Oh!-lijven

Als je nog één keer staart naar een meisje in een tanga,” zo citeert een New Yorkse columnist zijn vrouw deze week, “ga ik mijn nagels in je dij planten tot je bloedt.” Het stel lag op het strand en de man deed zoals heteroseksuele mannen nu eenmaal biologisch geprogrammeerd zijn om te doen: hij keek naar elke mooie vrouw die in zijn gezichtsveld kwam. “Ik kan er niets aan doen,” schrijft de columnist, “mijn hoofd draait vanzelf. Kijken betekent toch nog niet dat ik al die vrouwen wil hebben?”

Arme man. Denkt hij dat zijn vrouw niet naar knappe mannen kijkt? Natuurlijk doen vrouwen dat. Maar ze hebben geleerd, vaak onbewust, om dat discreet te doen. Een vrouw weet het al van jongs af aan hoe de vork in de steel zit. Mannen mogen zoveel als ze willen naar haar staren. Maar als zij naar een knappe man staart, denkt hij dat ze zijn aandacht wil. Daarom heeft ze geleerd om, als ze alleen van het zicht wil genieten, naar een man te kijken zonder dat haar partner, haar kinderen of de partner van de onbekende dat merken.

Zelf werp ik vaak tersluikse blikken naar mooie mannen. Goed van poten en oren gedraaide jonge en oudere heren, hetero’s en homo’s: ze zijn een geschenk van de natuur, en, net als van een prachtige bloem of een berglandschap, geniet ik ervan. Voor mijn partner moet ik het niet laten. Hij is een gediplomeerd staarder.

“Wat ik mis aan het lesgeven, is dat ik nu minder naar mooie meisjes kan kijken”, zei een pas gepensioneerde Antwerpse leraar me. Een beetje dromerig voegde hij eraan toe: “Misschien beeld ik me dat in, maar ik vind dat er nu veel meer aantrekkelijke meisjes zijn dan dertig jaar geleden.”

Ik moest aan hem denken toen ik onlangs op televisie een flard van de film over het Woodstock-festival in 1969 zag. Ik was het niet met hem eens: de vrouwen zagen er toen, op de Woodstock-weide toch, al zeer appetijtelijk uit. Het waren echter de duizenden halfnaakte jonge mannenlijven waar ik mijn ogen naar zat uit te kijken. Hoe onfair! Wat zagen de Amerikaanse mannen er toen veel beter uit! Ze waren veel slanker, hun schouders waren smaller en hun buik platter. Hoe schriel moeten jonge Amerikanen van vandaag de lijven van hun Woodstock-vaders vinden. Opgepompte armen, reuzenschouders en een van spieren geribbelde buik zijn nu het overheersende schoonheidsideaal voor jonge mannen. Ze domineren de reclame en tv-stations zoals MTV. Ook op straat en op het strand paraderen steeds meer opgeblazen kikkers. Ze doen me lachen en griezelen tegelijk. Sommige kerels waggelen als apen omdat hun arm- en borstspieren zo uitgezet zijn dat hun armen naar buiten worden geduwd. Wat gaat er in hun hoofd om? Doen ze dat om elkaar te imponeren? Voor ons vrouwen moeten ze het niet doen. Volgens een studie vond 94 procent van de ondervraagde vrouwen bodybuilders ‘uiterst afstotelijk’. Dat staat te lezen in The Adonis Complex: The Secret Crisis of Male Body Obsession, een nieuw boek dat beweert dat Amerikaanse mannen zich steeds meer laten domineren, zelfs tiranniseren, door de drang naar het perfecte lichaam. De cijfers in dat boek doen me naar de magere garnalen van Woodstock snakken. Het aantal Amerikaanse mannen dat aan bodybuilding doet, is vervijfvoudigd sedert 1969. Mannen besteedden vorig jaar twee miljard dollar aan fitnessclubs in dit land en nog eens 2 miljard aan oefenmachines voor thuis. In 1996 ondergingen 690.361 Amerikaanse mannen plastische chirurgie, van haartransplantaties tot liposuctie en het vergroten van borsten, billen, kuiten en zelfs penissen. En 40 procent van de Amerikanen ouder dan 12 zegt dat ze anabole steroïden, de goede maar gevaarlijke vriend van elke Jan Spier, gebruikt of overweegt te gebruiken. Je voelt je onzeker over wie je bent, en daarom verander je jezelf in een stripverhaalfiguur. Wat ooit het twijfelachtige privilege van vrouwen was, wordt nu ook het lot van steeds meer mannen. Erotisch genot halen uit het paraderen met je mooi lijf is één ding, er een veel te hoge prijs voor betalen is een ander. “Er is niets pathologisch aan bodybuilding”, zegt de auteur van het boek, Harrison Pope, een psychiatrieprofessor die overigens zelf ook bodybuilder is. “De problemen beginnen pas als je er je sociale en beroepsverplichtingen voor verwaarloost, en dat doen steeds meer mannen.” Om nog te zwijgen van het weliswaar nog klein maar gestaag stijgend aantal jonge mannen met eetstoornissen zoals boulimie, voorwaar een ironie in een land waarvan de helft van de bevolking te dik is.

Hoe onzeker jonge mannen zich voelen, ervaarde de redactie van het Amerikaanse tijdschrift Jane, toen ze een parodie maakte op Playboy voor hun augustusnummer. “We hebben al dikwijls vrouwen in badpakken afgedrukt, maar nog nooit hebben we zoveel hysterische telefoontjes gekregen als van die mannelijke modellen”, zegt hoofdredactrice Jane Pratt. “Hoewel ze er allemaal goed uitzagen, smeekten de meesten om hun foto’s bij te werken. Sommigen wilden zelfs dat we een contract tekenden dat hen het recht gaf om op voorhand te zien hoe de andere mannen eruitzagen.”

Jacqueline Goossens vanuit New York