Zeven jaar na de laatste studioplaat geeft Prefab Sprout een teken van leven : Andromeda Heights, een mooie cd die een onveranderde band laat horen. Brein Paddy McAloon : ?Als het van mij afhing, zou ik alleen nog schrijven.?

Jacky Huys

Om de ziel van de wonderlijk unieke Britse band Prefab Sprout te doorgronden niemand maakt dezer dagen muziek zoals zij, behalve misschien The Blue Nile , kan en zou men eigenlijk de vijf cd’s moeten laten insijpelen die ze tussen 1984 en 1990 gemaakt hebben en die bijna onafgebroken van een onaardse schoonheid zijn gebleven. Men zou ook kunnen grijpen naar de twee pagina’s liner notes die Prefab-brein Paddy McAloon in 1992 voor de verzamelaar A Life of Surprises schreef. Men zou dan zijn voorliefde lezen voor het Great American Songbook : hij opent zijn tekst met een fragment uit The Way we Were en hemelt wat verder Frank Sinatra op. Men zou ook zijn broze zelfvertrouwen kunnen afleiden uit de vele keren dat hij zich afvraagt of het verleden gebeurd dan wel gedroomd is. Men zou zijn bijwijlen schaamteloze sentimentaliteit kunnen ervaren of zijn briljant geformuleerde dubbele bodems. Men zou, in een notendop, Prefab Sprout kunnen kennen.

De nieuwe Andromeda Heights laat een onveranderde band horen. Ook aan concerten wordt nog altijd niet gedacht. En toch : de relatie met de platenfirma is scherper gezet, vriendinnetje Wendy is ex geworden (ze musiceert nog mee, dat wel) en broer Martin is nog meer op de achtergrond getreden. De vraag of Prefab Sprout een groep is, hoeft eigenlijk niet meer gesteld te worden : ?Solo of groep, ik denk daar zelden over?, zegt McAloon. ?Alleen als ik een plaat moet maken, want al de rest doe ik zelf. Dan denk ik : oh mijn god, wie zal ik nu weer moeten kwetsen ? Maar doorheen de hele geschiedenis van Prefab Sprout zijn de songs altijd belangrijker geweest dan de mensen. Dit is nooit een democratische groep geweest.?

Moést je zo snel een opvolger maken voor ?Jordan : The Comeback? ? ’t Was toch nog maar zeven jaar geleden ?

Paddy McAloon : Ik weet het, ik weet het. Nog drie jaar wachten en we hadden een record dat niemand nog kon benaderen. En het was in het jaar 2000 geweest, oh symboliek. Waarom ik me nog met platen maken bezighoud ? Om financiële redenen.

Bedoel je dat ze je hiervoor betalen ?

En ze betalen jou zelfs om er met mij over te praten : wat een fantastisch leven hebben wij toch (lacht). Als het van mij afhing, dan zou ik alleen nog schrijven. Ik ben verslaafd aan componeren.

Heb je dan nooit de drang om iets van je muziek aan de mensen te laten horen ?

Jawel, in 1993 heb ik bijvoorbeeld een hele demo opgenomen van een cd die door onze vaste producer Thomas Dolby zou geproduceerd worden. Ik liet die aan Muff Winwood van Sony horen en hij zei : ?Je schrijft goeie songs, dat weet ik, maar je probeert altijd zoveel ideeën in één cd te stoppen. Heb je ooit overwogen om daar één idee uit te filteren en het uit te werken ?? Hij gaf als voorbeeld de song Earth : the Story so Far en vroeg waarom ik daar geen themaplaat van maakte. En omdat ik liever schrijf dan wat dan ook, kwam ik snel té snel misschien in de verleiding om hem gelijk te geven. Ik heb me dus twee jaar teruggetrokken en heb 28 korte songs geschreven over de geschiedenis van de wereld.

Die niemand gehoord heeft.

De problemen waren onoverzichtelijk. Ik zou minstens een jaar nodig gehad hebben om die songs te arrangeren en ze in demovorm op te nemen, waarna ik ze nog eens in een definitieve versie had moeten inblikken. Ik dacht : stop this. Ik had ook brood op de plank nodig en dus ben ik voor anderen beginnen schrijven : Jimmy Nail en Cher.

Hoe moet ik me dat eigenlijk voorstellen, componeren ? Ga je iedere ochtend in je kantoor voor een wit A4’tje zitten ?

Je gaat aan een piano zitten, je tokkelt, en je probeert jezelf de illusie te geven dat je weet wat je doet. Dan kan je achteraf zeggen, áls het idee geslaagd is : ?Hé, zo had ik het precies bedoeld.? Ik vertrek liefst van een goeie titel : als ik die heb, heb ik al de halve song. Maar het mag ook een aardige melodie zijn. Ik begin misschien niet stipt om negen uur, maar het zit toch dicht in de buurt van kantooruren. De romantische notie van ‘wachten op inspiratie’ werkt niet.

Het resultaat is natuurlijk dat jij meer platen geschreven dan uitgevoerd hebt. Ik alludeer op?Famous Fakes?, ?June Parade?, ?Zorro the Fox?, noem maar op.

