Touraine ligt vlakbij, de bewoners zijn (nog) vriendelijk en de prijzen zachtaardig. Tussen de wijngaarden staan de kastelen te pronken en de keuken is verrukkelijk. De wijnjaren 1995 en 1996 blijken bovendien uitzonderlijk goed. Een rondgang.

Herwig Van Hove

Grote wijnjaren zijn gewoonlijk gekenmerkt door weinig regen, veel zon en koude nachten. Het hele jaar 1996 in Touraine was zowel voor rood als voor wit quasi perfect. Een droge en zachte lente bracht alles evenwichtig op gang en een droge maar zonnige en warme zomer verplichtte de wijnstokken om op hun diepste wortels te leven. Enkele regenvlagen op het einde van de zomer brachten net voldoende vocht voor de finale rijping, en vanaf 20 september kon men met de oogst van sauvignon beginnen. Eind september kwam de cabernet franc aan de beurt, en vanaf 10 oktober en later nog, de chenin. Mooier kon men het niet dromen : superbe droge, witte, heel grote, zoete cheninwijnen, en rode met structuurbitter en finesse. Lichtgelovigen schrijven de kwaliteit van ’96 toe aan het bezoek van de paus in het voorjaar en spreken nu al van l’année du pape. Maar ook ’95 bleek een gezegend jaar.

Bijna overal in het Loiregebied kan men in de ondergrond binnenstappen via diepe gaanderijen, steengroeven waarin kalksteen werd uitgehouwen en waarin nu wijn wordt bewaard. De kalksteen tekent het landschap : de dijken langs de rivier zijn eruit opgebouwd en de huizen hebben er hun vreemde schittering in de ondergaande zon aan te danken, om nog van de kastelen te zwijgen.

De kalksteenlaag is tientallen meters dik en reikt tot Parijs. De bodemstructuur in Touraine is relatief eenvoudig : door erosie aan de oppervlakte gebrachte kalkbanken, lokaal Aubuis genaamd, waarop vooral de chenin-druif het uitstekend doet, met o.m. de appellations Vouvray en Montlouis. Hogerop tegen de hellingen een silexrijke kleilaag, Perruches genaamd, en verder nog de zanderige hoogvlakte van Sologne, beide uitstekend geschikt voor sauvignon blanc. Lagergelegen vindt men de goed doorlatende grint- en kiezelgronden waarop nu cabernet franc welig tiert.

Sauvignon is de belangrijkste druivensoort voor witte droge Touraine : ongeveer 120.000 hl in 1995. Dat is niet altijd zo geweest. In de post-fylloxeraperiode werd sauvignon niet meer opnieuw aangeplant omdat de opbrengsten zo klein waren : nauwelijks 20 tot 30 hl per ha. Het was zo erg dat in 1900 sauvignon in Touraine virtueel verdwenen was. Tot pionier Fabel Barbou in 1920 voor zichzelf, vertrekkend van een muurwijnstok, een klein perceeltje van 30 aren met sauvignon beplantte, en sterker nog er in 1940 voor het eerst droge witte wijn van maakte. Tot dan toe we kunnen het ons nu moeilijk voorstellen was er in de streek uitsluitend halfzoete gemaakt.

Na de oorlog kwamen door selectie van de sauvignon-wijnstok een twintigtal ondersoorten aan de oppervlakte met rendementen rond 60 hl per ha, waar iedereen vrede mee kon nemen. De AOC Touraine Blanc bestaat nu voor 90 procent uit sauvignon met een oppervlakte van ongeveer 2670 ha. De wijn ervan is gekenmerkt door grote finesse en expressieve aroma’s. Dezelfde sauvignon is, ten zuiden van Bordeaux in Sauternes, een onmisbaar onderdeel van overrijpe hemelzoete wijn. Maar aan de Loire is hij aan zijn noordelijke grens en geeft op zich voldoende complexiteit.

