Herwig Van Hove

Het gaat uitstekend met de Californische wijnen. Van onmiddellijke charme zijn ze geëvolueerd naar meer diepgang en karakter. Sommige steken zelfs de Franse naar de kroon. Een verkenning op het terrein.

HERWIG VAN HOVE

DE CALIFORNISCHE WIJNEN hebben een merkwaardige evolutie doorgemaakt. In het begin was de Amerikaanse wijnmarkt helemaal gebaseerd op de druivensoorten. In snel tempo is de wijnbouw geëvolueerd naar een grotere terroir-gebondenheid : appellations, wijngaarden en blends winnen steeds meer aan belang. Sommige wijnen doen het zo goed dat ze de Franse naar de kroon steken, zoals later uit de proeverij zal blijken.

Op uitnodiging van het befaamde Californian Wine Institute maken we met een beperkte groep Europese verslaggevers een verkenningstocht door de Californische wijngaarden.

Santa Cruz Mountains

We zijn uitgenodigd door de Santa Cruz Mountains Winegrowers Association, voor een openluchtproeverij in de luxueuze tuinen van het Seascape Ressort in Aptos, niet ver van de stad. De Santa Cruz Mountains werden reeds in 1981 als appellation erkend en waren daarmee één van de eersten in Amerika. Het wijngebied loopt van Half Moon Bay in het noorden, tot Mount Madonna aan de Monterey Bay in het zuiden. De oost-westgrenzen worden bepaald door de hoogte boven de zeespiegel : van 400 tot 800 voet. De appellation omvat nu alles bijeen een 30-tal wijnbedrijven, waarvan meer dan de helft hun productie aanbiedt om te proeven. Sommige maken excellente bewaarwijn, zoals Katryn Kennedy met haar cabernet sauvignon in Saratoga. Maar dan wel in minuscule kleine hoeveelheden : 500 kisten per jaar. Helaas niet tegen minuscule prijzen : minstens 35 dollar per fles. Over het algemeen zijn de wijnen echter te licht : de eigenaars proberen het dreigende zuiderse karakter te bestrijden door vroeg te oogsten en kort te cuveren, maar daar komen een grasachtige zuurheid en schrale tannines van. De witte wijnen, en zeker de chardonnays, zijn gemakkelijk lomp en overdreven expressief.

Grote uitzonderingen zijn de wijnen van Bonny Doon, landinwaarts van Davenport gelegen. Hier is de optie totaal verschillend. Terwijl het hele Amerikaanse appellationsysteem wordt uitgehold door absolute cepagevrijheid men plant overal wat men wil en gewoonlijk dus wat goed verkoopt , heeft Graham Randall een eigen terroir-gebonden opvatting. Hij plantte in Californië als een der eersten de stoksoorten van de Franse Rhônevallei : ?In warme gebieden moet wijn zijn complexiteit halen uit een architectuur van verschillende druivensoorten samen.” Hij maakt een zeer interessante witte wijn van marsanne en rousanne, onder de ludieke naam Le Cigare Volant.

Monterey County

Ten zuiden van Santa Cruz komen we in de stad Monterey, aan de gelijknamige baai. Zo’n vijftig jaar geleden was de traditionele bedrijvigheid van de stad het inblikken ( canning) van vis. De hoofdstraat heet nog altijd Cannery Row. Nu zijn de meeste visloodsen en -bedrijven omgebouwd tot shoppingcenter of restaurant. Het wijngebied Monterey County is een schoolvoorbeeld van wat men hier vlakbij de kust onder een appellation moet verstaan : een langgestrekte vallei landinwaarts, waar het almaar warmer wordt naarmate men verder het land intrekt (ongeveer 1 graad Celsius per 5 km). Kort bij de kust plant men eerder pinot noir, en verder cabernet sauvignon. Er zijn weer alles bijeen een 30-tal vignerons, waarvan er drie met hun productie opvallen : de Morgan Winery met een excellente houtgedragen pinot, de Bernardus Winery (Hollandse eigenaars) met een evenwichtige Méritage (een bordeaux-achtige blend), en de onvolprezen Jekel Vineyards met een harmonieuze cabernet sauvignon.

De wijnbouw in Santa Cruz en Monterey is een gevolg van de legendarische rijkdom van San Francisco. De meeste wijngaarden zijn pas na 1990 aangelegd door privé-investeerders en zijn nog wat getekend door de kinderlijke landfarmer-status die deze verse stadseigenaars zich zo graag aanmeten en die niet meteen aansluit bij hun product.

