De vijfde triënnale voor vormgeving van Design Vlaanderen draait rond schoonheid. Niet hét origineelste thema, maar toch belooft deze tentoonstelling de moeite te worden.

Zonder schoonheid is er geen design. Daar ben ik van overtuigd”, zegt Johan Valcke, directeur van Design Vlaanderen, de Vlaamse overheidsinstantie die designers en hun ontwerpen promoot en bedrijven en publiek stimuleert om design te gebruiken. Twee jaar geleden bracht Valcke een groep filosofen en designcritici, en enkele collega’s samen om over het begrip schoonheid te debatteren. Niet dat ze er zelf niet uitkwamen, maar de groep experts besloot toch om een marktonderzoeksbureau (Compagnie & Co) op de zaak te zetten. Dat trommelde op zijn beurt 150 mensen op die 25 alledaagse gebruiksvoorwerpen voorgeschoteld kregen : vijf fietsen, vijf polshorloges, vijf radiatoren, en evenveel thermossen en stofzuigers. Wat bleek ? Dat die mensen telkens dezelfde drie voorwerpen als mooi bestempelden. Nog verrassender : ze deden dat telkens op basis van andere criteria. De ene omdat ze elegant waren, de andere omwille van hun symmetrie.

De experts gingen met de resultaten aan de slag. Ze schreven essays voor de catalogus. Over begrippen als de paradox van schoonheid. Over de drang naar harmonie en symmetrie en het verlangen naar verschil. Voer voor filosofen ? “Neen, ook hier proberen we bedrijven te stimuleren”, verklaart Johan Valcke. “Meer dan vroeger is de triënnale een aanzet tot fundamenteel onderzoek. We zoeken inzicht in het begrip design en hopen daarmee onze ontwerpers en bedrijven te kunnen helpen. We verzamelen kennis in hun plaats.”

De kennis werd meteen ook naar het grote publiek vertaald in een tweeledige tentoonstelling in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Enerzijds werd een selectie gemaakt van onder meer tien Belgische stoelen. Die zullen in een soort van wandelcircuit worden getoond: van een strakke stoel naar een compleet gebogen zitmeubel, van een archetypische schaal naar een exuberant exemplaar… Hetzelfde gebeurt met een reeks lampen, kasten, sofa’s, bestekken en tafels. Doel ? Tonen dat schoonheid vele uitingsvormen heeft. Anderzijds wilden de organisatoren ook bewijzen dat schoonheid doorheen de geschiedenis anders geïnterpreteerd werd. Dus schreef Design Vlaanderen een open uitnodiging naar zijn ontwerpers om in de zeer rijke archieven van de Musea voor Kunst en Geschiedenis te komen kijken. “De bedoeling was dat de ontwerpers uit de collectie van de musea het mooiste object kozen en dat confronteren met hun eigen werk.” Weekend Knacks ‘Designer van het Jaar’ Nedda El-Asmar doet mee, net als haar collega van vorig jaar Alain Berteau, maar ook 33 andere ontwerpers, onder wie Vincent Van Duysen, Stefan Schöning, Fabiaan Van Severen, Danny Venlet, Anna Torfs, Bart Lens, Piet Stockmans, André Verroken. Uit de jongere generatie zijn ook Nathalie Dewez, Linde Hermans en Gauthier Poulain van de partij. Sommige ontwerpers doken in hun eigen ontwerpgeschiedenis, anderen maakten speciaal voor de gelegenheid een nieuw werk. Interessante ontmoetingen, ongetwijfeld. Schoonheid Enkelvoud $ Meervoud.

Expo van 14 december 2007 tot 2 maart 2008, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Jubelpark, Brussel, www.kmkg.be, www.designvlaanderen.be.

Boek met teksten van Evelyn Alebrecht en Gino De Vooght, Lise Coirier, Eva Coudyzer, Willem Elias, Francis Smets en Johan Valcke, en met de reeksen objecten en de confrontaties van oude en nieuwe objecten. Vormgeving oeyen&winters. Uitg. Stichting Kunstboek, 30 euro, ISBN 978 90 58 56 2463.

Door Leen Creve