Jo Blommaert Illustratie Sandra Schrevens

?Het ging om mijn vrouw en mijn kind. Toch mocht ik niet binnen in de verloskamer. Ik werd aan de deur gezet. Hoe had ik kunnen protesteren tegen al die dokters, verpleegsters en vroedvrouwen ??

In de jaren ’50, toen de hier geciteerde Brit Alan Pilgrim vader werd, was het nog de gewoonte dat vaders in de gangen van het ziekenhuis met een zakdoek het zweet van hun voorhoofd depten terwijl moeder-de-vrouw elders aan het bevallen was. Ofwel, aldus een Britse gynaecoloog in diezelfde BBC-documentaire, werd de hoogzwangere vrouw binnengebracht door haar moeder en verscheen de vader pas na een paar dagen boemelen ten tonele.

Het verhaal klinkt verschrikkelijk ouderwets en lijkt vandaag bijna onvoorstelbaar. De documentaire Birth Story liet op een mooie wijze zien hoezeer de bevallingszeden in Groot-Brittannië (en elders) in de voorbije halve eeuw zijn veranderd. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog was het de evidentie zelve dat kinderen thuis werden geboren, terwijl het vanaf de jaren ’50 even evident was om in een ziekenhuis ter wereld te komen. En vandaag kijkt niemand verrast op wanneer een zwangere vrouw die evidentie opnieuw in vraag stelt.

Toen men na WO II voor het ziekenhuis opteerde, was dat vooral om redenen van veiligheid, gezondheid en hygiëne voordien was een sterfgeval in het kraambed niet ongewoon. Een al te medische en technische benadering leidde er echter toe dat vrouwen in de jaren ’70 om een meer menselijke en natuurlijke bevalling gingen smeken.

In de BBC-reportage beschreven moeders schrijnende taferelen, overgeleverd als ze waren aan de eisen en wensen van de medische wereld. Vroedvrouwen voelden zich terzijde geschoven door de (mannelijke) verloskundigen, die zich in hun (toen nog) nieuwe specialisme tegenover hun (mannelijke) collega’s wilden bewijzen. Vroedvrouw Mary Cronck : ?In die tijd wisten mannen het altijd beter, de artsen wisten het beter, de verloskundigen wisten het beter. Er werd opgekeken naar alles wat wetenschappelijk, Amerikaans en modern was.?

En zo werd de vroedvrouw gedegradeerd en deden in de verloskamer alle mogelijke technische snufjes hun intrede. Allicht werden daar in sommige gevallen rampen mee voorkomen, maar evenzeer ontstonden er uitwassen. Dezelfde vroedvrouw getuigt dat ze het ooit heeft meegemaakt dat een vrouw ná de bevalling een knip of episiotomie kreeg omdat de verantwoordelijke (maar afwezige) verloskundige van oordeel was dat dit gebruik een noodzaak was. Beducht voor reclamaties achtte het medisch personeel het aangewezen de schaar desnoods post partum te hanteren !

Dit soort (pijnlijke) absurditeiten hebben ertoe geleid dat de roep om moeder Natuur steeds luider werd. Volgens de BBC-documentaire staan vrouwen, na jaren van veel en onnodig lijden, nu terug centraal in het bevallingsgebeuren, en hebben vroedvrouwen hun rol van ondersteunende moederfiguur teruggekregen.

Over de taak die de vader heden ten dage op zich dient te nemen, werden er in het programma geen uitspraken gedaan. Maar misschien kunnen papa’s in spe te rade gaan bij columnist Phil Hogan, die onlangs in de Britse zondagskrant The Observer beschreef welk een steun en toeverlaat nou ja hij voor zijn vrouw geweest was tijdens die cruciale uren :

?Ze maakt me wakker om 2 u.22 u. Haar water is gebroken. Mijn God ! Voorzichtig probeer ik : ‘Heb je, heb je… ‘ Ja, knikt ze, ze is een en al concentratie. De contracties komen om de vijf minuten en ze heeft er een op dit eigenste ogenblik, dus bek dicht ! Mijn God, om de vijf minuten…?

Vrij subliem brengt hij verslag uit over zijn verwarring, zenuwachtigheid en onhandigheid die in schril contrast staan met de nuchterheid, praktische ingesteldheid en rustige houding van zijn met barensweeën kampende vrouw. Wanneer hij naar de buurvrouw belt om te vragen of ze tijdens hun afwezigheid op de kinderen wil komen passen, wordt er niet opgenomen. ?Ik ren de straat op om te zien of het licht bij hen brandt. Niks. Wat scheelt er, verdorie ? Ik heb ze toch minstens vier seconden tijd gegeven om de telefoon op te nemen… Ik ren terug naar binnen, op het ogenblik dat mijn vrouw de hoorn neerlegt. ‘Ze is onderweg’, zegt ze.?

Daarna laadt hij ?een reep Mars en andere essentiële zaken? in de auto en rijden ze naar het ziekenhuis. ?Bij aankomst scharrel ik alles bij elkaar en we waggelen naar de lift. Mijn vrouw weigert twee zakken van me aan te nemen : lege flessen en oud krantenpapier beschouwt ze niet als een sine qua non voor een vlotte bevalling. Om 4 u.10 u. ligt ze op bed, aangesloten op een van die machines, puffend en het haar drijfnat. Ik maak mezelf nuttig door middel van een verfrissend doekje. (…) Ik ben net aan het overwegen of ik even van mijn Mars zal bijten, op het ogenblik dat mijn vrouw in haar bekende schreeuwstadium belandt. ‘Aaaaaaargh‘, brult ze. ‘Zal ik om de… ? ‘ ‘ Rrrrrrrnnnnnnnnnnnnnnn. ‘ Ik vermoed dat ze ‘ja’ bedoelt.?

Wanneer de baby er eenmaal is, staat hij er verbluft en grijnzend naar te kijken : ?Fantastisch. Een jongen. Thank you, God.?

?Al goed?, repliceert zijn vrouw. ?Kom jij eerst maar eens op krachten.?