De laatste jaren wordt er regelmatig paniek gezaaid rond cosmetica. Na zonnecrèmes, deodorant en haarverf is parfum nu de grote zondebok. Wat is er feitelijk aan de hand ? En moeten we ons echt zorgen maken ?

:: De site www.european-cosmetics.info vermeldt alle gegevens vande cosmeticabedrijven in alle Europese talen. Voor meer uitleg over de Europese cosmeticarichtlijn kunt u terecht op de Engelstalige site van Colipa, de Europese Vereniging van de cosmetica-industrie : www.colipa.com

Deodorants, haarverf, zonnecrèmes… verscheidene cosmeticaproducten werden de afgelopen jaren gelinkt aan kanker. Vaak lagen aan de basis van dergelijke opstootjes onderzoeksresultaten die volledig uit hun context waren gerukt, door op sensatie beluste journalisten die geen last hadden van enige kennis terzake. Keer op keer werden de geruchten overtuigend ontkracht, maar het kwaad was geschied : er was twijfel en angst gezaaid. Want waar rook is, is vuur, luidt de volkswijsheid.

Maar zit er inderdaad een luchtje aan cosmetica ? Test-Aankoop nam eind vorig jaar 37 luchtverfrissers en kamerparfums onder de loep. De organisatie onderzocht hun effi- ciëntie, evalueerde de risico’s voor de gezondheid en ging na welke chemische substanties men inademt bij gebruik. De resultaten waren ontluisterend : voor drie producten werd enig voorbehoud gemaakt, de rest kreeg een negatieve beoordeling voor hun impact op de luchtkwaliteit binnenshuis en wordt als ronduit ongezond beschouwd. Toch nuanceert het blad de bevinding dat de producten vaak substanties bevatten die mogelijk giftig kunnen zijn in een hoge dosis, door te stellen dat schadelijke gevolgen van de bereikte concentraties bij occasioneel gebruik weinig waarschijnlijk zijn.

In andere landen lopen ze harder van stapel : de Britse krant The Independent signaleerde vorig jaar al dat er in Amerika een hetze aan de gang is tegen het gebruik van parfums in openbare ruimtes. Enkele allergiespecialisten stelden dat het inademen van parfum minstens even schadelijk was als passief roken. Een toenemend aantal werknemers eiste beschermingsmaatregelen, met als gevolg dat verscheidene kantoorgebouwen in Californië parfumvrij zijn verklaard. En ook in restaurants duiken de eerste parfumvrije zones op. Professor An Goossens, als apotheker en doctor in de medische wetenschappen verbonden aan het Leuvense Sint-Rafaël-ziekenhuis, vindt deze reacties overdreven : “Voor mij moeten parfums niet verbannen worden. Wel vind ik dat we in onze omgeving veel te veel in contact komen met parfums.” Steeds meer gebruiksvoorwerpen worden tegenwoordig immers voorzien van een geurtje : wasverzachters, onderhoudsproducten, tot toiletpapier en inlegkruisjes toe. De luchtkwaliteit binnenshuis is de laatste jaren recht evenredig gedaald, doordat we onze huizen beter isoleren en meer parfums, luchtverfrissers en geurkaarsen gebruiken.

Volgens Goossens zijn er de laatste jaren dan ook meer contactallergieën, al worden die veroorzaakt door cosmetica in het algemeen : niet alleen parfum is de grote boosdoener, ook bewaarmiddelen en haarverven gaan niet vrijuit. “We schatten dat één à twee procent van de doorsneebevolking lijdt aan een contactallergie voor parfumcomponenten.” Om die cijfers naar beneden te krijgen, werd er de laatste jaren veel overlegd tussen dermatologen en de producenten. “Op Europees vlak werden potentieel allergiserende ingrediënten geïdentificeerd. Aan de hand van die lijst worden nu stappen ondernomen om dergelijke substanties in cosmetica zoveel mogelijk te vermijden of te reduceren in concentratie.”

Die lijst maakt deel uit van enkele maatregelen die het Zevende Amendement toevoegt aan de Europese richtlijn voor cosmetica. Vroeger gold dat cosmeticaproducten de gezondheid niet mochten schaden, nu verplicht de Europese wet fabrikanten bovendien om een gebruiksperiode na opening te vermelden en een uitgebreide ingrediëntenlijst te geven of een contactadres waar verdere informatie kan worden opgevraagd. Zo kan de consument zelf nagaan of het product substanties bevat waar hij gevoelig voor is. Voor geparfumeerde producten geldt bovendien dat stoffen die als contactallergenen gerapporteerd werden verplicht vermeld moeten worden. Vroeger volstond de term ‘parfum’, hoewel het soms om meer dan tweehonderd verschillende moleculen kon gaan.

Die laatste maatregel lokte behoorlijk wat protest uit in de industrie : vooral de verfijnde parfumerie houdt de samenstelling van zijn composities angstvallig geheim, en is dan ook niet geneigd om de ingrediënten op het etiket prijs te geven. De maatregel brengt bovendien zware extra kosten (bijkomende testen, nieuwe etikettering,…) met zich mee, iets wat vooral kleinere producenten moeilijk valt. Elk product dat op de Europese markt komt, is immers al uitvoerig getest : iedere molecule wordt afzonderlijk onderzocht op zaken als gevoeligheid, allergie en fotosensibilisatie. Daarna wordt ook de eindformule getest, waarvan de bevindingen in een technisch dossier komen dat door een onafhankelijke wetenschapper wordt onderzocht, die zijn fiat moet geven om het product op de markt te brengen. De meeste cosmeticafabrikanten hebben dan ook eigen testafdelingen die zich voltijds met de veiligheid van producten bezighouden. Ook zij hebben alle belang bij veilige cosmetica.

Tekst Sofie Albrecht

Vaak lagen aan de basis van dergelijke geruchten onderzoeksresultaten die volledig uit hun context waren gerukt door op sensatie beluste journalisten.

In de VS is er een hetze aan de gang tegen het gebruik van parfums. Enkele specialisten stelden dat het inademen ervan even schadelijk is als passief roken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content