Onder het Brussels Media Center, waar Knack Weekend gemaakt wordt, zit een kelder die nog lijkt te stammen uit de tijd van de Koude Oorlog. Dat is niet eens zo onwaarschijnlijk, vermits het Navo-hoofdkwartier maar het straaltje van Manneken Pis is verwijderd. Hier beneden, onder de redactieruimten, verstoren alleen luchtfilters de stilte en het gezoem van zuurstofapparaten, waardoor de sfeer doet denken aan een atoomonderzeeër die voor de haven van Moermansk op de loer ligt.

Tegen de wanden staan geen sonars en periscopen, maar honderden kloeke folianten, in kalfsleder ingebonden vergeelde bladzijden die ruiken naar voorbije zomers. Trends, Le Vif, Knack en Voetbal Magazine : alles wat daarin ooit bijeengepend werd, kun je hier zien, tot aan Joop Zoetemelk, de Bende van Vier, de kabeljauwoorlogen en verder, waardoor de kelders niet minder zijn dan een trefzekere teletijdmachine.

Voor mij ligt het knalrode boek Weekend 1983, waarin onder anderen Herman De Croo gepolst wordt naar zijn voorbije vakantie. ?Ach, werken en nog eens werken”, verzucht de nog jonge politicus. Sommige dingen zullen nooit veranderen. ?Oh ja, bij ons hebben we een vijver vol vet water. Met mijn zoontje Alexander, 7, zwem ik daar wel eens een kwartiertje in.”

De partij van De Croo, die toen nog PVV heette, maakt in datzelfde nummer reclame met bierglazen vol schuimend gerstenat. ?Als u zelf uw pilsje wil kiezen, bent u liberaler dan u denkt”, luidt de wat surrealistische slogan. Was dit de tijd van de kernraketten en de Bende van Nijvel ?

?Dit is nieuw : break dance“, lees je elders, met die altijd wat treurige opwinding over nieuws dat nu oud is.

Er was de BRT top 30, met Moonlight Shadow van Mike Oldfield en Annabel van Hans De Booy. Er was het rubriekje Ideeën, minstens even romantisch met kopjes als ‘Muffe kamers’, ‘Koppig dopje’ en ‘Durf het trapgat aanpakken’. Haarfijn wordt de kunst uitgelegd om rammelaars te maken die je geen frank kosten.

Speelvogels waren we, daar in 1983. De baby’s van toen zijn inmiddels vlotte dertigers.

Er was het feuilleton, waarin we kennismaken met mijnheer Abel, die op een avond ooggetuige wordt van de ontvoering van een meisje. ?Was het een knap meisje ? Hij kon het niet precies zeggen”, luidt de streamer, die niet erg tot de verbeelding spreekt in ons recht-voor-de-raapse tijdsgewricht.

Er waren strijdvaardige gedichten, lang voor Bart De Wever. ?Vlaanderen, mijn vaderland aan de stille waterkant, laat u niet verraden door slechten en kwaden maar verhef uw toorn en verhef uw hart en laat de vijand vallen in treurnis en diepe smart.” Het staat er echt, zwart op wit, met een kalmerende noot van de rubriekbeheerder. Er was een strip van Bollie en Billie en grappige strookjes van Roodoog en Agatha Crumm. Er was een ‘Tekening van de week’. Lezers schreven brieven met aandoenlijke schetsen van hoorntjes ijs uit Knokke-Heist.

The past is a foreign country, they do things differently there. Hoe komt het, vraag je je af, dat de mensen zo naïef en goedgelovig leken? Omdat wij de afloop kennen van ontwikkelingen waarnaar zij alleen maar konden gissen, wellicht, waardoor ze sommige dingen onderschatten en aan andere te veel belang hechtten. Het is het lot van mensen uit alle tijden : onbeholpen en weerloos te lijken in de ogen van mensen uit latere tijden.

Gelukkig was er toen ook al reclame. Nissan, dat nog met één wiel Datsun was, pronkte met ‘Micra de toffe microbe’. Pacha Instant met ‘lichtjes verteren, kalmpjes pauzeren’. Marlboro met zijn cowboy, die later aan longkanker zou bezwijken.

De advertenties van Europabank waren al even geel als tegenwoordig.

Er was een kruiswoordraadsel, er was een lettergreepraadsel, er was een toevoegraadsel en een tussenvoegraadsel. Er was een harpraadsel en ook een invulraadsel. Er was nog geen iPad, geen Facebook, geen Twitter. Geen Google en geen e-mail.

Ze voelden wel al op hun klompen dat er iets zat aan te komen.

?De techniek staat werkelijk voor niets”, lees ik in de progressieve spelling van die tijden. ?En met de fotokopieermachine bevinden de leuke wonderen zich voortaan in ieders bereik. Wie een beetje fantasie heeft, maakt er dan ook niet alleen gebruik van om saaie kursussen te vermenigvuldigen. Je hoofd bijvoorbeeld, leent zich prachtig voor reproduktie. In plaats van een natuurgetrouwe zwart-witfoto krijg je een verrassende afbeelding van je nog ongekende zelf. De muur van je kamer wordt er origineel mee opgefleurd, en als je op de achterkant schrijft, heb je meteen een vel allerpersoonlijkst briefpapier om verre vrienden te verblijden.”

Dat laatste kan ik alleen maar beamen, als verblijde verre vriend van dertig jaren later die – for old time’s sake – op zoek is naar een vintage kwartshorloge.

jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders

ER WAS EEN KRUISWOORDRAADSEL, ER WAS EEN LETTERGREEPRAADSEL, ER WAS EEN TOEVOEGRAADSEL EN EEN TUSSENVOEGRAADSEL. ER WAS EEN HARPRAADSEL EN OOK EEN INVULRAADSEL