Boven op een gebogen stalen brug over drie kreken bouwde Tom Collom een transparant paviljoen, à la Mies van der Rohe, met uitzicht op San Francisco.

De heuvels van Berkeley en Oakland, ten oosten van San Francisco, herbergen de mooiste huizen van de streek, met een adembenemend uitzicht over de stad, de Golden Gate Bridge en in de verte de Grote Oceaan. We zien links en rechts van de bochtige wegen vooral Victoriaanse bouwstijl, imitaties. Ons einddoel is heel andere koek. Architect Tom Collom zocht hier de perfecte plek om een nieuw huis te bouwen voor hemzelf en zijn vrouw Erin en hun drie kinderen Finn (8), Liv (5) en Roan (3).

Tom Collom en Erin ontmoetten elkaar op het hoofdkantoor van Esprit International. Hij werkte er als architect voor modewinkels en zij zat één afdeling verderop. Bij het modeteam was ze verantwoordelijk voor de stoffencollectie. Net als de meeste jonge gezinnen woonden ze eerst in een klein huis, in het centrum van San Francisco. De zoektocht naar iets groters stuitte keer op keer op te duur of te lelijk. Onder druk van al die succesrijke dotcommers schoten de vastgoedprijzen in die periode de hoogte in. Het groeiende gezin moest het anders aanpakken en begon grond te zoeken. Tom Collom : “Ook dat was niet simpel, de stad had weinig bouwpercelen. Maar na de grote brand van 1991 was er wel veel ruimte in de heuvels van Berkeley en Oakland. Toen zijn zeker vijfduizend woningen afgebrand, een dramatisch verhaal. Veel gedupeerden wilden er niet terugkeren.” Net onder een van de hoogste heuveltoppen zagen zij een perfecte locatie. Die grensde aan drie lager gelegen kreken en in het verlengde van de canyon had men een perfect zicht over de heuvels en de baai naar San Francisco.

Tom : “Ik denk dat niemand er durfde te bouwen. Zelfs de makelaar kon zijn twijfels niet verbergen. Hij zag weinig goeds in de oplossing die wij meteen voor ogen hadden : een stalen brug bouwen over de drie kreken, van helling tot helling, waarop het huis zou komen te staan. We hielden ons bod zeer laag en wachtten een vol jaar op een positief antwoord. Aanvankelijk reageerde Stedenbouw enthousiast op de plannen, maar de volgende instantie, een of andere gemeentedienst legde alles stil, omdat we de planten, de kreken en de helling in gevaar zouden brengen. Met allerlei milieudeskundigen bouwden we ons verzet op, dat nam vijf jaar in beslag. Ten einde raad – en intussen met twee kinderen in huis – namen we de burgemeester in de arm. Twee dagen later kregen we het ver lossende telefoontje : ‘Go’, dat was in 2000.”

Het is een staaltje van uithoudingsvermogen geworden, maar het huis staat er. Onze tocht op Grand View Drive de berg op voert langs Victoriaanse namaak. Net boven de top zien we de platte doos waarover Tom aan de telefoon had verteld. Een wit staketsel van staal en glas blinkt in de groene omgeving, hangend over de drie kleine, heldere kreken. In alles is de constructie licht, transparant en ijl. Vluchtig refereert het aan de pijlers van de Eiffeltoren, maar de inspiratie voor dit huis ligt elders, bij de architectuur van het Farnsworth House van Ludwig Mies van der Rohe en de architectuurprojecten van Philip Johnson.

Tom : “Ik wilde een huis dat mijn ideeën over architectuur recht zou doen, maar ook voor ons gezin écht een familiehuis zou worden. Erin begreep mij in de rol van architect en vormde zelf een perfect tegenwicht als opdrachtgever.” Erin : “Wij wilden allebei die openheid en transparantie behouden, ik wilde niet dat de kinderen zich te veel zouden terugtrekken in hun kamertje. Al is er in Toms ontwerp wel gedacht aan een eigen plekje voor iedereen.”

Tom : “Ik zag een eenvoudig geometrisch, transparant blok, met rondom grote glaspuien, de enige scheiding tussen het binnen en buiten. Links en rechts van de woning twee terrassen boven de canyon, gemaakt van geperforeerde, stalen profielplaten, waardoor beneden het water van de kreken zichtbaar is. Een lange gang verbindt in één lange lijn berging, open keuken, woon- en eetkamer met de entree en met de slaapkamers en badkamers.” Aan het einde, in de slaapkamer van Tom en Erin, zorgt een grote glaswand voor een uitzicht op de groene helling. Deze gang kreeg in het plafond aan duidelijk accent, een verlaagde strook die met houten parketdelen is bekleed. Achter die strook zitten de afwatering en elektriciteit verwerkt. De betonvloer vloeit naar alle kanten uit, hij verbindt alle ruimten. Schuifdeuren en grote glaspanelen zorgen voor de nodige beslotenheid en privacy. Maar het huis valt vooral op door de subtiele transparantie en zichtlijnen, zowel op de skyline van San Francisco als op de omringende natuur. “We zijn door dit huis méér verbonden geraakt met de natuur. Regen, storm en wind, of stilte, je ervaart het hier zeer direct. Soms liggen we samen met de kinderen ’s avonds in bed te kijken naar de donkere sterrenhemel, dat is nog altijd het beste tv-programma.”

Door Marc Heldens en Michael Sainato I Foto’s Mark Seelen