Livermore Valley

We rijden noordwaarts over Livermore naar het wijngebied Livermore Valley, 80 km ten oosten van San Francisco. Daar zijn we te gast bij de beroemde Wente Bros Estate Winery die de honneurs waarneemt namens de gehele vallei. Op een helgroen grasveld een zeldzaamheid in het dorre woestijnachtige binnenland staan de proeftafels wat ongelukkig in volle zon te wachten, met in de buurt een swingende rockband. Hier zijn de twee leading wineries helemaal niet van het nouveau riche-type. Californië was Spaans bezit tot 1822 en ging dan over naar Mexico om in 1849 definitief aan te sluiten bij de Union. Al in 1883 vinden we de twee nu nog belangrijkste families Wente en Concannon met wijngaarden in Livermore. In heel Californië is dit de enige wijnvallei die pal oost-west gericht is, en waar dus de oceaaninvloed met nevel en zonnehitte het hevigst is. De bodem bestaat er voor het grootste gedeelte uit kiezel ( graves), wat in Californië ook uitzonderlijk is. (Invoer : Delhaize.)

Napa Valley

De recente fylloxera-plaag in Napa Valley heeft veel gunstige neveneffecten op gang gebracht. Grote gedeelten van de meeste wijngaarden moesten gerooid en heraangeplant worden, en dat was het gedroomde moment om eens na te denken over de meest geschikte aanplant. De ondergrond werd onderzocht om betere combinaties plant-bodem uit te dokteren. Zo vindt men nu meer chardonnay en pinot noir in het zuidelijke, koelere gedeelte van de vallei en meer cabernet in het centrale stuk.

Het doorgedreven bodemonderzoek bracht aan het licht hoezeer de valleivloer en de omliggende hellingen het resultaat zijn van de turbulente geologische voorgeschiedenis. De ondergrondse activiteit in het gebied duurt voort tot op vandaag, getuige de talrijke aardbevingen. De Mount St. Helena, een uitgedoofde vulkaan (dat denkt men toch) bij het stadje Calistoga in het noorden, ligt slechts op 45 km van het meest zuidelijke stadje Napa. De vallei zelf is niet breder dan 2 tot maximum 10 km. Het imago van de gehele Amerikaanse kwaliteitswijn wordt dus gedragen door een streek niet groter dan de Bourgogne in Frankrijk, maar waar men wel 62 verschillende bodemtypes vond.

Ook het klimaat is uitermate ruw. ?Hoe kan men wijn maken met minstens twee hagelstormen in juni, tropische hitte in juli en aardbevingen in september ?”, vraagt Kate Jones van de Napa Valley Vinters Association zich af. ?’s Morgens is het nauwelijks 4 C en op de middag al 32 C !” Sterke seizoenschommelingen en extreme dagvariaties : een moeilijk wijnland.

Moeilijk ook omdat het klimaatpatroon (naar onze normen) op zijn kop staat : het zuiden is veel koeler dan het noorden. Dat ligt aan de nabijgelegen oceaan die door een koude golfstroom uit Alaska wordt afgekoeld. De koudere luchtmassa’s boven de oceaan worden vanaf de middag door de opgewarmde landlucht landinwaarts gezogen en komen de vallei binnen langs het zuiden, daar waar ze bijna grenst aan de baai van San Francisco. Het zuiden wordt dus dagelijks door de oceaanlucht meer afgekoeld dan het noorden. Deze koude lucht is ook relatief laag in vochtigheid : het regent bijna niet in de zomer. Daarom worden de meeste wijngaarden bevloeid : een bijkomende moeilijkheid en een bijkomende kost.

Toch gaan de zaken goed. In 1968 waren er 4000 ha wijngaarden en 25 wineries, nu zijn er 14.000 ha en meer dan 230 gesettelde wijnbedrijven met château-allures. Er komen in de vallei 5 miljoen bezoekers per jaar.

Het geologische onderzoek heeft ook een reeks van 9 onderbenamingen opgeleverd, die zoveel zijn als nieuwe appellations. Binnen de Napa Valley liggen de volgende wijngebieden : Los Carneros, Wild Horse Valley en Atlas Peak in het zuiden ; Mount Veeder, Stag’s Leap District en Oakville in het midden ; Howell Mountain, Rutherford en Spring Mountain District in het noordelijke deel.

Volgende week : verslag van een verrassende vergelijking tussen Californische en bordeauxwijnen. Grootste invoerders in België : Wijnen Penen en Wijnen Cavens in Antwerpen, Van Eccelpoel in Herentals, Vinam California Quality Wine in Sint-Amandsberg, Portovino in Adegem, Leirens in Wetteren, Wijnkeldermeester in Afsnee, Pirard in Genappe, Pro Vino in Zonhoven, Matthys in Brugge.

Napa Valley draagt, ondanks het zeer ruwe klimaat, het imago van de gehele Amerikaanse kwaliteitswijn.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content