Op de bank met Donatella
Milaan is gewaarschuwd : Donatella Versace is terug. Na enkele zowel privé als zakelijk woelige jaren, is de Italiaanse ontwerpster alleen nog verslaafd aan ontkleuringsmiddel en zwarte lycra en wegen de schulden van het Versace-imperium heel wat lichter. Een campagne met Halle Berry zet het nieuwe, sobere elan van het modehuis in de verf.
Defilés zijn een nerveuze bedoening. Enkele uren voor de show worden vaak nog decorstukken en lampen aangebracht, geraken kledingstukken zoek en moeten pers- en verkoopagenten uit de hele wereld in ijltempo gebriefd worden. De ontwerper in kwestie is niet zelden zo goed als onaanspreekbaar, stijf van de zenuwen en koffie na een korte nacht.
Een gesprek vlak voor een defilé klinkt dan ook niet als een goed idee. Al helemaal niet in het geval van Donatella Versace, sinds de moord op haar broer Gianni in 1997 een van de best afgeschermde namen in de modewereld. Ook backstage in het Milanese beursgebouw, waar Versace de mannencollectie voor de volgende winter toont. Niet één, maar drie persagenten waken over de vragen en ook Donatella’s privéassistent houdt een oogje in het zeil – een boomlange, zonnebankbruine vent met wie je geen problemen wil krijgen.
De verrassing is groot als de platinablonde ontwerpster eindelijk tevoorschijn komt. Gekleed in strakke zwarte lycra en geelgouden juwelen bezet met edelstenen, straalt Donatella Versace een en al rust uit, haast alsof ze net uit bed is gestapt. Ze geeft me voorzichtig een kus en maakt met haar kalme tred, zachte stem en kleine gestalte, een meter zestig, een verlegen en kwetsbare indruk.
Niet wat je zou verwachten van een vrouw over wie tot voor kort de wildste geruchten circuleerden. Over uitstapjes in privéjets, champagnediners en lange nachten in exclusieve nachtclubs. Over exuberante uitgaven en een decadent Hollywoodleventje in het gezelschap van meiden als Beyoncé en Christina Aguilera. Niemand belichaamde het Versace-imago meer dan Donatella zelf. “Ik ben veranderd”, zal ze me later zeggen. “Ik denk meer na dan vroeger en leid een meer teruggetrokken leven op dit moment. Ik ben tot het besef gekomen dat een intiem gesprek leuker kan zijn dan een of andere soiree met veel mensen die je amper kent. Nee, ik ben rustiger en gelukkiger.”
Obstakels overwinnen
Donatella heeft ingestemd met een interview naar aanleiding van de publiciteitscampagne met Halle Berry die dezer dagen wereldwijd gelanceerd wordt. De Oscarwinnende actrice, vastgelegd door huisfotograaf Mario Testino, is de eerste Afro-Amerikaanse vrouw bij Versace sinds jaren. Met Berry (39) maakt Donatella echter een consequente keuze. Ook met Madonna (47) en Demi Moore (43), twee andere vriendinnen die recentelijk campagnes sierden, koos ze voor rijpere, succesvolle vrouwen die niet op hun mondje gevallen zijn.
“Ik ken Halle Berry nu drie jaar, sinds ze mij vroeg om een outfit voor de Oscars te ontwerpen”, zegt Donatella. “Ze belichaamt de sensualiteit en sofisticatie van de zomercollectie, maar er was iets anders dat me aantrok. Ze heeft veel meegemaakt in haar leven, ze heeft veel tegenslagen en obstakels overwonnen zonder daar ruchtbaarheid aan te geven. Ze is juist heel lief en oprecht, zonder kapsones. Dat bewonder ik heel erg in haar. Ze is een sterke vrouw, a winner.”
