Dit najaar ontvangt Jacqueline Goossens opnieuw onze lezers in New York. Wie wil weten hoe de stad sinds 2001 veranderde, kan het de Belgische correspondente volgende maand al zelf vragen.

New York : de vette jaren. Zo heette twee jaar geleden het derde boek dat Jacqueline Goossens over haar thuisstad schreef. Dankzij de toeristische boom en een euforische vastgoedmarkt was een toepasselijkere titel toen moeilijk te vinden. In februari, tijdens New York Fashion Week, konden we echter niet naast de leegstaande kantoren en winkels kijken. Het contrast is dan ook enorm, beaamt Goossens, die zich sinds 1980 een New Yorker mag noemen : “In Manhattan is de verkoop met zestig procent gedaald tegenover een jaar geleden, en de boom van luxe flatgebouwen is ten einde. Veel werven liggen nu stil.”

Met ruim acht procent werklozen heeft de stad trouwens het nationale gemiddelde ingehaald. In exacte cijfers zaten eind februari 335.000 New Yorkers zonder werk, dubbel zoveel als een jaar eerder. “Wall Street kreeg uiteraard de grootste klap”, zegt Goossens. “Niet alleen verloren veertigduizend mensen hun werk in de financiële sector, het verdwijnen van hoge salarissen en eindejaarspremies laat zich voelen doorheen de hele economie.”

Houdt de toeristische sector stand ?

Normaal werft die al in februari personeel aan voor het drukke lente- en zomerseizoen. Nu kijken onder meer horecazaken vooral de kat uit de boom. In de New Yorkse restaurants alleen al verdwenen tussen oktober 2008 en januari 2009 meer dan tienduizend banen. Anderzijds is de toeristenstroom de voorbije twee jaar zo krankzinnig toegenomen dat de sector wel een stootje verdraagt. Veelzeggend was een receptie van de beroepsvereniging voor stadsgidsen enkele weken geleden – ik heb zelden zo’n opgewekt en ontspannen feestje meegemaakt. Daar hoorde ik niemand klagen. De jaren tachtig, toen de misdaad de spuigaten uitliep en veel toeristen er zelfs niet aan dachten om naar New York te komen, dát was hard, ja. Zelfs 9/11 heet in vergelijking maar een kortstondige muggenbeet te zijn. “Minder toeristen dit jaar zullen er nog altijd heel veel zijn”, zei een spreker, waarop hij vrolijk nog eens het glas hief.

Na 9/11 toonden de New Yorkers zich erg veerkrachtig. Is dat nu ook het geval ?

Ik denk dat het menselijk is om na een catastrofe niet bij de pakken te blijven zitten. New York had in ieder geval Obama niet nodig om zijn zelfvertrouwen op te krikken. Het is een bevoorrechte stad waar enorm veel geld en talent aanwezig zijn, en mensen uit de hele wereld die bereid zijn om hard te werken. Sinds 9/11 zijn er trouwens 355.000 inwoners bijgekomen. Ik verwacht me dus niet aan het verval waaraan de stad in de jaren zeventig en tachtig ten prooi viel. Maar het is voor veel Amerikanen natuurlijk wel knokken. Werklozen kunnen op maximaal een half jaar steun rekenen, en elke dag zijn er nieuwe daklozen. New Yorkers hebben dan nog het geluk dat er vrij veel hulpverlening bestaat in vergelijking met andere delen van Amerika.

Ze schijnen van de besparingsnood een deugd te maken.

Overal lees en hoor je nu tips om goedkoper te leven – alsof alle New Yorkers zelf hun groenten kweken. Maar de crisis zorgt ook voor meer realiteitszin in deze stad. Ik las gisteren nog de borden in de vitrine van een anders erg dure supermarkt : ” We lowered our prices on hundreds of items !” Een half jaar geleden zou dat ondenkbaar geweest zijn. Hoewel, vorige week nog werd een flat op Fifth Avenue verkocht voor 29 miljoen dollar, en ondanks de dalende huurprijzen blijft een woning voor velen onbereikbaar.

Zijn er ook voordelen aan de crisis ?

De prijzen van vliegtuigtickets en hotels zijn aan het dalen, en wie een beetje zijn huiswerk doet, merkt dat het gemakkelijker is om een tafel te boeken in toprestaurants. Verder vallen er nu ook in de duurste winkels koopjes te rapen. Zelfs discreet afbieden is acceptabel geworden, alsof de stad een grote bazaar is. En verder zijn er natuurlijk goede deals, zoals de gratis toegang tot het MoMA en het Whitney Museum op vrijdag tegen sluitingstijd, en de discountloketten op Times Square en andere plekken die ‘ same day tickets’ verkopen voor Broadwayshows, vaak voor de helft van de prijs.

En het was op cultureel vlak al een aantrekkelijk jaar.

Er zijn zoveel hoogtepunten dat het moeilijk kiezen is. Op 15 mei opent een tentoonstelling rond architect Frank Lloyd Wright in het Guggenheim Museum, dat vijftig wordt, en eind juni volgt de James Ensor-tentoonstelling in het MoMA. Verder viert de Metropolitan zijn 125ste verjaardag en kun je op Broadway nogal wat sterren aan het werk zien, van Susan Sarandon tot Jeremy Irons.

New York promoot zich tegenwoordig als een ‘vriendelijke’ stad.

In de vette jaren op Wall Street en in de vastgoedsector zijn er tussen 2003 en 2007 miljarden dollar in de stadskas gerold. Een pak van dat geld is gebruikt om de stad op te knappen. Maar vergis je niet : burgemeester Michael R. Bloomberg is een keiharde zakenman. Hij wil van 47 miljoen naar vijftig miljoen toeristen per jaar en dus pompte New York vorig jaar miljoenen dollar in buitenlandse promotiecampagnes.

In november is Bloomberg opnieuw kandidaat. Bent u optimistisch over zijn palmares ?

Hij werd vlak na 9/11 verkozen, toen de stad met een groot deficit kampte. Dankzij de spectaculaire deals op Wall Street en de inkomsten uit de vastgoedboom kon hij na enkele jaren een overschot voorleggen, en zo middelen vrijmaken voor stadsverfraaiing, het verbeteren van de stadsdiensten en cultuur. Twee derde van de 165.000 nieuwe sociale woningen die hij in 2001 beloofde, is ook klaar. Anderzijds is men in progressieve kringen niet vergeten hoe hij tijdens de Republikeinse Conventie ruim duizend antioorlogsbetogers liet arresteren. Wettelijk mocht Bloomberg trouwens slechts twee ambtstermijnen uitvoeren, maar daar liet hij een mouw aan passen.

Bent u nog steeds een trotse New Yorker ?

Ik ben nog altijd geweldig blij dat ik hier een pied-à-terre heb. Die hoop ik te houden tot mijn laatste snik, want ik ben altijd vreselijk blij om hier thuis te komen. De stad is trouwens ook dit jaar weer op weg om qua veiligheid een nieuw record neer te zetten. Alleen bankovervallen zitten in de lift. Dat kan geen toeval zijn ( lacht).

Door Wim Denolf Foto Bart Michiels