Oh ja. En die platen bestaan ook écht, zij het op papier. Van alle elpeetitels die jij opnoemt, kan ik je de exacte songs geven en de volgorde waarin ze moeten opgenomen worden. Weet je waarom ik dat gedaan heb ? Om het verschrikkelijke monster writer’s block te verschalken. Het idee dat ik ooit creatief droog zou staan, vond ik angstaanjagend. Ik dacht : waarom zou ik één kerstsong schrijven als ik er tien uit mijn pen krijg ? Dan heb ik een kerstcd, toch ?

Ben je altijd zo bang geweest dat de creatieve bron ooit droog zou staan ?

Vooral de eerste jaren van Prefab Sprout, ja. Van zodra ik besefte dat sommige mensen een kwantitatieve inschatting hebben van de waarde van een song. Ik dacht : yeah, wow, ik word betaald om een song te schrijven. En dan : ?Hemel, ’t is geen hobby meer.? En ik werd er bloednerveus van. Dus ben ik als een gek beginnen schrijven, de ene song na de andere, projecten kriskras door elkaar tot ik er zoveel had dat ik wist : zelfs als ik nu een jaar of twee niets meer pen, zit ik nog niet op droog zaad. Ik heb ondertussen door hoe een platenfirma werkt : ze verwachten van jou een relatief simpel artikel dat ze kunnen verkopen zonder er al te veel moeite voor te moeten doen. Bijvoorbeeld : een single van een knap jongetje. Dát snappen ze, daar kunnen ze iets mee doen. Bijvoorbeeld ook : een licht mysterieuze, liefst gekleurde en behoorlijk grote vrouw. Die kunnen ze ?diva? noemen en marketen.

Maar Prefab Sprout is moeilijker.

Prefab Sprout is onmogelijk. Je moet ze dus de pap in de mond geven. Néé, we gaan niet op tournee. Já, we willen simpele, bijna cartoonachtige videoclips maken. En dan zie je hun oogjes oplichten : ?Ah, zo kunnen we Prefab Sprout slijten.? Als je naar een platenfirma gaat en hen het idee voorstelt om een kerstplaat te maken, dan zijn ze in de war. Dus bouw je je eigen studio, neem je daar in alle stilte die kerstplaat op, en geef je hen het afgewerkte product.

Je hebt me ooit eens gezegd dat je liever zou hebben dat de postbode een van je liedjes fluit dan een gouden plaat te krijgen.

En daar sta ik nog altijd achter. Ik heb het titelnummer geschreven voor een nieuwe Britse televisieserie, Where the Heart is, waarin onder andere een ex-ster van Coronation Street acteert en dat handelt over de sentimentele belevenissen van twee verpleegsters op het platteland. Een vrij plezierig melodietje dat ik deze morgen floot terwijl ik door de luchthaven van Newcastle liep. En op het moment dat ik het besefte, dacht ik : misschien zou ik willen dat iedereen het meefloot (glimlacht).

Wat vond jij zo erg aan tournees ?

Ik ben zo vaak alleen thuis, dat ik het eigenlijk vreselijk vermoeiend vind om een sociaal gezicht op te moeten zetten als ik bij anderen ben. Ik ben meestal geen azijnpisser, maar ik kan het niet hebben dat mensen naar me toe komen en vragen wat er is en of ze kunnen helpen. Komt daarbij dat ik weinig zelfvertrouwen heb. Eigenlijk denk ik dat ik niet kan zingen en als ik rond me kijk, zie ik ook duizenden musici die beter spelen dan ik en die ik gewoon kan inhuren als ik een plaat wil maken. Maar het allerergste is dat touren het onmogelijk maakt om te schrijven. Op het einde van een tournee komt er altijd dat ellendige moment dat je met roestige vingers voor je piano gaat zitten en dat je die eerste song wil schrijven. Maar omdat je het zo lang niet meer gedaan hebt, denk je dat alles fantastisch is. In wezen zou je het dag in dag uit als een soort hobby moeten kunnen blijven bedrijven.

Bedoel je dat het nu ook volkomen duidelijk is voor jou dat je nooit meer gaat concerteren ?

Ja. Ik weet dat anderen dat ook al gezegd hebben én dat ze van mening veranderd zijn, maar voor mij is het duidelijk. Toen ik 30 was, dacht ik nog dat ik alle tijd had. Nu ben ik 40 en veel realistischer : ik weet bijvoorbeeld dat mijn stem steeds minder wordt, en dat is een van de elementen die meespeelt bij het aftasten van mijn toekomst. Ik heb nog zoveel platen te maken en daar heb ik misschien nog tien jaar voor nodig. Zal ik die tijd nog krijgen ? Ik weet dat optreden je een adrenalinestoot kan geven en dat ik altijd de optie heb om van een podium te stappen en naar huis te gaan als het me niet aanstaat, maar ik hou er niet van om op die manier te leven. Komt daarbij dat ik niet getrouwd ben, maar dat ik graag een vrouw en kinderen zou willen. En om die dan te moeten verlaten om op god weet welke vuilnisbelt te moeten spelen, maanden aan een stuk, nee bedankt.