Hoewel de Zuid-Italiaanse uit Reggio Calabria mij verzekert close te zijn met álle modellen in de campagnes, is de band met Berry om meer dan een reden speciaal. De Italiaanse ontwerpster had zelf ook nogal wat obstakels te overwinnen. De dood van Gianni, maar ook de eindeloze vergelijking met hem nadien en haar eigen onzekerheid als creatief directeur van het familiebedrijf. In juni 2004, een maand na haar vijftigste verjaardag en op aansporen van intimus Elton John, zocht Donatella eindelijk hulp voor haar cocaïneverslaving in een ontwenningskliniek in Arizona – dezelfde waar in het najaar ook Kate Moss aanklopte. Nadien onderwierp ze haar vriendenkring aan een kritisch oog en maakte de hedonistische levensstijl van weleer zowaar plaats voor altruïsme : zo is Donatella dit jaar ambassadrice voor het Breast Health Institute, een Amerikaanse ngo die zich wereldwijd inzet voor de behandeling en preventie van borstkanker.
Het is een van de positieve projecten waarvoor ze nu tijd wil maken, zegt de ontwerpster : “Veel vrouwen zorgen niet goed genoeg voor zichzelf, ikzelf in de eerste plaats. Als ik vrouwen eraan kan herinneren dat ze zichzelf moeten laten testen op borstkanker, dan graag. Vooral omdat tijd zo belangrijk is. Als je te lang wacht, wordt het moeilijker om borstkanker te overwinnen.”
Reële vrouwen
De reality check straalt ook af op de nieuwe campagne – Donatella was in de jaren tachtig, als PR-vrouw van Versace, mee verantwoordelijk voor de geboorte van het supermodel, nu heeft ze meer dan ooit haar werkelijke klanten voor ogen : vrouwen tussen dertig en veertig met een carrière, die meer willen dan een grijze tailleur. “Supermodellen spreken vrouwen niet meer aan als vroeger”, zegt Donatella. “Tegenwoordig zijn het vrouwen als Halle die hen inspireren, en toch herkenbaar zijn. Vrouwen die wat ouder en wijzer zijn en al wat geleefd hebben. Die hard werken om te komen waar ze geraken en vrouwen die werk, familie en vrienden kunnen combineren. Zelfs jonge meisjes kijken naar hen op en vinden in hen een voorbeeld. Het leeftijdsverschil speelt tegenwoordig geen rol meer.”
Haar inspanningen voor de bestrijding van borstkanker en hiv resulteerden in november in een bekroning tijdens de Women’s World Awards, uitgereikt aan vrouwen die uitblinken op hun terrein. “Tot mijn verbazing vragen mensen me tegenwoordig vaak om advies te geven aan jonge meisjes”, relativeert Donatella. “Terwijl ik nog steeds denk dat ik de verkeerde persoon ben om raad aan te vragen. Ik heb nog zoveel te leren. Ik leer wellicht meer van mijn kinderen dan wie dan ook. Ze zijn zo volwassen en intelligent, ze doen me vaak op een andere manier naar dingen kijken.”
Hulp van buitenaf
Ook op zakelijk vlak sluit de ontwerpster een bewogen periode af. Het modehuis dat ze sinds 97 samen met broer en strateeg Santo Versace leidt, deed het de jongste jaren immers niet erg goed. Eind jaren 80 was Versace zijn tijd ver en ver vooruit met de vermenging van barok, psychedelica en popcultuur, én met zijn verovering van Europa en de Verenigde Staten. Maar dat was toen, voor de globalisering van de mode- en luxesector, de komst van kapitaalkrachtige groepen en de introductie van nieuwe businessmodellen. Voor het Italiaanse familiebedrijf, opgestart in 1978, was standhouden in die nieuwe modewereld niet evident. Collectie na collectie werd pover onthaald door de pers en ook bij het grote publiek verloor Versace zijn positie aan de absolute top van de modewereld. Versace werd het label bij uitstek van de nieuwe rijken, maar verloor in werkelijkheid terrein : in 2001, het laatste jaar dat het modehuis winst maakte, bedroeg de omzet nog ruim 510 miljoen euro, in 2004 nog slechts 320 miljoen euro.
