Te vroeg

De winter is nog ver, en Kerstmis hangt samen met de winter. Kerstmis = winter. Herfst = rust. Begrijpt u wat we bedoelen?” stond er verleden jaar te lezen in een pamflet gericht aan winkeliers in Montreal. “We zijn L’ANALT (L’Anti-Noel Avant L’Temps),” zo ging de tekst voort, “een groep mensen die bedroefd en gefrustreerd zijn door uw slechte manieren. We weigeren u de herfstsfeer te laten kapotmaken alleen om wat meer geld te verdienen. Iedereen weet dat Kerstmis op komst is. U gaat hoe dan ook evenveel geld verdienen. Dus alsjeblief, alles op zijn tijd. We eisen dat u uw kerstversiering zonder uitstel verwijdert en ze niet voor één december weer ophangt. Anders zult u opnieuw van ons horen. Neem dit niet licht op. We menen wat we zeggen.” Kort daarna werden veertien winkels die niet wilden luisteren gevandaliseerd.

De herfst is laat en mild dit jaar. De stadsparken en de beboste heuvels van New Jersey aan de overkant van de Hudson zijn nog een prachtig wild lappendeken van geel, bruinroze en rood. Onder de platanen in mijn straat ligt een dik, droog, scherp ruikend bed van gele bladeren. Ik loop er graag door om het geritsel te horen. Deze herfst is een speciaal geschenk aan de stad, heb ik al veel mensen met iets dankbaars in hun stem horen zeggen.

Ik sta in de zon op Fifth Avenue naar de Trump Tower te staren alsof ik het gebouw voor het eerst zie. Nooit eerder is de kantachtige reflectie me opgevallen van de felgekleurde jonge esdoorns die op de terrassen van de verschillende verdiepingen in potten staan geplant. Ik wandel verder. Waar is L’ANALT, denk ik knarsetandend. Uit een winkel waait Jingle Bells naar buiten. Aan Tiffany’s rinkelt een vrouw een belletje en heft een hymne aan: ook het Leger des Heils is al aan zijn kerstactie begonnen. In elke winkel die ik passeer, is het winter. Artificiële sneeuw, kerstbomen, -kransen en -bollen en engelenhaar zijn zorgvuldig geschikt rond grote en kleine Amerikaanse vlaggen. Aan het grootwarenhuis Saks Fifth Avenue proberen mensen naar binnen te gluren door de ramen, die met lappen stof zijn afgeschermd. Erachter wordt de laatste hand gelegd aan de kerstetalages, die morgen worden onthuld. Aan de overkant, aan Rockefeller Center, worden lichtjes opgehangen in een 27 meter hoge spar. Net zoals andere jaren werd deze boom geselecteerd door een helikopterteam dat de bossen rond New York heeft afgespeurd op zoek naar het perfecte exemplaar.

Kerstmis is verschrikkelijk vroeg begonnen in New York. De bewering van L’ANALT dat de winkeliers “evenveel zouden verdienen” zonder vroegtijdige kerstversiering wordt hier duidelijk niet geloofd. New Yorkse winkels, groot en klein, zijn bijzonder zenuwachtig omdat ze vrezen dat ze in deze moeilijke tijden veel minder zullen verdienen dan in andere jaren.

Toen ik onlangs in België was, hoorde ik Kristien Hemmerechts klagen dat ze het winkelpersoneel in New York zo onvriendelijk vond. Ik kon haar geen ongelijk geven. Als je hier woont, leer je daarmee leven omdat je weet dat de winkelhulp vaak veel te weinig verdient. Ik wou dat Kristien nu even met me door New York liep. Ik ga Barneys binnen, Bloomingdale’s, Macy’s, de Gap, FAO Schwarz, Takashimaya, Nike… Overal staat iemand aan de deur om de klanten te begroeten. Bij het buitengaan krijg ik steeds een ‘dank u’, al heb ik niets gekocht. Met het mes van de recessie en het gedaalde toerisme op de keel heeft het New Yorkse winkelpersoneel de opdracht gekregen om supervriendelijk te zijn.

In de mannenafdeling van het dure grootwarenhuis Bergdorf Goodman zitten klanten tussen het winkelen door in comfortabele zetels naar sportwedstrijden te kijken en gratis van 25 jaar oude whisky te sippen. Dezelfde winkel komt desgewenst, bij goede klanten die zich liever niet in de massa begeven, thuis langs met vrachtwagens vol designerkleren en -schoenen. Veel New Yorkse winkels, zelfs sommige van de duurste, geven nu al kortingen tot dertig procent. Normaal wordt daar tot na nieuwjaar mee gewacht.

Spannende tijden dus voor wie een zaak heeft. Er hangt veel van af. Een op de tien New Yorkers werkt in de kleinhandel. Winkeliers verdienen normaal in het kerstseizoen minstens een vijfde van hun jaarwinst. Bij Macy’s en vele andere New Yorkse winkels zorgen toeristen gewoonlijk voor 18 procent van de omzet maar sinds 11 september komen er veel minder, vooral uit het buitenland. Toch lijkt het nu weer beter te gaan. De bezettingsgraad van hotels klom terug naar een niet te versmaden 75 procent. De verkoop van Broadway-kaartjes is nog maar 5 procent lager dan vorig jaar rond deze tijd. En zelfs een groot deel van de restaurants is sneller dan verwacht uit de put geklommen.

Zal de verbetering aanhouden en zo ja, zal het winkelpersoneel weer barser worden? Ik hou u op de hoogte. Tijdens deze uitgerokken kerstperiode mogen bezoekers zich alleszins aan vriendelijke inboorlingen en behoorlijk wat korting verwachten.

Jacqueline Goossens vanuit New York