Tijdgenoten
Een lichaam is een kunstwerk, stelt Pé Vermeersch(27). De Japanse butohdans, die menselijk torment niet uit de weg gaat, helpt haar om als performer ook scheppend kunstenaar te zijn.
BART VANDERGETEN / FOTO HYPNOVISUALS
Schoonheid die niet samenvalt met de gevestigde norm intrigeert mij al lang. In mijn producties heb ik vaak gewerkt met dat soort contrasten : schoonheid en verwrongenheid, het geweld achter de mooie vorm. Zo heb ik mij voor een van mijn optredens laten inspireren door ?Hazelip?, een personage van Agotha Kristof dat zo lelijk is dat ze haar seksualiteit op ongewone manieren moet beleven. Dat bracht me tot een dans vol ?kromme beentjes? en spastische trekken. Sommigen dachten dat ik met een persiflage op butoh bezig was, maar daar had ik toen nog nooit van gehoord !
Toen ik butoh echt ontdekte in een workshop, was dat een schok : blijkbaar bestond er een hele stroming die zich met gelijkaardige thema’s bezighield : dood, erotiek, schoonheid… Het was ook voor het eerst dat ik op zo’n manier danste. Ik heb altijd veel gedanst, maar ik bleef vasthouden aan theater omdat ik woorden nodig had om zin te geven aan een optreden. Ik had nooit eerder een volheid ontdekt in dans. Butoh daarentegen was filosofie omgezet in dans.
Butoh legt geen echte vorm op maar werkt bijvoorbeeld op basis van beelden. Een uitgedroogd visje in de woestijn, waar af en toe een druppel op valt. Dat geeft je woestijn, droogte, de structuur van de vis, dat ene druppeltje dat plots valt… Maar je mag dat niet gewoon uitbeelden, je moet het als het ware incorporeren. Je laat je lichaam door de beelden leiden en trekt je bewegingen zover mogelijk door. Met de nieuwe beelden die dat in je oproept, ga je weer verder. Hierdoor krijg je een zeer intense versmelting van lichaam en geest, een ongelofelijke sensibilisering van je lijf.
Eerlijkheid staat voorop bij butoh, ook de wreedheid en kwaadaardigheid in de mens worden erkend. Meer nog, deze kunstvorm gaat op zoek naar het getormenteerde, het lelijke. Butoh is in Japan pas goed losgekomen na de twee atoombommen, moet je weten. De beelden van vernieling hebben de butohdansers sterk beïnvloed. Wat niet wil zeggen dat de dans per se met krampachtige en verdraaide houdingen te maken heeft. Dat is een vaak voorkomende vorm die op zich niet zo belangrijk is. Zelf spring ik vrij om met butoh en vermijd ik zelfs liever de gekende esthetiek van naakte lichamen en witgepoederde koppen. Dat is slechts één mogelijke vorm.
Het mooie aan butoh is dat er wordt van uitgegaan dat iedereen een dans in zich heeft, simpelweg omdat iedereen een eigen fysiek heeft. Je hebt er ook geen techniek voor nodig, pirouettes hoef je niet te draaien. Wel moet je met een zo groot mogelijk gevoel, eerlijkheid en fantasie je eigen lichaam neerzetten. Het is een mentale staat waar je naartoe moet werken. Sommige butohdansers zitten een hele voorstelling stil en bewegen alleen hun vingers. Precies omdat butoh zo’n individuele dans is, heeft dat mij geholpen in mijn zoektocht als scheppend kunstenaar. Een lijf is voor mij een kunstwerk, ik maak er een abstractie van. Om die reden heb ik ook nooit alleen danser of acteur willen zijn, ik wou de vrijheid hebben om alles te versmelten.
Dat ik nu zelf lesgeef, is een belangrijke stap. Ik ben op een punt gekomen dat dans vrijheid is geworden, en ik geloof dat ik iets kan doorgeven. In butoh leeft nog de noodzakelijkheid om op te treden. Een butohdanser die ?voor zijn beroep? danst, bestaat niet, daarvoor is de dans te zeer met het leven verweven. Bij ons is theater helaas te veel consumptie geworden, het heeft geen sociale rol meer. Recensenten en organisatoren zijn belangrijker geworden dan de kunstenaars. Zelf probeer ik nog steeds te onderzoeken waarom ik op een podium voor mensen wil staan en waarom ik m’n lijf aan abstractie en uitputting wil onderwerpen. Butoh heeft daarbij mijn geloof in de performer als medium voor een gemeenschap enkel versterkt.
Pé Vermeersch geeft workshops rond dans en stem onder invloed van butoh, vanaf 15/10. Optredens vanaf 31/10. Tel. (02) 538.91.90.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier