Precies vijftig jaar geleden waaide het surfen over naar Europa. Dat werd uitbundig gevierd in het Zuid-Franse Biarritz, het mekka voor surfers aan de Baskische kust. Weekend Knack dook mee de golven in en ontdekte naast de sport ook de relaxte manier van leven.

Wetsuit afgestroopt tot op hun middel, surfboard nonchalant onder de arm, een groepje surfbabes loopt het water uit. Onder een brandende zon trotseerden ze zonet de gigantische golven. “Vanuit elke uithoek van de wereld nieuwe mensen ontmoeten, de rust van de oceaan, het azuurblauwe water. Als ik ’s morgens opsta, ga ik meteen de wind voelen, zo weet ik welke golven we die dag zullen krijgen”, vertelt Schuyler McFerran, ex-wereldkampioene.

Een flinke dosis lef heb je nodig, om die woeste golven te pakken. En kracht natuurlijk, om op je buik steeds opnieuw dieper het water in te peddelen. Maar vrouwen staan hun mannetje in de surfcompetitie. Wat Kelly Slater, de kleine, kale surfgod uit Florida, is voor het surfen bij mannen, is Lisa Andersen voor de vrouwen. Vanaf 1992 behaalde de Amerikaanse meerdere wereldtitels.

“Een stoere mannensport is het al lang niet meer”, ontkracht Kassia Meador (25) meteen alle clichés. Meador, vaste waarde in het vrouwencircuit, begon pas op haar veertiende met surfen en mocht intussen heel wat titels op haar naam schrijven. “Tijdens de World Cham- pionship Tour moeten wedstrijdorganisators steeds opnieuw professionele deelneemsters weigeren. Er zijn zoveel vrouwen die surfen en er goed in zijn. Ik zeg niet dat meisjes het beter of slechter doen dan jongens, we surfen gewoon anders. Het is leuk om onze eigen events te hebben”, glundert Meador. Ze is er uiteraard bij op het wereldkampioenschap longboard voor vrouwen, dat sinds 2006 elke zomer in Biarritz wordt georganiseerd.

Longboard, de discipline waarin de Californische uitmunt, is een van de meest authentieke vormen van golfsurfen. Minder agressief en hoekig dan de shortboard is deze sierlijke variant, met een plank van drie tot vier meter lang, heel populair bij vrouwen. Meadors specialiteit is nose-riding, de techniek waarbij je met de teentoppen over de rand van de plank hangt en toch in balans blijft.

De wonderjaren

Ontdekkingsreiziger James Cook had het wellicht niet durven voorspellen toen hij in 1778 Hawaï ontdekte. Voor het eerst zag hij daar eilandbewoners op een plank staan in het water, vandaag geldt het eiland in de Stille Oceaan nog steeds als het ultieme surfparadijs. Ook Californië, Australië en andere exotische plekken brengen sinds mensenheugenis kampioenen voort. In Europa is de surfsport behoorlijk jong. Het was de Californische regisseur Peter Viertel die het surfen in Biarritz introduceerde, toen hij er in 1957 verbleef voor opnames. Het publiek keek enthousiast toe en algauw was de surfhype in Europa geboren. Als een magneet trekken Franse badsteden zoals Biarritz en Hossegor aan de Côte des Basques het hele jaar door duizenden wind-, kite- en golfsurfers aan van over de hele wereld. Deze zomer is er met de verjaardag van een halve eeuw surfsport in Europa extra reden tot feesten. Tijdens de Roxy Jam, het wereldkampioenschap longboard voor vrouwen dat plaatsvond van 11 tot 16 juli, was Biarritz zes dagen lang in de ban van de surfscene. Verspreid over de stad kon het publiek genieten van muziekoptredens, tentoonstellingen en riders in actie.

Tijd om zelf de kick van het surfen aan den lijve te ondervinden. Onze boards krijgen snel nog een waxbeurt, om maximaal te glijden over het water en tegen het slippen. Wetsuits zijn er niet genoeg voor iedereen, dan maar in bikini het water in. Een lesgeefster geeft de laatste instructies. “Peddelen zodra je de golf ziet komen ! Probeer overeind te komen en denk aan je evenwicht ! En vooral : niet bang zijn ! Have fun !” Een uur later komen we terug aangespoeld, proestend van het zoute water. Staan lukte net niet, maar we lieten ons wel meevoeren met de golven. En dat voelde heerlijk. Alleen jammer van al dat volk in het water, bijeengepakt als sardienen in een blik.

