CARLOS

Op 27 september 1988 ging in deSingel “Don Carlos” in première, een produktie van De Tijd in een regie van Ivo Van Hove. Toen het première-publiek omstreeks het middernachtelijk uur doodvermoeid de rode zaal uitstrompelde, klonk overal dezelfde zucht : “Waarom in godsnaam dit stuk nog spelen ? “

Omdat het een stuk is waarin politieke problemen en persoonlijke frustraties en familiale relaties tot een dramatisch konflikt worden verweven zo hadden de makers vooraf laten weten. Maar bij nader inzien bleek het drama dat Friedrich Schiller tussen 1783 en 1787 schreef, een zeer saai en nodeloos uitgesponnen ideeënstuk te zijn.

Dat het zo nu en dan toch wordt opgevoerd in onze contreien heeft ongetwijfeld alles te maken met de historische figuren die erin ten tonele worden gebracht. Schiller schetst immers de kuiperijen aan het hof van Filips II, de diktatoriale Spaanse koning ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog. Filips wil de hertog van Alva naar de Nederlanden sturen om de religieuze en politieke onrust de kop in te drukken. Maar ook Carlos, de zoon van Filips II, is geïnteresseerd in een missie naar de Zeventien Provinciën. Filips moet kiezen tussen de harde Alva en de mildere Carlos. Een keuze die wordt beïnvloed door het gekonkelfoes van de hardvochtige en konservatieve biechtvader Domingo en de demokratisch ingestelde markies Posa. Die keuze wordt nog gekompliceerd door het feit dat Filips beseft dat Carlos verliefd is op Elisabeth van Valois, Filips’ tweede vrouw.

Ivo van Hove en scenograaf Jan Versweyveld probeerden dat ingewikkelde stuk, vol onmogelijke intriges en bordkartonnen figuren, wat leven in te blazen door een Brideshead Revisited-aankleding en enkele relativerende regie-vondsten. Het was boter aan de galg. “Don Carlos” bleef een onverteerbare opeenstapeling van langdradige monologen en onhandige scène-overgangen, alleen genietbaar op die momenten dat klasse-akteur Warre Borgmans (alias Filips) in beeld kwam.

Een eigenzinnige en hopelijk bondige bewerking van dat stuk uit 1787 is nu te zien bij Maten, een nieuwe vzw die bestaat uit ex-Stan-aktrice Waas Gramser, akteur Kris Van Trier, regisseur/speler Guy Cassiers en aktrice Adrienne Altenhaus. Aan de produktie “Carlos” wordt verder ook meegewerkt door aktrice An De Donder en kostuumontwerpster Ann d’Huys.

Première-voorstellingen op 16, 17 en 18 maart in het kunstencentrum Monty in Antwerpen. Daarna is “Carlos” te zien in het cultureel centrum van Hasselt (20/3) en in het kunstencentrum Stuc in Leuven (22, 23 en 24/3).

– Info : (03) 238.64.97.

SONJA

In het Oostvlaamse Kruishoutem (let op de katolieke symboliek in de naam) wordt de huwelijkse sleur van het echtpaar Vandaele plotseling doorbroken door de thuiskomst van verloren zoon Rik. Na een operatie is Ma Vandaele niet meer de oude op het vlak van de echtelijke slaapkamergewoontes, maar Rik heeft een beeldschone vriendin Sonja meegebracht en ziet er helemaal geen been in dat zijn Pa zijn levenslust botviert op Sonja. Het “sexperiment” breekt Pa Vandaele zuur op. En zijn leven wordt helemaal een kalvarie-tocht als hij ongevraagd eutanasie-bijstand wil verlenen aan Lena Vergote, een oude, rijke maar seniele en lastige dame bij wie de Vandaeles inwonen.

Dat is de notedop-samenvatting van “Thuis”, een burleske tragi-komedie die Hugo Claus precies twintig jaar geleden schreef.

Het stuk staat vanaf deze week op de affiche van het Zuidpooltheater. Koen de Sutter, Daan Hugaert, Marijke Pinoy, Peggy Schepens en Jenny Tanghe zijn de spelers, Ignace Cornelissen is regisseur.

Première op 17 maart om 20 uur. Daarna zijn er in het Zuidpooltheater nog opvoeringen tot en met 15 april.

– Reserv. : (03) 231.57.58.

EDWARD VAN HEER

EXTRA STAP

Zaterdag 18 maart (20 u.15) speelt STAP een extra-voorstelling van “Bal masqué” in De Warande in Turnhout. Het is meteen de inzet van een laatste reeks reisvoorstellingen van deze produktie die overal zeer goed onthaald wordt. Na Turnhout komt STAP met “Bal masqué” nog in Neerpelt (Dommelhof, 25 maart, 20 u.15) en in het kultureel centrum van Leopoldsburg (21 april, 20 u.15).

STAP is een professionele teatergroep met akteurs en aktrices die mentaal gehandicapt zijn. Sinds december ’94 wordt het gezelschap zowel artistiek als zakelijk geleid door Johan De Feyter, lange tijd bij deSingel programmator voor het jongerenteater.

Sinds 1986 realizeerde STAP een achttal produkties en maakten spelers en groep een mooie evolutie door. In “Bal masqué” gaat regisseur Marc Bryssinck daar via een gedurfd spelkoncept op in.

– Reserv. : (014) 41.69.91 (Warande), (011) 64.30.49 (Dommelhof), (011) 34.65.48 (Leopoldsburg). Info : (014) 42.08.31 (STAP).