Met een schuldenberg van rond de 120 miljoen euro en de nakende terugbetaling van een obligatielening ter waarde van 100 miljoen euro aan Morgan Stanley, in juli 2004, begonnen waarnemers aan de toekomst van het huis zelf te twijfelen. Een bekentenis van Santo Versace in de Corriere della Sera dat de famiglia een kwart van het bedrijf aan een investeerder wilde verkopen, versterkte de speculatie : dat Tom Ford en Domenico Di Sole in het bedrijf zouden stappen, of dat LVMH het volledig zou opslokken. Interimmanagers en gekibbel tussen Donatella en de ondertussen depressieve Santo hielpen de zaak niet vooruit. “Ze waren onmogelijk om mee te werken”, vertelde een bankier later aan The Financial Times.
En dan was er ook de onvoorspelbare rol van Allegra Versace Beck, de naar verluidt serieuze dochter van Donatella die momenteel een theateropleiding volgt in de Verenigde Staten. Zij erfde op 30 juni 2004, op haar achttiende verjaardag, vijftig procent van de Versaceaandelen van haar lievelingsoom Gianni. Toen de betreurde ontwerper begin jaren 90 zijn testament opstelde, had zijn relatie met Donatella en Santo, die respectievelijk twintig en dertig procent van de aandelen bezitten, een dieptepunt bereikt. Donatella had zich van ‘muze’ en PR-verantwoordelijke opgewerkt tot ontwerpster van de Versuscollectie en manifesteerde zich steeds nadrukkelijker. In 1996 leefde Gianni ‘op voet van oorlog’ met haar. “Ik spreek graag met Allegra”, zei hij in Vanity Fair, “ze vertelt me de waarheid over Donatella.”
Pas nadat in de tweede helft van 2004 duidelijk werd dat Allegra alvast tot haar 21ste geen gebruik wil maken van haar beslissingsmacht, vond het familiebedrijf de weg terug. Zonder externe investeerders, maar niet zonder hulp van buitenaf : voor de leiding van het bedrijf werd Giancarlo Di Risio aangesproken, een modeveteraan die zijn sporen verdiende als CEO van Fendi en IT Holding, de Italiaanse groep achter kledingproducent Ittierre. “Op zeker moment merkten we dat we totaal geïsoleerd waren en de schok van Gianni’s dood nooit echt te boven waren gekomen. We waren niet in staat onszelf te redden,” zal Donatella later toegeven. Anno 2006 valt trouwens nog steeds een pijnlijke stilte als de opvallende groene smaragd aan haar ringvinger een geschenk van Gianni blijkt te zijn.
Herstructurering en afslanking
Onder de leiding van Di Risio, en na een lening van 120 miljoen euro vanwege Banca Intesa, werkten de Versace’s aan een grondige herstructurering die het bedrijf gezonder moest maken. Het bureaucratische en familiaal geleide Versace-imperium met zijn talloze bedrijven en afdelingen werd een moderne, geïntegreerde onderneming waarin efficiëntie, stiptheid en andere managementprincipes de toon aangeven. Een afgeslankt bedrijf ook. Zo werden in 2004 de haute coutureshows in Parijs afgeblazen – voor een exclusieve jurk op maat kunt u nog wel in Milaan terecht – en verdwenen de lingeriecollectie, het Versace Classiclabel en een dozijn minder strategische winkels. De uurwerken- en beautydivisies werden van de hand gedaan via licentieakkoorden en ook de omvangrijke vastgoedportefeuille werd aangesproken, waarbij onder meer een woonst in New York en Gianni’s omvangrijke meubel- en kunstcollectie verkocht werden.
In afwachting van een beslissing rond Versus (het licentiecontract met Ittierre liep vorige maand af en wordt na de volgende wintercollectie wellicht niet hernieuwd), levert de operatie alvast resultaten op. De schulden waren reeds in september vorig jaar, zes maanden eerder dan gepland, geslonken tot 35 miljoen euro. Daarmee is het bedrijf zelf uit de gevarenzone. De tussentijdse verkoopcijfers voor 2005 laten bovendien een aanzienlijke omzetgroei zien, onder meer dankzij de grotere nadruk op lucratieve, want betaalbare accessoires als handtassen en schoenen. Voordien – toen Donatella en Santo het nog op hun eentje dachten te redden, zeg maar – bedroegen die amper vier procent van de omzet, terwijl dat bij bedrijven als Gucci rond de zeventig procent schommelt.
