De Giorgio Armani-retrospectieve in het New Yorkse Guggenheim Museum was wekenlang de talk of the town. De modekoning stelde niet teleur: de vip-openingsavond overtrof de stoutste verwachtingen.

“Claudia! Claudia!” De fotografen achter de dranghekkens willen allemaal een glimp opvangen van Claudia Schiffer. Het topmodel, door Armani ooit een cammello (kameel) genoemd (“Ze bewoog niet”), hoeft niet lang te poseren: Michelle Pfeiffer is uit de limousine gestapt en ook zij loopt nu onder het tentzeil; 7pm zei de uitnodiging, en een kwartier later lijken de sterren uit de hemel te vallen: Robert De Niro, Liam Neeson, Billy Cristal, het lijken wel de Oscars.

New York keek al weken uit naar 18 oktober en de vip-cocktailparty ter gelegenheid van de opening van Giorgio Armani in het Guggenheim Museum (zie kader). Aangepaste etalages in Saks Fith Avenue en Bergdorf Goodman en spraakmakende interviews met de 66-jarige ontwerper in Vanity Fair en W deden olie op het vuur. De soirĆ©e is een exclusieve bedoening, voorbehouden aan zo’n 600 genodigden. Wie geen Hollywoodster, topmodel of journalist is, betaalde 500 dollar om erbij te zijn. Een schenking aan het Guggenheim, zeg maar. Ook Armani zelf doet zijn duit in het zakje. Insiders spreken over wel 15 miljoen dollar.

De laatste verfborstel werd pas om twintig voor zeven neergelegd, maar de reacties zijn er niet minder lovend om: ” Ain’t it marvellous?“, ” It’s a splash!“, ” That’s my pink dress!” De high society van New York spaarde voor de gelegenheid kosten noch moeite. Wie de modeweken van Parijs en Milaan heeft gemist, kan de schade hier beperken. Over de spiraalvormige gaanderij lopen voor miljoenen aan facelifts en neuscorrecties. De gesprekken gaan over de opening van een nieuwe kunstgalerij diezelfde avond, over pas afgewerkte loften in de Upper East Side (prijs 1,5 miljard frank) en de moed van Guggenheim-directeur Thomas Krens, die Armani persoonlijk aantrok. Zelfs in New York is mode geen erkende kunstvorm.

Nochtans is Armani’s invloed op onze kledingwijze en jongere modeontwerpers onmiskenbaar. Hij vertaalde traditionele sportswear naar de zakenwereld en avondkledij en bood een alternatief voor de franjes van de Franse ontwerpers. Ook de introductie in het midden van de jaren ’70 van een sensuele look voor de man en sterke, autoritaire dameskleding sloot perfect aan op de tijdgeest. De ontwerper van de power suit en de American Gigolo-outfits werd de stijlgoeroe van zakenvrouwen, yuppies en Hollywood.

Het legioen sterren spreekt dus voor zich. Er zijn fans van het eerste uur zoals Richard Gere, Lauren Hutton en Jeremy Irons, maar ook nieuwe volgelingen als Destiny’s Child, Mark Wahlberg, Joaquin Phoenix, Judd Ashley en Macy Gray. Hoe discreet iedereen ook poogt te zijn, de celebrities zijn hĆ©t gespreksonderwerp van de avond. Hen spotten is ieders favoriete sport: Patti Smith die verveeld tegen het damestoilet aanleunt, Claudia Cardinale die journalisten aanklampt, het Australisch zwemwonder Ian Thorpe die champagne deelt met Pete Sampras. Glenn Close omhelst onder belangstelling van tientallen fotografen een oude vriend. Bonuspunten zijn er voor wie Moby, de hipste vip van de avond, of De Niro spot. De acteur houdt de acte de prĆ©sence beperkt tot vijf minuten en vlucht weg via de achterdeur. Zoveel namen, zoveel gezichten. En dan te bedenken dat insiders Armani omschrijven als een eenzaam en melancholisch man. Aan zijn zus Rosanna bekende hij geen tijd te hebben om vrienden te maken.

Een dag eerder nam de modekoning ons, samen met enkele andere journalisten, mee op een privĆ©-tour langs de tentoonstelling. Naar verluidt heeft de controlefreak er dagenlang op toegekeken dat alle plooien, silhouetten en lichteffecten juist zitten. “Het moet geen showroom worden”, zegt Armani beslist. “Zonder beweging of seksuele aantrekking is een kledingstuk een statische bedoening. Mannequinpoppen zijn mortuaria.”

Hij draagt een zwart stretch T-shirt en dito broek die zijn zilveren haren en gebruinde huid flatteren. Zijn ontspannen houding en informele babbel steekt fel af bij de drukdoenerij van de pr’s en conservators. Er is geen bril om hem van tv-camera’s en flitslampen af te schermen, de hem tekenende drang om begrepen te worden lijkt verdwenen. “Ik sta niet graag in het middelpunt van de belangstelling”, vertelt Armani aan de aanwezigen. “Een Armani-tentoonstelling, het leek zo pretentieus. Anderzijds is het Guggenheim een prestigieus museum met werk van ’s werelds belangrijkste kunstenaars. Ik voel me dus vereerd en nederig tegelijk. Bovendien heeft ook Armani het nodig om de balans op te maken. Het stimuleert om weer verder te gaan.”

De retrospectieve is het New Yorkse mode-evenement van het jaar, maar Armani blijft nuchter: “Kunst is een vorm van menselijke expressie en een spiegel van de maatschappij. Ik ben geen artiest, maar ook bij mij gaat het om emotie en reflectie. Ik creĆ«er niet om te decoreren. Noem me niet de crĆ©ateur van de sterren of een grote uitvinder, ik zoek gewoon oplossingen voor een nieuwe elegantie.”

