Een buikje van te veel restaurantbezoek? Geen sport of dieet, maar een liposuctie geeft de man zijn figuur terug.

Esthetische chirurgie zit in de lift: de vraag is de laatste vijf jaar met vijfendertig procent gestegen, zowel bij vrouwen als bij mannen. Vooral die laatsten zijn aan een inhaalbeweging bezig. “Vijf jaar geleden had ik geen enkele mannelijke patiënt”, zegt professor en plastisch chirurg Paul Guelinckx. “Vandaag is één op vijf een man. Ze komen voor allerhande ingrepen, van facelifts tot haartransplantaties. De meest gevraagde operatie is een neuscorrectie. Mannen die hun neus te groot vinden of niet gelukkig zijn met het profiel.”

Professor Guelinckx voert zowel reconstructieve als esthetische ingrepen uit. “Voor mij is er geen echte scheidingslijn tussen de twee. De reconstructie van een duim moet functioneel zijn, maar ook mooi. Toch leggen steeds meer chirurgen zich toe op esthetische operaties, vooral uit financiële overwegingen.”

De drempel voor plastische chirurgie ligt tegenwoordig een stuk lager. “Er is een omgekeerde emancipatie bezig. Waarom zou alleen een vrouw tijd en geld besteden aan haar uiterlijk? Voor sommige mannen is een mooi lichaam een doel op zich. Ze gaan naar de fitnessclub om hun spieren te ontwikkelen en schaven de rest bij met cosmetische chirurgie.” Maar de meeste mannen gaan naar de plastisch chirurg om sociale redenen. Omwille van hun beroep of hun relatie. “Sommige beroepen vereisen een representatief uiterlijk. Bedrijfsleiders zitten vaak op restaurant en hebben de moed en de tijd niet voor sport of een dieet. Een liposuctie is de oplossing voor hun zware buik.” Ook relationele motieven zijn legio. “Succes bij het andere geslacht is een sterke drijfveer. Door het stijgend aantal echtscheidingen stellen steeds meer mannen zich concurrentieel op. Oudere mannen met een jonge vriendin willen er goed uitzien.”

Volgens professor Guelinckx ligt daar het grote verschil met vrouwen. “Mannen willen anderen behagen. Vrouwen laten een plastische ingreep uitvoeren voor zichzelf, omdat ze zich goed willen voelen. En niet om succes bij mannen na te jagen. De belangrijkste bedoeling van plastische chirurgie is en blijft dat de patiënt zich beter in zijn vel voelt. Mensen voelen zich vaak geremd door een of ander complex. Een operatie kan hen meer zelfvertrouwen geven. Zo had ik een patiënte met borstkanker. Ze kwam voor een prothese en vroeg of ik ook iets kon doen aan de vetophoping op haar bovenbenen. Dat complex verhinderde haar al dertig jaar om naar het strand te gaan.”

Voor mannen ligt de drempel hoger dan voor vrouwen. Toch wordt plastische chirurgie ook bij hen stilaan bespreekbaar. Openheid in de pers en filmsterren die onomwonden esthetische correcties toegeven, hebben het onderwerp uit de taboesfeer gehaald.

Vaak doen mensen er heel lang over om de stap naar plastische chirurgie te zetten. Eens ze beslist hebben, kan het niet snel genoeg gaan. Maar het proces zelf verloopt relatief langzaam, zodat er genoeg tijd is om na te denken. “Tijdens de eerste consultatie bespreken we de wensen en de mogelijkheden. Ik beantwoord alle vragen, die meestal van praktische aard zijn: hoe lang de ingreep duurt, of het pijn zal doen, wanneer je terug kan gaan werken en hoeveel de operatie kost.” De patiënt maakt een nieuwe afspraak nadat hij definitief beslist heeft. Als de ingreep onder narcose gebeurt, moet hij ook een anesthesist raadplegen om te weten of de operatie medisch verantwoord is. “In principe is er geen leeftijdsgrens. Als de patiënt gezond en sterk is, kan er zonder grote risico’s worden geopereerd.”

