Van het unisekskostuum van Cardin tot de kilt van Jean-Paul Gaultier : in het modemuseum van Marseille wordt de man als object bestudeerd.

LENE KEMPS

Ik ben altijd meer geïnteresseerd geweest in de straat dan in haute couture”, zegt Olivier Saillard, conservator van het museum. ?En daar zie je het beeld van de man steeds duidelijker evolueren naar een lustobject toe. Kijk naar de reclame. Vroeger had je een alibi nodig om een naakt mannenlichaam te tonen. In ondergoedreclame moesten mannen altijd aan sport doen of hout hakken of zo. Nu mogen ze hun naakte torso tonen, zonder meer. Er is een seksualisering van het mannenlichaam aan de gang. Het begrip mannelijkheid beweegt tussen nieuwe krachtvelden : de hyperviriliteit, androgynie, de seksualisering van het kostuum, de banalisering van het transseksualisme en het lenen van elementen uit de vrouwengarderobe.”

De expo is op twee manieren uitgewerkt. De evolutie in de mannenkleding van 1945 tot nu wordt weergegeven in typische silhouetten van elke periode. De kleding werd plat opgehangen, met een gefotografeerd hoofd bovenop. Het werk van de fotografe Babeth Montagnier. Het overzicht gaat van het uniform van de zazous (1946), naar de tenue van de existentialisten van Saint Germain-des-Prés (1955), de rijke hippielook van Francesco Smalto (1963), een Travolta-pak uit de jaren ’70, een punk-outfit uit de jaren ’80, eindigend bij de kilt van Gaultier en een variatie op het rijkostuum van GR 816. Van een overdreven hoekig zazou-silhouet, naar het viriele kostuum uit de jaren ’50, de vervrouwelijking in de hippiejaren, de androgyne silhouetten van de eighties en de herseksualisering in de jaren ’90. Sommige stukken zijn uniek : ontwerperscreaties die nooit eerder te zien waren, zoals de Mondriaan-mantel van Bernard Sanz voor Saint Laurent, een variatie op de bekende jurk. Andere stukken zijn massaproductie, zoals het prachtige getailleerde blauwe pak uit 1960, getekend : Tergal.

Naast het historisch overzicht is er een actueel luik waarin internationale ontwerpers de voor hen typische silhouetten tentoonstellen, 150 in totaal. De roze satijnen smoking en het zwarte neopreen avondpak van SO. ?De laatste jaren werd het mannenlichaam bevrijd en geëmancipeerd”, zegt Alexander Van Slobbe. ?Mannen mogen eindelijk openlijk hun mannelijkheid tonen. In mijn collecties probeer ik het begrip sensualiteit een stapje verder te brengen en delen van het mannelijk lichaam te accentueren die normaal niet als mooi worden ervaren : een knie of de buik bijvoorbeeld.” Een satijnen jogging van Morlotti, vijf ensembles van Comme des Garçons, Dries Van Noten, Paul Smith… Omzeggens elke hedendaagse ontwerper is aanwezig. Walter Van Beirendonck krijgt zelfs zijn eigen zaaltje. ?Omdat hij voor mannen het recht opeist zich te mogen versieren”, zegt Olivier. ?Nou nou, opeisen, voor mij is het eigenlijk geen punt”, zegt Walter. ?Of de man nu een object is of niet, stel ik eigenlijk niet in vraag. Ik ben altijd gefascineerd geweest door versieringen, vooral door de etnische motieven van Afrikaanse culturen, waar mannen zich altijd al mochten decoreren. De man als object heeft voor mij helemaal geen seksuele connotaties. Ik zie dat als iets humoristisch, fris, louter esthetisch.”

?Ik denk niet dat de man in de straat wakker ligt van het feit dat hij zijn mannelijkheid anders kan interpreteren”, zegt Olivier. ?Ik vermoed dat de meeste mannen zich niet eens bewust zijn van enige verandering. Maar die is er wel. De doorsnee man lacht als hij de kilt van Gaultier ziet. Maar de meeste jongeren lopen vandaag wel met een hemd om hun heupen gebonden, wat exact hetzelfde volume heeft als een rok. Gisteren geraakte ik op een feestje aan de praat met iemand. Toen een goedgeklede jongen voorbijkwam, zeiden we : knappe gast. Die opmerking hadden twee heteroseksuele mannen vijf jaar geleden waarschijnlijk niet gemaakt.”

L’Homme Objet, La mode masculine de 1945 à nos jours, Musée de la Mode, Espace Mode Méditerranée, 11 la Canebière, Marseille, tot 30 juni, maandag gesloten, andere dagen van 12 tot 19 u.