselt, Picadilly Circus in Luik, en Rex in Brugge. Anders dan de 500 juweliers die in ons land een kleine basisselectie aan G-shocks of varianten als de kleinere Baby Shock hebben liggen, worden die G-shops verondersteld minstens 120 verschillende modellen in huis te hebben, waaronder de limited editions, speciale edities op zo’n duizend exemplaren, die je in principe enkel in die G-shops kan vinden. ?We hebben bij het kiezen van die G-shops met opzet niet voor juweliers geopteerd?, zegt Pierre-André Tapernoux, die met het gelijknamige bedrijf de G-shock in België verdeelt. ?Juweliers zijn immers over de hele wereld dezelfden : ze hebben de neiging vrij conservatief te denken. Daarom zal je dit nieuw soort klanten ook niet snel een voet in een juwelierszaak zien zetten. Je moet die G-shocks dus naar hun eigen winkels brengen.?

Vidts : ?De verkoop loopt als een trein, maar zou nog veel beter kunnen als we ook meer horloges en promotiemateriaal geleverd zouden krijgen. We hebben hier nog altijd niet de 120 modellen die we zouden moeten hebben. Ik heb hier bijvoorbeeld ook een grote vraag naar het Rasta-uurwerk, waarvan de wijzerplaat met ganjablaadjes versierd is. Maar dat blijkt hier dus niet verdeeld te worden. Want dit is tenslotte maar België en als Belg zit je altijd achterin de rij.?

Het rasta-uurwerk is slechts één van een schier eindeloos lijkende reeks varianten. Zoveel zijn het er dat geen van de directeuren ons zomaar voor de vuist weg zou weten te vertellen hoe groot hun aantal is. De ene zegt tweehonderd. Een andere mompelt vijfhonderd. Er is bijvoorbeeld de meer kleurrijke G-lide serie, die met het oog op surfers, snowboarders, en inline-skaters werd uitgewerkt. Daarnaast is er de sobere en meer verfijnde G-cool serie, die meer op het modevolkje in maatpak is afgestemd. Het Tough Label mikt dan weer op alles wat met hip-hop en reggae te maken heeft. Sinds ’93 is er ook het kleinere zusje, de Baby-G, waarvan er op amper drie jaar tijd 2,3 miljoen verkocht werden. En naast de vaste modellen, zijn er ook de talloze limited editions. Eén daarvan (ze wordt in september wereldwijd verspreid) werd getekend door Nico Vandervorst, de man die een tijd geleden de nieuwe rijkswachtuniformen ontwierp, en sinds een paar jaar ook assistent is van Walter Van Beirendonck. Hij won een wedstrijd die zich tot de studenten van de modeacademie richtte, en waarin de kandidaten slechts een minimale bewegingsvrijheid kregen toegezegd : op het bandje na, en het plaatje binnenin, kon er haast niets veranderd worden. Vandervorst maakte een rubberen bandje waarop nagenoeg de hele werelbol tot een lange strook werd uitgerekt, en in reliëf. De wijzerplaat bevindt zich ter hoogte van België. Wie op een knopje drukt, ziet een hemelsblauwe kaart van ons landje oplichten, en een rood handje, het symbool van Antwerpen.

G-shocks zijn waterdicht, tot op tweehonderd meter. Sommige zijn met een barometer uitgerust, of een thermometer. Het model DW 611 weet het uur van de opgaande en ondergaande zon aan te geven. De speciale serie voor surfers beept op het ritme van de golven, terwijl over de wijzerplaat onvermoeibaar surfertjes blijven zweven. De zware modellen voor surfers en snowboarders hebben een extra armband in dikke nylon. En voor de clubbers is er de speciale versie die het aantal bites per minuut meet, en met een breakdancertje dat over het schermpje heen en weer zweeft. In de denktank van het bedrijf werkt intussen niet minder dan driehonderd man aan nieuwe producten. ?Zoals de G-shock die met behulp van een kompas en een beep de weg aangeeft naar een plaats van bestemming?, zegt Yuji Toriumi.

Maar wat, wil ik weten, als de mensheid genoeg krijgt van al die modesnufjes ? ?De G-shock is niet zomaar een gadget, en we zitten dus niet echt met die vrees waarmee Swatch moet leven?, zegt Yuji Toriumi. ?Bij sporters zal de G-shock wel altijd grote bijval genieten, vooral omdat hij er niet alleen onverwoestbaar uitziet, maar ook daadwerkelijk onverwoestbaar is.?

Hoeveel G-Shocks zijn er ? Men weet het bij Casio zelf niet goed. Tweehonderd ? Vijfhonderd ?

Links : Japans fanzine geheel gewijd aan de G-shock ; hiernaast : de kleinere Baby-G ; onder : de kleurrijke G-Lide.