KONING B

In “De koning sterft” van Ionesco heet hij Bérenger, in de versie die Herwig De Weerdt maakte voor Rudy Meuws van Teater 42, is hij gewoon B, van Boudewijn misschien of van “Bertje”, zoals de verteller in dit solostuk ergens suggereert.

“Koning B” is een typische De Weerdt-tekst : gevat, spits, verrassend allusie makend op de doordeweekse aktualiteit, en met hier en daar een woordspeling. Zelf solo-akteur, weet Herwig De Weerdt hoe een tekst op te bouwen. Als akteur heeft ook Rudy Meuws al enige ervaring met soloteater (en met teater voor en met jongeren) en in De Weerdt treft hij een goede gezel.

Koning B is de baas van een inkrimpend land en met hemzelf is het ook niet te best. Een stuk over de dood voor “stervelingen vanaf 8 jaar” ? De Weerdt, die ook de regie doet, ondervangt de abstraktie door in aankleding en decor een aantal elementen te verwerken die als steunpunten kunnen dienen. Er is een troon geïnstalleerd en met wierook aan de ene en een kaars aan de andere kant, wordt meteen verwezen naar de oosterse en de westerse wereld. Ook het kleed dat de koning draagt, blijkt universeel en toch herkenbaar te zijn. Moeilijker is het wellicht voor zeer jonge kijkers om in de twee koninginnen, die hier als levensgrote poppen aanwezig zijn, het gevoelige en het zakelijke, hart en verstand, van één en dezelfde mens te herkennen.

Koning B blijft tot het einde toe een koning, hoe belabberd hij er op bepaalde ogenblikken ook uitziet. De Weerdt noch Meuws stoten B van zijn troon. Hij is wel sterfelijk, maar ook afstandelijk. Er zijn in het stuk dubbele bodems ingebouwd, waardoor de akteur/koning geregeld uit zijn rol kan stappen en die van zijn knecht of een koningin kan overnemen. Dit is niet nieuw of verrassend, maar het is zodanig in de tekst ingevlochten en door Rudy Meuws in zijn vertolking zo soepel uitgewerkt, dat het spel levendig blijft.

Toch is “Koning B” in zijn geheel net iets te lang en kunnen herhalingen in het deel na de korte pauze geschrapt.

Van “Koning B” worden vooral schoolvoorstellingen gespeeld. Op 25 april (21 u.30) wordt het stuk opgevoerd als een van de openingsvoorstellingen van het Kunst jr. Festival in Den Bosch (Nederland).

– Info : (03) 235.21.17 (Jeux Interdits voor Teater 42) ; (00-31) 73.15.54.03 (Kulturele zaken ’s Hertogenbosch).

TOTALE VERANDERING

De novelle “Die Verwandlung” van Franz Kafka krijgt in de vertaling van Jörg Pyl terecht “De verandering” als titel. Niet alleen het hoofdpersonage, de handelsreiziger Gregor Samsa, wordt volledig iemand anders, ook de sociale en de psychische situatie waarin Samsa als een kever moet leven, verandert drastisch.

In de regie van Frie Couwberghs speelt Mark Verstraete Samsa met een kaalgeschoren kop en in een plunje dat verwijst naar opsluiting. Samsa is een gevangene en meteen ook iemand die in een mengeling van medevoelen en cynisme over de gevangene vertelt. Centraal staat de ontdekking van het plotse anders zijn van Samsa. Zijn omgeving, zijn thuis en zijn werkgever, laten zich in hun reakties op Samsa’s verandering kennen. Samsa voelt zich geen slachtoffer van iets of iemand, maar eerder een offer.

De monoloog wordt een paar keer onderbroken door Jiddische liederen. Niet omdat Kafka van joodse ouders was, maar om Samsa te laten zien als een symbool voor de afzondering en vernietiging waar zovele joden het slachtoffer van werden.

Kafka’s tekst wordt daardoor niet geaktualizeerd. De kleine tafel in het kamertje, de waterteil en de kruik, een wekker en de vele brandende kaarsen op het einde, wanneer Samsa zich in het fond-doek inkapselt en begraaft, verwijzen eerder naar een tijdloos ritueel. Toch is het er Mark Verstraete vooral om te doen het verhaal zo helder mogelijk te vertellen, een epische aanpak waarin het isolement van Samsa vooral verbaal is en het gevoel eerder onderhuids blijft.

“De verandering” is een reisproduktie. Kontaktadres : Geert Tavernier, Fr. Benardstraat 74 in 9000 Gent.

– Info : (09) 223.12.87.

VOORPROEFJE

Voor volgend seizoen staat bij Het Muziek LOD onder meer “Saudade” op het programma, een triptiek voor 4 akteurs/zangers, geïnspireerd op de Griekse myten Prometeus, Odysseus en Daedalos. Koen Severens, trombonist bij de Munt, schrijft de partituur op een tekst van Elvis Peeters, bekend van onder meer “Het uur van de aap”. Goele Derick, die eerder al voor LOD “De Vuurvogel” regisseerde, doet nu ook weer de regie.

De première van “Saudade” is voorzien voor maart 1996, maar op 25 maart (22 u.) wordt als voorproefje een koncertante versie uitgevoerd in Vooruit in Gent, in het kader van het Time-Festival.

– Reserv. : (09) 223.82.01 (Vooruit)

ROGER ARTEEL

Mark Verstraete in “De verandering” : een helder verteld verhaal.