Dan volgt een wachttijd van een tweetal maanden, waarin je nog vragen kan stellen of terugkrabbelen. De patiënt moet ook op voorhand betalen, niet alleen om een planning te kunnen maken, maar vooral om hem bewust te maken van zijn keuze. Chirurgie en narcose houden immers altijd een risico in: er is kans op infecties en bloedingen. Daarnaast zijn er persoonsgebonden factoren: een zwaarlijvige patiënt die een liposuctie wil, loopt meer risico dan een slank, sportief iemand die zijn kraaienpootjes kwijt wil. Naargelang de aard van de ingreep kan je nog dezelfde dag naar huis, of moet je enkele dagen in het ziekenhuis blijven. Daarna zijn er regelmatig controles om na te gaan of de verwachtingen werden ingelost. “Die verwachtingen juist inschatten is het moeilijkst”, vindt professor Guelinckx. In Amerika zijn vorig jaar drie plastische chirurgen doodgeschoten door teleurgestelde patiënten. Professor Guelinckx hoopt dat we dat hier nooit meemaken, maar ook hij krijgt af en toe twijfelgevallen over de vloer. “Iemand die antidepressiva neemt en denkt dat een operatie zijn huwelijk zal redden, of er wil uitzien als Richard Gere, komt niet in aanmerking voor een ingreep. Maar het blijft een moeilijke opgave om die risicopatiënten eruit te pikken. Het zou niet slecht zijn om in die gevallen een tweede opinie van een psychiater te krijgen.”

Vorig jaar is zo’n project van start gegaan. Wanneer de plastisch chirurg twijfelt aan de emotionele stabiliteit van de patiënt, moet die voor een gesprek naar een psychiater. Zelf informeert de professor altijd naar het beroep van de patiënt, vraagt of hij een vaste relatie heeft, hoe hij zich in de maatschappij voelt, maar ook wat hij mooi vindt. Want schoonheid is een subjectief gegeven, ondanks enkele objectieve, haast mathematische criteria. “De Oude Grieken hadden het over ‘goddelijke verhoudingen’. Waarom vindt iedereen het Parthenon of een Ferrari mooi? Omdat ze de juiste verhoudingen hebben. Er is een mathematische wet die dat vaststelt. Als er harmonie is tussen de verschillende delen van het lichaam of het gelaat, dan ben je mooi voor de maatschappij.”

Het is niet mogelijk om iedereen om te bouwen tot een fotomodel. Chirurgen zijn gebonden aan de anatomische beperkingen van de patiënt. Bovendien is dat niet de bedoeling van plastische chirurgie. “Geslaagde ingrepen vallen niet op, maar maken je op een onzichtbare manier mooier. Michael Jackson is een voorbeeld van slechte plastische chirurgie: zijn neuscorrectie is te opvallend.” Een goede chirurg moet volgens professor Guelinckx drie zaken nagaan. Is de ingreep technisch mogelijk en medisch verantwoord? Kan de persoon de operatie lichamelijk en mentaal aan? Is het resultaat een daadwerkelijke verbetering die gegarandeerd kan worden?

“Als ik beweer iemand te zullen ombouwen tot een fotomodel en ik kan dat niet, dan is er een probleem. Daarom is het belangrijk dat de mogelijkheden en het waarschijnlijke resultaat duidelijk besproken worden.” Nochtans heeft een patiënt geen wettelijk verhaal tegen een mislukking: een esthetisch chirurg heeft geen resultaatsverbintenis, hij levert alleen een inspanning, een poging tot verbetering. “Zelfs de beste chirurg ter wereld kan geen perfect resultaat garanderen. Mensen zijn levende wezens, geen voorwerpen waar je een schroefje indraait. Een chirurg moet zeggen wat mogelijk is. Als de patiënt achteraf niet helemaal tevreden is, is een bijkomende correctie meestal een bevredigende oplossing.”

Sofie Albrecht / Collage Tom Hautekiet