Je had het net over leeftijd. Zijn er aspecten van de rock die je niet meer hard kan maken na een bepaalde leeftijd ?

Soms lees ik een tekst die ik geschreven heb en denk ik : ?Da’s waarschijnlijk de laatste keer dat je het daar én op die manier over kan hebben.? De genoegens van een eerste liefde bijvoorbeeld, al heb ik dat thema al een tijd geleden verbannen. Maar ik wil me er ook voor hoeden dat ik niet een soort gezellig-gezapige midlife-muziek maak. Ik wil blijven geïnspireerd en gedreven zijn. Je beseft dat niet als je jong bent, maar veel rock is gewoon door hormonen aangezwengeld. Het idee van : ?Ik wil de wereld.? Maar als je van plan bent langer dan een jaar in deze business mee te draaien, moet je op meer kunnen terugvallen dan op je hormonen. Dan heeft het met vakmanschap te maken en een schat aan ervaringen. In het beste geval. Er zijn rolmodellen : de bluesman die doorgaat tot hij, liefst op een podium, sterft. Maar als je geen bluesman bent, moet je andere wegen zoeken.

Ik vond je teksten op ?Andromeda Heights? deze keer verbazend romantisch, op het eendimensionale af zelfs.

Ik heb liefde volkomen geïdealiseerd op deze plaat en er de banaliteit van het dagelijkse leven ver weg van gehouden. Toegegeven, ik bén zo niet, maar het trekt me aan om dingen te schrijven vanuit de stelling : ik wou dat het zo was. Maar daar gaat romantiek natuurlijk over : niet kunnen leven met wat is en dus vluchten in wat zou kunnen of moeten zijn. Soms zit ik met vrienden te kletsen en dan vraagt er eentje : ?Heeft je vriendinnetje deze song geïnspireerd ?? En dan bloos ik en zeg ik : ? Nope, ik heb zelfs helemaal geen vriendinnetje.? De enige song op de nieuwe die nog iets of wat van de ironie van Cars and Girls heeft, is vermoedelijk Electric Guitars. Het zou natuurlijk ook kunnen dat het een veranderde richting in mijn werk aanduidt : proberen gewoon ontroerend te zijn in wat ik schrijf, innerlijke vrede hebben en tot rust komen met wat ik geschreven heb. Toen ik 25 was, had ik maar één ambitie : origineel zijn. Misschien wil ik nu dat iedereen van me houdt.

Nu heb je songs die, indien hij niet vroegtijdig was opgehouden, zelfs Frank Sinatra had kunnen zingen.

Denk je aan ?Whoever you are? ?

Ja.

Bless your heart. Ik heb die song in 1993 gepend en de hele tijd gedacht : zou het niet ongelooflijk zijn mocht Frank nog willen zingen zoals vroeger in de plaats van die duetten-pap die hij maakt ?

Vanaf je eerste stapjes ben je bezig geweest met je plaats in de muziekindustrie te vinden en hoe je je daar in godsnaam thuis kon voelen.

Er is vandaag een schromelijk tekort aan platen waarop je goeie melodieën kan horen en teksten die meligheid en mediocriteit ontstijgen. En als je dan al eens het juiste materiaal hebt, dan wordt het meestal gemixt alsof de bas en de drums het belangrijkste element zijn. Dus dacht ik : vergeet alles en doe waar je goed in bent. Ik heb altijd gedacht dat er voor mensen als ik steeds minder plaats zou zijn in de wereld, maar het tegendeel is waar : iedereen hokt samen rond ritmes en gebonk, zodat de ademruimte voor mensen die nog iets willen zeggen aanzienlijk toegenomen is. Ik wil niet arrogant klinken, maar ik kan morgen naar mijn studiootje gaan en iets opnemen dat zal klinken als niets anders wat dit jaar gemaakt is of zal gemaakt worden. Maar so what ? Ik herinner me interviews uit de sixties met Paul Simon, waarin hij zei dat de grootste moeilijkheid was iets te vinden dat Dylan, de Stones of de Beatles nog niet gebruikt hadden.

Mannetjes in gestreepte maatpakjes hebben natuurlijk lak aan dat soort overwegingen : dit is de wereld van Oasis, Paddy.

Zelfs als ik 200 concerten per jaar speel, dan nog zal ik geen pasgeschoren adonis van 20 zijn. Als je 15 bent, is Oasis mateloos boeiend, en ik heb er alle begrip voor dat meisjes verliefd worden op de zanger van zo’n bandje. Maar ik denk ook : als je 15 bent, heb je nog nooit van de echte Beatles gehoord. Toen ik 15 was, ging ik helemaal op in de Beatles. En toen zei iemand : ?Ach, als je 15 bent, heb je nog nooit van Duke Ellington gehoord.? ’t Is een eeuwige cirkel.

?Andromeda Heights? van Prefab Sprout verschijnt op 6 mei bij Sony.