Op zoek naar warmte

Een moderne tafel met barokke poten, een stoel met een Louis XVI-medaillon. Een paar jaar geleden waren ze in een modern interieur quasi ondenkbaar. Vandaag zijn klassieke vormelementen er terug. Zijn we toe aan een herwaardering van de klassieke stijl?

Hilde Verbiest

In een eeuw van modern design zagen meer dan eens meubels het licht die refereerden aan oudere exemplaren. Hedendaagse ontwerpers zochten altijd al inspiratie in het werk van hun voorgangers. Nieuw is echter dat de verwijzingen naar klassieke periodes explicieter zijn dan ooit. Op de beurs van Milaan was het al duidelijk. Er was bijvoorbeeld de tafel Dorian van Dominique Mathieu (bij Zanotta) met barokke poten. En Philippe Starck ( bij Kartell) presenteerde een heuse Louis XVI-stoel, met datzelfde kenmerkende medaillon – in plastic weliswaar, maar toch. Het zijn de twee opvallendste voorbeelden uit een hele reeks. Te veel in elk geval om het af te doen als gewoon toeval. Zo plaatst B&B Italia in haar nieuwe campagne de strakke sofa’s Andy van Paolo Piva in een antiek kader . En Habitat – dat zichzelf ziet als verdediger van moderne woontrends – trekt resoluut de kaart van de traditie. De catalogus 2002-2003 opent met een opvallend beeld: in een strakke witte ruimte staan een moderne houten tafel, twee houten stoelen met fifties look en een roodleren chesterfield. Verder niets, alleen wat bloemen in een vaas. Enkele pagina’s verder: een koel blauwe muur en een klassieke witte schouw waarin het haardvuur brandt en daarnaast twee moderne versies van de klassieke leren clubzetel. Van zowel de Chesterfield als de clubzetel zijn de ontwerpers onbekend gebleven. Maar die twee ontwerpen zijn wel symbool voor gemak, comfort en knusheid. Net zoals de klassieke bruine Betty-theepot,die in diezelfde cataloog terug te vinden is. Hoewel de begeleidende perstekst beweert dat na zeventig jaar de minimalistische stijl nu eindelijk – na bars en cafés, restaurants, wachtzalen op luchthavens en hotels – ook in ons interieur is doorgebroken, lijkt de selectie van Habitat dat tegen te spreken: met de hand gemaakt keukenporselein, clubzetels en andere klassiekers…

“Archetypische gebruiksvoorwerpen doen het goed in combinatie met moderne meubelen en objecten”, verklaart de creative director van de firma Tom Dixon. “Deze twee op het eerste gezicht tegengestelde trends in een en dezelfde kamer samenbrengen, dat is de eerste echt nieuwe trend van de 21ste eeuw: het eclecticisme.”

Maar het beste van verschillende stijlen en werelden samenbrengen is evenmin nieuw: fusion werd het laatste decennium een hip begrip. “Wij zien het vooral als een combineren van hedendaags met etnische invloeden”, zegt Patrick Van Loock van de trendy interieurzaak ’t Casteelken in Roeselare. “Een strak designbed gecombineerd met een antiek Chinees nachttafeltje bijvoorbeeld. Verder stellen we vast dat er een groeiende belangstelling is voor de designklassiekers. Le Corbusier, Breuer, Eames, Makintosh… Maar dat men teruggaat naar klassieke stijlelementen, dat kan ik niet bevestigen. En ach, dat een bedrijf als Habitat uitpakt met een chesterfield, dat vind ik eigenlijk iets typisch Engels. Té Engels voor onze markt, denk ik.”

Zijn mening wordt niet gedeeld door Annelies Goedemé van Interium in Antwerpen: “Wij merken zeer zeker dat er een evolutie in die richting is. Eigenlijk hebben wij van bij het begin – nu ongeveer twee jaar geleden – bewust gekozen voor die vermenging van oude en nieuwe stijlen door bepaalde merken wel of niet op te nemen in de collectie. In textiel presenteren we bijvoorbeeld het typisch Engelse Mulberry enEtro met zijn klassieke Italiaanse stoffen. Verder hebben we Society dat klassieke damastpatronen op een hedendaagse manier brengt. Het strakke minimalisme is heel beperkt geworden en mensen gaan op zoek naar warmte. Dat is duidelijk. Het makkelijkst is dan om het interieur aan te vullen met handgeknoopte tapijten of plaids en kussens in warme tinten. Allerlei variaties van rood zijn erg gewild op dit moment, naast goud en de nieuwe olijfkleuren. Persoonlijk vind ik het contrast ook veel spannender. In elke stijl heb je immers interessante dingen. En zulke oude motieven blijven mooi. Die combineren met hedendaags en strak design, is niet alleen prettig maar ook verrassend. Het koel witte en grijze, dat heeft nu wel afgedaan, denk ik.”

Het lijkt erop dat precies daardoor ook vrijer gecombineerd kan worden. Zonder gêne kan die oude opastoel van de zolder worden gehaald en een plekje krijgen in de salon. Liefst zo vintage mogelijk: de ouderdom mag gezien worden. Maar in een lekker hip kleedje krijgt zelfs de meest banale stoel een nieuw leven. “Het klassieke is nooit weggeweest en je kan het ook niet meer wegdenken”, voegt Alex Flamant van de gelijknamige firma eraan toe. “Oudere stijlelementen keren met de regelmaat van de klok terug. Het minimale van de jaren negentig was uiteindelijk een terugkeer naar de jaren dertig. Alleen heeft men daar veel bijgevoegd. Ontwerpen van Eames en Le Corbusier werden actueler gemaakt. Anderzijds kan je niet heruitvinden wat al goed is.” Hij filosofeert over trends in mode – “Een goede broek is een goede broek” – en gastronomie: “Enkele jaren geleden was het nouvelle cuisine voor en na, vandaag praat men er nog nauwelijks over. Waarom? Omdat een goede, eerlijke keuken niet opnieuw uitgevonden kan worden. Maar nouvelle cuisine heeft ons wel doen nadenken over voeding en de manier waarop wij daarmee omgaan.” Volgens hem gaat het met huizen en inrichting net zo. Nadat het minimalisme tot absoluut hoogtepunt van interieurinrichting werd geproclameerd, is men gaan nadenken over de betekenis van het ‘huis’. Flamant: “Alles heeft natuurlijk te maken met de functie van je huis. Is het een showroom, of een plek om mensen te ontvangen, om tijd door te brengen met kinderen en vrienden… Huiselijkheid, gezelligheid en warmte zijn meer dan ooit belangrijk en dan blijkt het klassieke een rol te spelen. En dan zie je dat zoiets als het tartan terugkeert, maar in een totaal nieuwe interpretatie. De voorbije eeuw is er één geweest van uitbundige creatie. Nieuwe materialen hebben nieuwe mogelijkheden geboden. Soms met positieve, soms ook met negatieve gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan plastic en de synthetische stoffen. We hebben ooit gedacht dat de tijd van de natuurlijke stoffen voorbij was. Niets is minder waar. Op dezelfde manier is de hype van het minimale voorbij en hebben mensen opnieuw nood aan echtheid en warmte.”