“Er zijn inderdaad nog maar weinig plekken waar je écht alleen bent”, betreurt Jeff Hakman, surfkampioen uit de jaren zeventig. “In de beginjaren waren we zo’n beetje de outcasts van de maatschappij. Surfen begon in Californië als een hedonistische, individuele sport. Tijdens de hippiejaren leefden wij als eenzaten die de wereld afschuimden op zoek naar de ultieme golf. Nu is de surfcultuur veel meer mainstream geworden, een beachcultuur met overvolle stranden. Surf is fashion geworden, vroeger was het eerder antifashion.”

Relaxte levensstijl

Met een zekere cool staan surfers in boardshort én surfsters in bikini op de plank. Exotische prints, bloemige strandjurkjes, de relaxte lifestyle drukt een stempel op de mode én op het straatbeeld. Denk maar aan de Havaianas, de overbekende teenslippers uit Braziliaans rubber. Of de hype van de UGG-boots, de schapenlaarsjes die Hollywoodsterren bij de surfers hebben opgepikt. Die droegen ze om warme voeten te krijgen na een dag in het water.

Valérie Thévénot, hoofdontwerpster voor vrouwensurfmerk Roxy, ziet wisselende invloeden. “Tijdens de sixties kwamen trends vanuit de haute couture de straat op, vanaf de eighties was het al streetstyle wat de klok sloeg. Sinds enkele jaren werkt het in beide richtingen : globaal genomen wil iedereen hetzelfde dragen. Voor surfmode geldt dat evenzeer. Surfmerken brengen mode voor hun publiek, maar ook voor stadsmensen die de ontspannen levensstijl gewoon leuk vinden. De trend van de teenslippers is daar het mooiste voorbeeld van.”

Zwemmen deden de eerste surfers op Hawaï gewoon naakt, hun plank kerfden ze uit boomstammen. Pas in moderne tijden groeide de surfcultuur uit tot big business. Zo waren de wetsuits, de neopreenpakken tegen wind en kou, aanvankelijk uniseks : vrouwen gebruikten de uitrusting van de mannen. Maar toen een mode- en trendgevoelig vrouwelijk publiek massaal de sport én de lifestyle ontdekte, zagen surflabels daarin de gedroomde kans om hun marktpositie te verstevigen. En met de skate- en snowboardscene konden ze de voorbije decennia nieuwe markten aanboren. Al beseffen de sportlabels meer dan ooit het belang van trouw te blijven aan hun roots, willen ze geloofwaardig blijven. Want hardcore boardriders geven niet om geld en luxe. Op de oceaan lonkt vooral het verslavende gevoel van vrijheid. Hang loose betekent de vuist met pink en duim in de lucht, het internationale teken onder surfers. Het dromerige ideaalbeeld van het vrije leven van eenzame surfers mag dan achterhaald zijn, slapen onder de blote sterrenhemel doen ze allemaal nog wel eens. En geef toe, er zijn ergere plekken om de nacht door te brengen dan op zo’n parelwit Bountystrand.

Jennifer Smith (21), wereldkampioene longboard 2007

“Het uitkiezen van een mooie bikini, de keuze maken tussen een zwarte of een witte wetsuit : mode maakt deel uit van ons leven. Doordat ik mijn kleren gratis krijg van mijn sponsor, kan ik de trends een beetje volgen. Als ik niet gesponsord zou worden, dan hield ik het gewoon bij basics, jeans en T-shirts.”

Sophie Grimaud (45), medewerkster Roxy Jam

“Surfen staat voor openheid en tolerantie. Die mentaliteit is eigen aan alle disciplines op het water, ook vissers hebben dat.”

Titus Kinimaka (54), ‘The king of Hawaï’, surflegende

“Zonder surfers geen surfmode. De riders inspireren de merken, bepalen de technische vormgeving én het design.”

Door Joke Vermeersch