België is veruit de grootste invoerder met 1340 hl in 1995, gevolgd door Engeland 1130 hl, Nederland 630 hl, Duitsland 510 hl.

in het glas

We maakten met Claudine Izabelle van het lokale interprofessionele wijncomité (CIVTL) een rondgang door de sauvignon-wijngaarden van Touraine en proefden er de droge witte sauvignonwijn van 1995.

Later verzamelde het Weekend-Knack-proefpanel zich rond stalen van sauvignon 1996. Beide zijn excellente jaren, 1996 iets beter nog dan 1995. De proeverij gebeurt blind, de beoordeling neutraal betekent : gewoon goede wijn ; positief staat voor wijn met opvallend goede eigenschappen. Dieter Bohrmann vervangt Jef Bessemans en gast is Baudouin Havaux, oenoloog en landbouwdeskundige, tevens directeur van Vinopres. De proefnorm is de onmiddellijke drinkbaarheid.

Maurice Barbou, Domaine des Corbillières, Oisly.

Nu voert DominiqueBarbou het beheer, maar zijn grootvader Fabel was de grondlegger van de droge, witte sauvignonwijn van de streek. De wijngaard is 14 ha groot. Barbous Cuvée Tradition 1995 is heel zuiver en puntig fijn, met een contrasterende toets bitter op het eind van de smaak en een wat uitgesproken sauvignonkarakter. In ’96 werd niet gechaptaliseerd.

Het panel over 1996 : neutraal. Zeer lichte kleur, intense verfijnde neus van rijpe appel, frisse smaakaanzet met medium volume en wat bovenliggend zuur ( Harry De Schepper).

Confrérie des Vignerons de Oisly-Thésée, Oisly.

Sinds 1961 hebben 52 wijnboeren zich verenigd in de coöperatie, samen goed voor 500 ha en een gemiddelde opbrengst van 30.000 hl. Bij ons zijn ze vooral bekend om hun Cuvée Goffard, waarvoor Robert Goffard elk jaar ter plaatse zijn cuvée komt samenstellen. De 1995-versie is mooi fris van neus met nuances van pompelmoes en een door fruit gedragen geknoopte smaak. De Confrérie maakt ook meer prestigieuze wijnen zoals de Cuvée Excellence die rond en rijp is, edel van smaak, maar niet helemaal wat wij van sauvignon verwachten.

In 1996 zijn ze getekend door gistresten (van de élevage sur lies fines) waardoor ze bij het panel als ?negatief? worden ervaren. Invoer : Robert Goffard in Brussel.

Noël Rouballay, Domaine Octavie, Oisly.

Een familiaal domein van 22 ha, op een typische zanderige bodem. In 1995 werd een wat rondere sauvignon-wijn gemaakt, waardoor iets van het fruit verloren ging, maar dat werd gecompenseerd door mooi zuur. Wijn van Sancerre-niveau.

Het panel over 1996 : neutraal. De neus is wat grasachtig en reductief, maar de smaak is goedgevuld, met zelfs een bitterpunt ( Antoon Segaert). Invoer : Vino Select, Sainte-Marie-sur-Semois.

Christophe Godet, Domaine de Marcé, Oisly.

Het domein van 22 ha wordt nu beheerd door de zesde generatie wijnbouwers in de persoon van een oude, vriendelijke dame. De 1995 is zeer zacht van smaak, maar dan wel zonder de truc van residuele suiker. Goedgetemde sauvignon met lengte. Invoer : Adams in Heule.

Henry Marionnet, Domaine de la Charmoise, Soings-en-Sologne.

