RU 486
D olly drukte ons nog eens met de neus op de feiten: wat technisch-wetenschappelijk mogelijk is, zal ook uitgevoerd worden, hoe hoog de ethische discussies over de nieuwe vondst ook mogen oplaaien. Maar dat ethische bezwaren de doorbraak van een bepaalde techniek toch wel grondig in de war kunnen sturen, wordt mooi geĆÆllustreerd door de lijdensweg die bijvoorbeeld de abortuspil te gaan kreeg.
Volgens internationale organisaties worden er jaarlijks in de wereld 50 miljoen abortussen uitgevoerd, waarvan de helft in de ontwikkelingslanden. EĆ©n abortus op twee gebeurt clandestien. Jaarlijks overlijden 200.000 vrouwen aan de gevolgen daarvan, anderen krijgen te maken met een pijnlijke nasleep.
Over het nut van de abortuspil is niet iedereen in de medische wereld overtuigd. Voorstanders wijzen erop dat vrouwen op een minder traumatiserende manier een ongewenste zwangerschap kunnen afbreken door het innemen van medicatie dan door een chirurgische ingreep. Bovendien zouden ze door het meer private karakter van de inname, ook al dient die steeds onder medische begeleiding te gebeuren, hun lot meer in eigen handen hebben. “Het gaat erom dat vrouwen moeten kunnen kiezen voor de methode die hun voorkeur heeft”, zegt Lucie Van Crombrugge van het Kollektief Anticonceptie Gent. “De abortuspil kan ook in het prille begin van de zwangerschap worden ingenomen, waardoor het voor de vrouw emotioneel minder zwaar kan zijn.”
Toen in het begin van de jaren ’80 een Frans wetenschappelijk team een antihormoonstof ontdekte die een abortus kon teweegbrengen, reageerde de farmaceutische wereld enthousiast. De markt voor MifĆ©gyne of RU 486, zoals de pil werd genoemd, zag er veelbelovend uit. Toch is die pil momenteel slechts in drie landen (Frankrijk, Groot-BrittanniĆ« en Zweden) beschikbaar en dreigt ze zelfs ook daar te verdwijnen. Journaliste MichĆØle Aulagnon heeft voor Le Monde Diplomatique uitgezocht welke mechanismen daartoe hebben bijgedragen. Vermits de pil door het Franse farmaceutisch bedrijf Roussel-Uclaf werd geconcipieerd, kreeg ze algauw de bijnaam pilule franƧaise. In de Verenigde Staten doopte de antiabortus- of pro-life-beweging de french pill echter om tot de death pill. In Frankrijk oefende de antiabortusbeweging zo’n druk uit op Roussel-Uclaf, dat het bedrijf in ’88 besloot de distributie van RU 486 stop te zetten. De regering verplichtte de firma ermee door te gaan.
Ook de belangrijkste aandeelhouder, het Duitse bedrijf Hoechst, achtte de abortuspil in strijd met de eigen ethische waarden. Het feit dat de firma tijdens de Tweede Wereldoorlog medeproducent was geweest van Zyklon B, het gas dat gebruikt werd in de concentratiekampen, werd door abortusopposanten gretig aangegrepen om een en ander op ƩƩn hoopje te gooien. In de VS dreigden tegenstanders ermee Ɣlle producten van zowel Roussel-Uclaf als van Hoechst te boycotten. Uiteindelijk werd de invoer van RU 486 er verboden.
Omdat de pil de producenten meer lasten dan centen opbracht, deden ze er op den duur afstand van en werden de rechten vorig jaar overgedragen aan een arts die altijd een fervent voorstander van de abortuspil is geweest. Maar ook hij wordt met onwaarschijnlijke problemen geconfronteerd. Uit schrik voor boycot-dreigementen ziet hij zich genoodzaakt het hele fabricageproces op te splitsen en durft hij niet eens de namen bekend te maken van bedrijven die daarvoor in aanmerking komen. Om onduidelijke redenen wordt hij ook nog gedwarsboomd door professor Beaulieu, die aan de wieg stond van de abortuspil. Gezien de huidige impasse vreest journaliste MichĆØle Aulagnon dat RU 486 van de markt zal verdwijnen, en ze besluit haar artikel met een appĆØl aan de overheid om haar verantwoordelijkheid op te nemen.
Of het einde van de abortuspil nabij is, valt echter te betwijfelen. China heeft inmiddels op eigen houtje een kopie van het product gemaakt, waarmee jaarlijks twee miljoen abortussen worden uitgevoerd. Verder wijst Lucie Van Crombrugge erop dat het eigenlijk om een achterhoedegevecht gaat: “Nu al wordt op wetenschappelijke congressen gesteld dat de abortuspil kan evolueren naar een once a month-pill: wie ze elke maand neemt, stimuleert kunstmatig de uitstoting van het eitje, bevrucht of niet. Volgens experten zal het in de volgende eeuw waarschijnlijk een gangbare praktijk worden dat vrouwen in plaats van de dagelijkse pil maandelijks een pil zullen nemen die de menstruatie op gang brengt, zonder dat men weet of er al dan niet een bevruchting heeft plaatsgehad.”
Allicht zal ook deze methode aanvankelijk tot wenkbrauwengefrons leiden, maar het principe is niet anders dan dat van het spiraaltje: ook dan is niet duidelijk of de eicel bevrucht is, maar ze wordt wel afgevoerd.
Op die manier wordt het in de toekomst voor de antiabortusbeweging wel heel moeilijk om haar actieterrein af te bakenen, tenzij ze zich tegen elke vorm van contraceptie gaat verzetten. En zoals de geschiedenis ook in dit geval heeft bewezen: succes verzekerd!
Jo Blommaert / Tekening Sandra Schrevens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier