Het recycleren van materialen opent creatieve mogelijkheden. Ook Belgische ontwerpers hebben dat ontdekt. Mode en design gered uit ’s lands verbrandingsovens.

De überrecycleerder

Wat hij nog het liefst scheen te doen, was langs vlooienmarkten struinen, op zoek naar oude kleren, om van zijn buit een nieuw kledingstuk te maken. Foulards werden jurken en tops, gedemodeerde jeansbroeken veranderden in mantels. En niet zomaar tops of mantels : het waren prachtig in elkaar gepuzzelde pareltjes, waar je de originele stukken nog in herkende, maar die even comfortabel zaten als ieder ander goed gemaakt designstuk.

Ook al heeft de ontwerper intussen een modehuis in Parijs, waar hij verscheidene kledinglijnen ontwerpt, toch klopt zijn hart nog het luidst als hij kan broeden op een nieuw recyclingexperiment. Uit die drang groeiden de (0)-lijn en de (0/10)-lijn, beter bekend onder de noemer Ligne Artisanale. In die collectie is displacement de rode draad. Zijn atelier in Parijs maakte eerder al kledingstukken van gaasverband of van oude pruiken, van nylonkousen, skiwanten, reis-tassen en zelfs keukenporselein. Om het allemaal nog unieker te maken zijn er maar twaalf modellen per seizoen (zes voor dames, zes voor heren) en hangt de beschikbaarheid van een stuk af van de maand waar het voor is gemaakt.

Voor dit najaar werd er onder meer gespeeld met oude halssnoeren, kettinkjes en ringen (verwerkt in een juweel van een mini-jurk, was te koop in de maand augustus), leren schakelriemen (geassembleerd tot een jasje voor de maand januari, zie ook de cover) en kerstversiering (tot een flamboyante feestjas verbouwd, voor de maand november). (CO)

Floppylamp

Grafisch ontwerpers Juan Mortier en Carolina Bertomeu Sanchez richtten 2nd-chance-designs op. Ze creëren lampen en objecten met oude video- en audiocassettes en floppy disks.

Wanneer heeft recyclage jullie hart veroverd ?

“Toen we nog op La Cambre studeerden, waren we al met hergebruik bezig. Aan het einde van onze studie wilden we tonen wat de-sign voor ons betekent. We passeerden toen in een straat waar net het grof huisvuil buitenstond en we merkten dat er bij elk huis videocassettes lagen. En muziekcassettes en floppy disks. Dat zijn producten die wij jongeren zelf nog gebruikt hebben en thuis ook nog liggen hebben, ook al hebben we geen videospeler, cassettespeler of floppylezer meer. We vonden dat we ze een tweede leven moesten gunnen.”

Waar komen de ‘grondstoffen’ vandaan ?

“Nog altijd uit het grof huisvuil. Of van bij vrienden of tweedehandswinkels. Als Oxfam of Spullenhulp kantoren gaan leeghalen, houden ze voor ons de floppy’s bij.”

Waarom opslagmedia ?

“Omdat ze ten eerste onbruikbaar geworden zijn, ten tweede omdat ze niet consequent gedemonteerd en gerecycleerd worden. Er zitten verschillende basismaterialen in en eigenlijk zouden die allemaal in een aparte container terecht moeten komen. We houden van deze producten omdat ze een rol hebben gespeeld in iemands leven. In het begin keken we soms naar een videocassette. Vakantiefilms zagen we dan. Feestjes. Of commerciële filmpjes. De producten hebben geleefd. Dat is mooi.”

Hoe gebruiken jullie deze disks en cassettes ?

“Van de cassettes gebruiken we alleen de geluids- of videobandjes zelf. We weven er kussens mee. Of kledingstukken. Van de disks gebruiken we het schijfje. We hebben een systeem ontwikkeld, zodat ze makkelijk met elkaar verbonden kunnen worden. Daarmee maken we armaturen, kamerschermen, beeldhouwwerken.”

En daarvan kunnen jullie leven ?

“We richten ook particuliere interieurs in. Uiteraard doen we dat zo duurzaam mogelijk, maar lang niet alles is dan gerecycleerd. Ons jongste project is de nieuwe Oxfamwinkel in de Hoogstraat in Brussel (zie p.92). We werken ook soms met modeontwerpers of doen andere coproducties.”

My Daily Wood

Vertigo, Pet Metal en Buxus zijn de pseudoniemen van drie jonge Brusselse kunstenaressen die hun uitlaatklep vinden in een modeproject dat ze poëtisch My Daily Wood doopten. Rommelmarktvondsten krijgen een nieuw leven met borduursels van teksten en patronen die ze ontwerpen uit gerecupereerd materiaal en oude stoffen. Sporadisch worden hun creaties verkocht in Le Vestiaire in Brussel, verder kunt u voor de unieke stuks ook terecht op de website.

Mode met een hart voor daklozen

Voor de vijfde keer op rij organiseert Spullenhulp op 19 oktober Second Hand Second Life, een defilé van creaties uit tweedehandskleren, van de hand van Belgische modeontwerpers. Speciaal voor deze editie zal niemand minder dan Luc Petit de regie in handen nemen. Petit werkt al jaren nauw samen met Franco Dragone, de man achter de shows van Cirque du Soleil en Céline Dion. Aan het eind van de avond veilt een veilingmeester van Sotheby’s de stukken. De opbrengst gaat uiteraard naar de liefdadigheidsorganisatie. Ontwerpers als Christophe Coppens, Gerald Watelet, Walter Lecompte en Edouard Vermeulen blijven zoals vorige jaren trouw op post. Nieuwkomers zijn onder anderen Veronique Branquinho, Isabelle de Borchgrave, Valérie Berckmans, Chantal Thomass, Kris Van Assche en Nathalie Verlinden. Vergeet niet te reserveren, de avond zelf worden er geen kaartjes verkocht.

