Ilse Cockx ( 29), coördinator van Theaterwerkgroep Kopspel, laat in Antwerpen en Leuven kansarmen kennismaken met theater. Ze geeft hen cursussen en werkt met hen naar producties toe. Voor beide partijen verslavend.

Piet Dierens / Foto Hypnovisuals

Kopspel is eind jaren ’70 uit de grond gestampt door een stel enthousiaste mensen die op allerlei manieren bepaalde thema’s wilden aankaarten. Ze verzorgden onder andere animaties op de vredesbetogingen, bouwden de metalen constructie Drolodroom op de Antwerpse Meir, en organiseerden een multicultureel muziekfestival. Op een gegeven moment besloten ze zich nog enkel op drama toe te leggen. Kopspel vroeg een subsidie aan bij het ministerie van Cultuur en werd binnen het volksontwikkelingswerk erkend. Drie jaar geleden, ik was toen werkloos, las ik in de krant dat Kopspel een coördinator zocht. Ik had de geknipte achtergrond met mijn studies Germaanse, Kunst- en Kultuurbeleid en Sociale Readaptatiewetenschappen, en nadien als vrijwilligster in het buurtwerk. Daar organiseerde ik culturele uitstappen. Zo merkte ik dat kansarmen, die uit zichzelf nooit naar het theater of een museum gaan, toch voor zoiets warm te maken zijn. Dat Kopspel ook net die mensen wil bereiken, sprak me enorm aan. Ik heb het werken met de zogenaamde bijzondere doelgroepen kansarmen, migranten, 50-plussers, vrouwen, jongeren… verder uitgebouwd. Steeds vaker pols ik bij buurthuizen of er interesse bestaat om met mensen uit de wijk theater te maken. Ik wil de drempel verlagen door met hen te gaan babbelen en een initiatiesessie te geven. Wat helpt, is vertrekken vanuit hun ervaringswereld. Vaak geven zij zélf de thema’s aan waarrond we werken. Zo hebben we eens een stuk rond bestaansonzekerheid gemaakt. Al improviserend komen we dan tot een productie.

Ik hoop dat die mensen er beter van worden. Ik weet nog goed dat men mij destijds verwittigde : ?Kansarmen hebben andere dingen aan hun hoofd.? Dat blijkt niet te kloppen. Zij doen echt moeite om naar de sessies te komen. Voor hen is het een manier om zich te uiten. Het stimuleert hen. Momenteel loopt Flarden, een project met politieke vluchtelingen, in samenwerking met Amnesty International. Die mensen zijn heel gemotiveerd. Eindelijk kunnen ze hun verhaal kwijt en hun pijn tonen !

Het geeft voldoening mensen te zien openbloeien door toneel te spelen. Het verschil tussen hoe sommigen de eerste keer binnenkomen en weer buitenstappen is soms enorm. Ze staan dikwijls van zichzelf versteld : ?Ik wist echt niet dat ik dat kon !?

Bij multiculturele projecten merk je dat de allochtonen en de autochtonen veel van elkaar leren. Er is dan meer luisterbereidheid dan in andere omstandigheden. En als je dan ziet dat bij een voorstelling zelfs een clochard de weg naar het cultureel centrum vindt, krijg je het gevoel dat je zinvol bezig bent. Zo nu en dan proberen we ook in te spelen op het tijdsbeeld. Twee jaar geleden hebben we bijvoorbeeld jongeren gezocht om iets rond de housecultuur te maken. Dat was heel leuk. Experimenteel ook. Die jonge gasten schreven de meeste teksten zelf. Zelfs de bekende Nederlandse housedichter Serge Van Duynhoven verliet na de voorstelling heel opgetogen de zaal.

Ik ben halftijds in loondienst, maar ben in realiteit voltijds met Kopspel in de weer omdat ik er enorm in geloof. Soms levert de wisselwerking met de groep creatief vuurwerk op. Mijn job is niet gedaan als ik naar huis ga. Zeker niet als ik op iets zit te broeden. Neem Flarden. Nadat ik met die vluchtelingen geïmproviseerd had, bleven hun verhalen in m’n hoofd spoken. In de auto had ik mijn notitieboekje naast me liggen. Wat me soms tot een gevaar op de weg maakte. Cursussen moet ik ook buiten de kantooruren voorbereiden. De drama-initiaties die ik in buurthuizen geef, zijn altijd anders. Ik hou niet van vastomlijnde lessen. Maar dat geeft een boel werk en dat is niet altijd makkelijk als je een partner en een zoontje hebt.

Flarden : 24/5 in Malpertuus Leuven, 31/5 in Fakkeltheater Antwerpen, 7/6 in De Biekorf Brugge. Info over voorstellingen en cursussen : tel. (03) 218.69.49.