Als ik hem vraag hoe hij zich voelt, geeft hij een dubbel antwoord: “Als ik hier rondloop, voel ik geen rillingen. Het is geen triomftocht. Ik ben heel kritisch voor mezelf, soms doe ik dingen die ik achteraf betreur. Het was heel emotioneel om al deze creaties te verzamelen, velen heb ik jaren niet meer gezien. Ze zijn allemaal verschillend en toch zijn ze allemaal geboren uit dezelfde opvatting over mode. Of de mensen over Armani spreken, interesseert me niet. Als men hierdoor de lijn in mijn werk ziet, de subtiele details en het spel van licht en schaduw, ben ik allang gelukkig. Dat zijn mijn confronti, mijn demonen, en ze zijn mijn werk en leven.”

De retrospectieve markeert niet alleen Armani’s 25-jarige carriĆØre als zelfstandig ontwerper, ze vindt plaats op een moment dat insiders druk speculeren over de toekomst van ItaliĆ«s succesvolste modehuis. Overnamegeruchten gaan vooral over Bernard Arnault ( LVMH) en Domenico De Sole ( Gucci). Ondertussen draait Armani op volle toeren, met een nieuwe superstore in Milaan, de introductie van Armani-cosmetica in samenwerking met L’OrĆ©al en de lancering van Armani Casa in ItaliĆ«. “Waarom wil iedereen altijd weten wat de volgende stap is van Armani? Ik heb geen antwoorden. Nu denk ik gewoon aan morgen. Ik zal zenuwachtig zijn zoals bij elke presentatie waar zoveel werk in kruipt, maar eigenlijk wil ik me gewoon ontspannen. Mezelf zijn: eenvoudig en gelukkig om de kansen die ik krijg. En de volgende dag ga ik gewoon aan het werk.”

Rond tienen verplaatsen de vips en de limousines zich naar West 57th Street, waar de 38ste verdieping van een leegstaand kantoorgebouw is omgetoverd tot een zwoele nachtclub. De hele tent baadt in het rood, van de verlichting in de transparante tafelblokken en het rode tapijt tot de spots boven de dansvloer. Het uitzicht op wolkenkrabbers is adembenemend. Het menu van de avond is beperkt tot een risotto van aubergines en paddestoelen en een traditionele lasagna. En vips natuurlijk: Jeremy Irons met een joint, Salmon Rushdie op de dansvloer met zijn vriendin. Zelfs De Niro is weer opgedoken.

Security is nergens te zien, in tegenstelling tot de wel honderd obers die de champagne- en cocktailglazen voortdurend bijvullen. Ze werden gehuurd bij New Yorks voornaamste modellenbureaus. Alles is tot in de puntjes voorbereid: van de jaren ’80-disco van de dj tot de vijftig zwarte BMW’s die om de hoek staan te wachten – een noodscenario voor het geval de vips hun chauffeur niet terugvinden. Scott Gutterman, persverantwoordelijke van het Guggenheim, bekomt nog van de verbazing: “Artiesten als Robert Rauschenberg betrekken het Guggenheim bij het hele opzet. De selectie van de werken, de perscontacten, de party-invitaties, we zijn Ć©Ć©n grote familie. Armani daarentegen stormde binnen met z’n team en nam de hele organisatie in eigen handen. Gotta give credit to them, dit is zijn nacht.”

De gastheer doet zich in een knusse zithoek te goed aan vrienden en champagne. Ik denk terug aan een voorval eerder deze avond: Armani aan het opstapje van de gaanderij, geduldig handdrukkend en complimenten in ontvangst nemend. Net als ik discreet wil voorbijlopen, herkent hij me. Hij neemt me bij de hand en vraagt of alles naar wens is. ” Tanti auguri“, zeg ik en ik krijg een glimlach terug. Hij legt z’n linkerhand in mijn nek, grijpt mijn bovenarm en trekt me naar zich toe. Hij zoent me op beide wangen. Dan keert hij zich om en weg is hij. Om vrienden te maken, is er geen tijd.

praktisch

De tentoonstelling Giorgio Armani in het Guggenheim Museum in New York loopt tot en met 17 januari. In de lente verhuist ze naar het Guggenheim Museum in Bilbao, terwijl een Europese tournee in de steigers staat. Ze vergde ruim twee jaar voorbereiding en omvat de hele carriĆØre van de ontwerper.

Op zwevende mannequins worden ruim 400 (succesvolle en minder bekende) creaties uit de Armani-archieven getoond. Naast accessoires, zoals handtassen en juwelen, zijn er ook originele schetsen, foto’s en videopresentaties te zien. Opgezet rond thema’s als Gender, Hollywood, Black & White, Exotica en Eroticism, telkens voorzien van een aangepast decor door visueel kunstenaar Robert Wilson, bekijkt de tentoonstelling zowel Armani’s artistieke succes als zijn maatschappelijke invloed. Door het Guggenheim werd een 480 pagina’s tellende catalogus uitgegeven met nieuw werk van gerenommeerde fotografen als Patrick Demarchelier, Peter Lindbergh, Herb Ritts en Ellen Von Unwerth en bijdragen van onder meer Martin Scorsese en Suzy Menkes. (ISBN 0-89207-235-0, 49,95 US$).

Giorgio Armani, Solomon R. Guggenheim Museum, 1071 Fifth Avenue (bij 89th Street), New York. Zondag-woensdag 9-18 u., vrijdag-zaterdag 9-20 u., donderdag gesloten. Inkom 12 US$. Info: Tel. 001-212-423 35 00, www.guggenheim.org.

Wim Denolf

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content