Kinderlaarsjeslamp

De Gentse ontwerper Bart Baccarne vertrekt graag vanuit materialen. “Zo kom je automatisch bij gerecycleerde materialen uit.” Hij creëerde een lamp van oude Belgische bankbiljetten, maakt buitenbanken van huishoudplastic en gsm-houders van oude mobiele telefoons. “Als ontwerper is het je verantwoordelijkheid om bewust met materialen om te gaan én met de juiste materialen te werken. Zonder dat de werking of de kwaliteit van het product aan kracht inboet.” Hij botste in zijn zoektocht op een Britse firma die kinderlaarsjes omsmelt tot veelkleurige rubberen lappen. Hij heeft er een lamp mee bedacht en brengt ze zelf in productie.

Mannentas in de boekwinkel

Meubelstoffen kunnen tegen een stootje. Dat weet Eva Pannecoucke maar al te goed. Ze koopt oude loten stof op bij antiquairs en maakt er handtassen mee. In haar collectie Atamé ! combineert ze de oude stoffen met gerecycleerd leer van oude jassen. Voor het mode-evenement Vitrine in Antwerpen dat op 7 september start, ontwerpt ze vijftien unieke “Atamé ! for Copyright” mannentassen (295 euro). “Het is een combinatie van ruw gerecycleerd leer en een zachte Scabalstof”, legt Pannecoucke uit. De tassen zijn enkel te koop in de Copyrightboekwinkels in Antwerpen en Gent.

Stof op overschot

Handgemaakt, trendy én betaalbaar, dat is het Antwerpse modelabel Something Blue. Door een modebedrijfje met een sociaal hart op te richten dat prat gaat op duurzaamheid, willen Nico Vranckaert en zijn twee zakenpartners onze consumptiemaatschappij een halt toeroepen.

Reststoffen vormen de basis van jullie collecties.

Aan het eind van het productieproces blijven bij ontwerpers vaak grote partijen ongebruikte stoffen liggen. In plaats van die weg te gooien, kopen wij ze op en gaan we ermee aan de slag. Dat zorgt vaak voor een beperkt aanbod per ontwerp, wat onze klanten dan weer appreciëren.

Wie levert de ontwerpen ?

Zes mensen werken als een team aan de collecties, twee van hen hebben een achtergrond in de mode- en textielsector. De andere medewerkers zijn jonge mensen die het door omstandigheden wat moeilijker hebben op de reguliere arbeidsmarkt. Als duurzaam bedrijf vinden wij het niet meer dan evident om zulke mensen een kans te geven.

Enkele maanden geleden startte Something Blue met een collectie voor vrouwen en kinderen die online werd verkocht. Komt er een uitbreiding ?

De vraag naar een mannenlijn is groot, daar denken we zeker aan. Intussen hebben we vier verkooppunten in België en Luxemburg, en we zijn ook op zoek naar een geschikte locatie voor een flagshipstore in Antwerpen. Maar we blijven trouw aan onze filosofie, het is niet de bedoeling om van ons merk een massaproduct te maken.

Pyjamastoel

Dirk Meylaerts ontwierp zijn Fashion for Chair voor Naked. Je favoriete kledingstuk wordt verwerkt in een stoel (vanaf 595 euro). (LC)

Geleefd leder

Zeven jaar geleden maakte oud-La Cambrestudent Eric Beauduin een keuze vanuit het hart. Hij combineerde zijn roeping, het ontwerpen van leren accessoires, met zijn engagement en zijn voorkeur voor eerlijke producten. Waarom handtassen maken van nieuw leer, als je tonnen gebruikt leer hebt om in te putten, dacht hij. Dus begon hij een rit langs de Belgische recyclagecentra en snorde er gedumpte leren mantels op. Hij ontmantelde ze, puurde er handtassen uit, en is sindsdien verknocht aan het doorleefde materiaal. “Oud leer inspireert me,” zegt hij, “en bovendien duwt het model van een jas me soms in de richting van een nieuw design.”

Intussen heeft Beauduin een kleine, maar trouwe schare fans opgebouwd, die met liefde 300 euro neertellen voor een artisanaal en met liefde gemaakte handtas. Niet slecht overigens, voor een limited edition. De voorraad strekt immers tot de jassen op zijn.

Overschotjestapijt

Viltoverschotten uit de industrie worden door de jonge Brusselse ontwerper Charlotte Lancelot gebruikt in een serie tapijten.

Oxfam revisited

Wie graag rondsnuffelt op de rommelmarkt op het Brusselse Vossenplein, kan vanaf eind september ook eens binnenwippen in de gloednieuwe Oxfamwinkel in de Hoogstraat. Daar zullen unieke ontwerpen worden verkocht, tweedehandsspullen die onder handen werden genomen door jonge Brusselse ontwerpers, zoals Chloé Billiet en Cécile Bertrand. U vindt er zowel kleding als de-signstukken. Voor het gewone tweedehandsaanbod kunt u nog steeds terecht bij Oxfam Vintage in de Vlaanderenstraat.

Door Leen Creve, Cathérine Ongenae en Joke Vermeersch; In modekringen is men het er roerend over ee