Marionnet is bezeten door kwaliteit en maakt alleen ?speciale? wijnen. Zijn ?gewone? sauvignon gaat onder de vorm van handgeplukte trossen voor drie dagen onder koolzuur-atmosfeer (een soort macération carbonique) om de groene-appelzuurcomponenten af te bouwen. Dan volgt een gewone alcoholgisting en dit product wordt dan gemengd met traditioneel vergiste wijn. Het resultaat in ’95 is atypisch, zonder sauvignon-karakter, maar wel met een zeer zuivere, gladde commerciële smaak. Henry maakt ook een superwijn : M. de Marionnet, een soort vendange tardive die door Gault Millau in 1990 uitgeroepen werd tot beste sauvignon ter wereld, terwijl hij volkomena-typisch is en haast niet naar sauvignon smaakt.

Het panel over 1996 : neutraal. Expressieve en genuanceerde appelachtige neus, een smaak met inhoud en een rijpe toets. Een type ( Jim Bruyndonx). Invoer : Velu-Vins in Brussel.

Paul Buisse, négociant, Les Caves de la Boule Blanche, Montrichard.

Deze vroegere meesterkok van Lucas Carton in Parijs, werkt om de markt, en vooral Engeland dan te behagen naar lage zuurheid toe. En zo begint hij met enkele dagen macération carbonique. Zijn kwaliteit Crystal is fijn en levendig maar ook rond, en mede daardoor iets zwak in de expressie. ? On ne cherche pas l’expression terroir?, zegt hij. En dat klopt : zijn wijnen zijn niet echt commercieel.

Het panel over Crystal 1996 : neutraal. Discreet van neus, mist wat smaakexpressie ( Dieter Bohrmann). De ?betere? wijn Domaine Paul Buisse 1996 scoort positief : fijne volgehouden florale neus en subtiel mondevenwicht ( Baudouin Havaux). Ook zijn speciale wijn Le Fié Gris, gemaakt van de laagrenderende sauvignon gris, wordt als positief ervaren : neus met wat gewicht van rijp en een volle smaak met goed evenwicht ( Herwig Van Hove).

Invoer : Raes Catering in Jette en Mafribel in Huizingen.

Noël Bougrier, négociant, Les Caves de la Tourangelle, Saint-Georges-sur-Cher.

Bougrier koopt zoveel mogelijk de druiven zelf en maakt er zelf wijn van. Hij pleit voor een acidité gentille. De Cuvée du Vendangeoir 1995 (250.000 flessen) heeft een goede sauvignon-expressie, fruitig, fijn zuur en fris met echter iets duns in de smaakfinale. Een goed compromis.

Het panel over de 1996 : nipt neutraal. Zwak van neus en correcte, flink zure smaak, eenvoudig (H.D.S.).

Invoer : Raes Catering in Jette.

Joël Delaunay, Pouille.

Tegen de grens van de hoogvlakte van Sologne maakt Joël Delaunay goede, droge sauvignon, zonder de vaak wat vulgaire, scherpe, excessieve sauvignon-neus. Tegen de zanderige hoogvlakte van de Sologne bekend als geboorteplaats van Alain Fournier en voor zijn verrukkelijke Tarte Tatin die er zou uitgevonden zijn door de Demoiselles Tatin is het de uitgelezen plek om sauvignon te planten. Joël is een bescheiden wijnbouwer die wijn maakt met een accent op corpus en kleur. Zijn ’95 heeft een mooi omhulde sauvignon-neus met goede concentratie in het middengebied en goedgeknoopte lengte, zacht en fijn samen.

Het panel over 1996 : neutraal. Neus met zware aroma’s en een breed, goed uitgebouwd evenwicht in de smaak (A.S.).

Invoer : Vinilux in Oudenaarde.

Patricia et Bruno Denis, Domaine de la Renaudie, Mareuil-sur-Cher.

Het domein beslaat 18 ha op de linkeroever van de Cher en pal zuid georiënteerd. In 1995 komt er ronde en smakelijke sauvignon met matige smaaklengte van.

Het panel over 1996 : unaniem positief. Goed presente neus met fruit en ?grassigheid? samen, en met substantie en rijpheid in de diepte, evenwichtige smaak met frisheid en lengte (J. Br.).