Een ander aandachtspunt, naast de nieuwe Versace Sportcollectie die later dit jaar in de winkels ligt, is de Amerikaanse markt. Die was in 2003 goed voor 14 procent van de omzet, maar kan volgens Di Risio nog flink groeien. De verkoop, distributie, marketing en communicatie in de Verenigde Staten wordt sinds kort dan ook niet meer vanuit Milaan, maar op Fifth Avenue geleid. Met succes, want de Amerikaanse warenhuizen die het label eerder links hadden laten liggen, keerden vorig jaar schoorvoetend terug.
Dat de laatste Versacemeiden – Christina, Madonna, Demi en Halle – Amerikaans zijn, is echter toeval, wil Donatella ons doen geloven : “Natuurlijk is de Amerikaanse markt belangrijk, maar ik heb Halle niet gekozen om haar nationaliteit. Wel omdat ze wereldwijd bekend is. Er zijn heel wat Italiaanse sterren met dezelfde kwaliteiten, maar die zouden niet overal dezelfde impact hebben.” Al spelen ook de persoonlijke banden een rol, benadrukt ze meteen. “Verandering is een noodzaak in de mode, maar als je aan zo’n campagne werkt, vorm je een kleine familie met die mensen. Daarom werk ik ook graag met vaste fotografen als Helmut Newton, Bruce Weber of Mario Testino. Die is alweer aan onze volgende campagne aan het denken.”
Nieuwe soberheid
Hoe dan ook, de relatieve soberheid die sinds enkele maanden niet alleen de frontvrouw zelf, maar het ganse Versace-imperium kenmerkt, is geen toeval. Het winkelnetwerk wordt stapsgewijs in een clean jasje van zwarte lak, dito marmer, wit meubilair en natuurlijk licht gestoken, en de elegante collectie die Versace de afgelopen winter presenteerde, leverde het huis de beste kritieken in jaren op. De Medusa, het Versacesymbool dat vroeger overal te pas en te onpas opdook, wordt nu voorbehouden aan de eerste lijn, maar wordt ook daarin spaarzaam gebruikt. Kitsch en showlooks zijn vervangen door subtiele details en draagbare looks voor het échte leven. “Mensen zoeken eenvoud en intimiteit”, zegt Donatella, “zowel in hun leven als in hun kleding. De overdaad van de jaren 80 en 90 is voorbij, de nadruk komt opnieuw op vakmanschap en exclusiviteit te liggen.”
En wat met seks ? Ranzigheid werd in handen van de Versace’s haast een kunstvorm. Nu is het beeld gesofisticeerder en sensueler : Madonna in een bureauomgeving, Berry in een verleidelijke jurk met een prominente witte handtas. “Enkele jaren geleden was het vrouwelijke ideaal veel seksueler getint”, beaamt Donatella. “Alles draaide om schoonheid. Nu zijn sensualiteit en macht veel belangrijker, ook omdat steeds meer vrouwen zelf carrière maken.” Helemaal veranderen doet ze echter niet, benadrukt Donatella meteen : “Iets aseksueel lijkt me vreselijk, daar begin ik niet aan. Alleen is er voor vrouwen wel meer in het leven. En laat ons wel wezen, mijn klanten zijn doorgaans geen meisjes van twintig.”
Di Risio heeft een break even beloofd tegen 2007, waarna het aan de Versace’s is om te beslissen hoe het bedrijf zich wapent voor de toekomst. Met de hulp van een investeerder, of misschien wel via een beursgang, een operatie waarvan Gianni al in de jaren 90 droomde. Afgaand op Donatella’s nieuwe levenstijl en zakelijke attitude, staan in Milaan stilaan alle pionnen op de juiste plaats.
Wim Denolf
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier