Reactie op het minimalisme, typisch fin-de-sièclegevoel of zoektocht naar zekerheid. Een golf van romantiek overspoelt de mode. Ruches, bloemen en kant: wat is er aan de hand?

Het beeld van Veronique Branquinho was duidelijk. Meisjes rennend door een bos. Lang haar wapperend in de wind. Een David Hamilton-waasje. Bevreemdend en krachtig. En romantisch, al houdt geen enkele ontwerper echt van dat woord want het roept beelden op van, wel, rennende meisjes. En niemand wil een reclamefilmpje voor shampoo zijn. De elementen die Branquinho aandroeg voor haar eigen vorm van romantiek hielden een grote dosis dubbelzinnigheid in. De film Picnic at Hanging Rock met zijn Victoriaanse kostuums en griezelig bedrukkende sfeer. Of Heavenly Creatures, waarin twee jonge meisjes uiteindelijk een moord plegen in naam van de vriendschap. De Branquinho-romantiek heeft altijd een duister kantje. Dat donkere aura redt de romantiek van de zeemzoetigheid, van de koekendozenprentjes.

Ondertussen hebben de engelachtige meisjes met lang haar en witte jurken het modebeeld veroverd. Nog nooit hebben we zoveel baljurken gezien. Yamamoto serveert haast historische kostuums, een en al kant en tule. Hij doorbreekt bovendien die ongeschreven regel waaraan avant-gardeontwerpers zich al jaren houden: je eindigt niet met een bruidsjurk. Bij Yamamoto staat de huwelijksjurk centraal. Zelfs Thierry Mugler, de man van de strakke catwomanpakjes, stopt model Audrey in een kanten bubbeljurk. Het donkere silhouet van de jaren negentig is vervangen door een witte wolk. We zijn niet langer bang van versiering of van gevoelens. Ironisch en afstandelijk zijn, is uit; romantiek is in.

Alles op een rijtje gezet, zijn de voortekenen erg duidelijk geweest. Buiten het pure modernisme van de jaren zestig en het hoekige realisme van de jaren tachtig, flirtte de mode met retrostromingen, etnische inspiratie en slechte smaak. Stuk voor stuk verplichte elementen van de romantiek: vluchten naar het verleden, naar een ver land of in de kitsch. Uiteindelijk zijn we in dit zomerseizoen bij de ware kern van de romantiek aanbeland: de zoektocht naar een nieuw ideaal, een nieuwe vrouw, fris en onbevangen.

Trendwatcher Lidewij Edelkoort lanceerde onlangs een nieuw project: Bloom, een trendblad over planten en bloemen. Een perfect fin-de-siècleverschijnsel. “Net zoals honderd jaar geleden zien we een grote invloed van de plantenwereld op mode en design”, zegt Edelkoort. “Toen gaf dat aanleiding tot de art nouveau of de Arts & Crafts-beweging. Nu uit die invloed zich als een grote drang naar natuurlijkheid.”

Het begon met een simpel bloemmotiefje op een jurk, evolueerde naar borduursels en meer abstracte tekeningen, en is ten slotte een gevoel geworden. Ruches en volants imiteren volgens Edelkoort de vorm van bloemblaadjes. Stoffen moeten in hun structuur de naden en nerven van een stengel weergeven. De hele rage van velours devoré is niet meer dan een poging om de fluweligheid en sensualiteit van een bloem te evenaren.

Bloemen worden in het nieuwe millennium onze huisdieren. We koesteren ze en praten met hen. Edelkoort gebruikt het woord romantisch om het effect van bloemen en planten op de menselijke geest te beschrijven. Ze openen een nieuwe wereld voor ons, een wereld waarin we verbonden zijn met de aarde en tegelijk een wonderlijk universum van bijna hemelse schoonheid. Want wat is er mooier dan een bloem?

Niet toevallig vinden we op dit moment massa’s reclamecampagnes waarin modellen bedolven worden onder bloemen. En niet toevallig is de grote trend in de cosmetica de zachte en natuurlijke make-up, soms lichtglanzend. Zodat meisjes eruitzien als bloemen, met dauwdruppels.

De monoloog van het minimalisme is er een van kwaliteit en goede afwerking, van discretie en gedempte kleuren, van subtiele proporties en oog voor details. Het is een stijl die perfect aansluit bij de jaren negentig, een noodzakelijke aanpassing aan de economische situatie. De euforie van de eighties voorbij, de crisis nog niet verteerd, hebben we nood aan kleding die niet schreeuwt, aan verborgen luxe. Minimalisme zorgde voor een soort van snelcursus in kledingkennis. We leerden minuscule tekenen van perfecte afwerking herkennen, delicate boordjes en aparte schouderinzetten. We maakten kennis met kasjmier en de honderden soorten grijs die er bestaan.

Maar blijkbaar hebben we nu behoefte aan iets luchtiger en fantasierijker. Als we dan toch de kans hebben om de komst van het jaar 2000 te vieren, laten we dat dan niet in een sober antracietkleurig ensemble doen, maar met kleur en uitbundigheid.

Veel van de zomermode ziet eruit als kerstversiering. Met lintjes als decoratie. Of glans en glitter. Zelfs van iemand zo bescheiden als Jil Sander. Dolce & Gabbana introduceren glimmende hologrambedrukkingen en cummerbanden. Een seizoen geleden kon Jeremy Scott, de ongekroonde koning van de avant-garde, zijn modieus publiek nog wakker schudden met een collectie in goud en bont. Dat zijn nu de twee grote trends.

Suzy Menkes merkt in de International Herald Tribune op dat er opvallend veel ballonvormen aanwezig zijn in die nieuwe romantische golf. De mode heeft letterlijk zin in een feestje. Viktor en Rolf (interview op pagina 270 e.v.) brachten in hun haute-couturedefilé van vorig seizoen veelkleurige harlekijnachtige pakken waarvan sommige gedeeltes opgeblazen werden. Er zaten echt ballonnen verborgen in de kleren. Zonder lucht zag je gracieuze drapages. Met lucht kreeg je vreemde bochels en rondingen. Alberta Ferretti eindigde haar defilé met een ballonnengevecht. Rokken krijgen parachuteproporties. “Ballonnen symboliseren optimisme”, zegt Cecilia Dean van het blad Visionaire. “Na een lange reeks van duistere modebeelden, is het tijd voor feest.”

Lene Kemps / Foto’s Etienne Tordoir