Invoer : Van Hende in Dikkelvenne en Paul Vermeiren in Brussel.

Patrick Gibault, Meusnes.

Patrick Gibault bezit 18 hectaren waarvan 5 beplant met sauvignon. Hij zoekt florale aroma’s en omdat hij te allen prijze grasachtigheid wil vermijden, oogst hij vrij vroeg. De 1995 heeft een fijne persistente sauvignon-neus en een aangenaam zachte en evenwichtige smaak met goede lengte. Wordt ex domein verkocht à 17,5 FF (taks incl.) !

Het panel over 1996 : nipt positief. Ruime, gezonde neus en een aangename frisse smaak met rijpheid en zuur samen (H.V.H.).

Invoer : Caves des Oblats in Grivegnée en Covisa in Carnières.

Jean-Paul Trotignon, Domaine Beauséjour, Noyers-sur-Cher.

De zanderige maar kalkrijke bodem (20 ha) zou lichte en snel evoluerende wijnen geven. De 1995 is inderdaad ruw in het middengebied en wat dun op het einde.

Beoordeling 1996 : nipt positief. Rijpe neus met inhoud van sinaas en wat exotisch, volle gestructureerde smaak met fruit (J. Br.).

Invoer : Deroport in Brugge.

Dominique Girault, Domaine des Caillots, Noyers-sur-Cher.

De zandgrond (17 ha) is zo licht dat er zelfs een hectare asperges op staat. De ’95 heeft een neus van rijpheid, maar is wat arm in het middengebied en iets kort van lengte.

Panel over 1996 : unaniem positief. Delicate neus met fruit, directe exotische zuurzoete smaak, niet typisch voor Touraine (B.H.).

Invoer : Rabotvins in Gent.

Thierry Michaud, Domaine Les Martinières, Noyers-sur-Cher.

16 ha op een zanderige bodem maar met veel silex op een kalkachtige ondergrond. Michaud laat zijn wijnen op de gistrest (élevage sur lies fines), wat grote eenheid brengt. De ’95 heeft een rijpe diepe neus van pompelmoes en een gedegen complexe smaak met goedgeknoopte lengte. Wijn met persoonlijkheid.

Panel over 1996 : unaniem positief. Frisse, zelfs vlezige smaak met ruimte en structuur (D.B.).

Invoer : Toby (Halle aux Vins) in Vivegnis en Divin in Kraainem.

Pierre Chainier, La Boitardière, Amboise.

Met Pierre Chainier en zijn Château de La Roche (50 ha op de zuidelijk georiënteerde linker-Loire-oevers) en zijn Château de Pocé (35 ha aan de overkant van de stroom) zitten we op de echte kalkbodems. Chainier laat de druiven één nacht op de schillen rusten in de pers. Zijn wijnen zijn gekenmerkt door het grote evenwicht van finesse, rondeur, puntigheid, frisse zuren en geknoopte lengte.

Het panel over La Roche 1996 : unaniem positief. Ruime, complexe en beschaafde neus met diepte, aangename smaak met grote eenheid (H.V.H.). Pocé 1996 wordt als neutraal ervaren : gouden kleur, rijke en rijpe neus en een expressieve zoetzuur-smaakbalans (A.S.).

Vignerons des Côteaux Romanais, Saint-Romain sur Cher.

Het panel over de 1996 : nipt positief. Neus met goede substantie, stevig smaakvolume en lengte met rondeur(J. Br.)

Invoer : Cordonniers in Brussel.

Een selectie droge witte sauvignon-wijnen uit 1995 : geproefd en excellent bevonden.

Baudouin Havaux, gast van het proefpanel, is directeur van Vinopres, uitgever van Revue Belge des Vins et des Spiritueux en organisator van Megavino, de tweejaarlijkse wijnbeurs in Brussel Hij studeerde landbouw en wijnkunde.