In Amerika slaan ze altijd een beetje door naar extreme standpunten. Zo ook als het over relaties gaat. Na de aanvankelijke verontwaardiging en de pas later ingetreden onverschilligheid omtrent de avonturen van Bill en Monica, is er nu nogal wat te doen rond A return to modesty. Dat is een boek waarin een jonge vrouw, Wendy Shalit (23), pleit voor een nieuwe kuisheid. Het verzaken aan de, volgens haar, aangeboren reserve en ingetogenheid zou de oorzaak zijn van veel kwaad dat meisjes vandaag treft. Anorexie, boulimie, zelfverminking, een laag zelfbeeld: Wendy Shalit meent dat het allemaal voortkomt uit het feit dat vrouwen zich de afgelopen decennia letterlijk en figuurlijk te snel aan mannen gegeven hebben.

Nu zijn die kwalen niet zo eigen aan deze tijd als de auteur ons graag wil doen geloven. Van een eeuwenlang vereerde mystica als Catharina van Siena wordt ondertussen aangenomen dat ze eigenlijk een anorexie-patiënte was, die zich op de voorgrond wist te plaatsen en macht verwierf door het verregaand lijden dat ze zichzelf oplegde. In haar tijd was zichzelf bijna doodpijnigen vrijwel de enige manier voor een ongeletterde maar bijzonder intelligente vrouw om een uitzonderingspositie te bekleden, en om de aandacht te trekken van machtige en geleerde mannen. Was Catharina Benincasa een gezonde maar bescheiden moeder van een talrijk kroost geworden, dan had ze nooit een kans gekregen om zich te bemoeien met kerkpolitiek op hoog niveau. Ze zou een teruggetrokken leven hebben geleid achter een van die talrijke hoge gesloten gevels van het middeleeuws Siena. Geen mens zou zich haar nu herinneren.

Vóór de seksuele revolutie van de jaren ’60 en ’70 was het beeld van de ingetogen, lijdende echtgenote ook zeer verspreid. Wie kent er geen te beklagen moeder of tante, die haar relationele onderdrukking cultiveerde en daardoor de aandacht op zich vestigde? Die haar beproevingen onderdrukte met vrachten pijnstillers, of ze stiekem suste met Elixir d’Anvers? Waren ze echt zo ongelukkig? Of was dat kwijnend de aandacht opeisen voor hun beklagenswaardige positie niet eerder hun enige drukkingsmiddel in een maatschappij waarin hun domein erg krap bemeten was? Precies dat soort vrouwen waren vaak diegenen die hun mannen manipuleerden en onderdrukten met hun onaantastbare kuisheid en hun misprijzen voor “de zonde van het vlees”. Lijden, onthouding en weigering zijn in vrouwenlevens blijkbaar allang machtsmiddel en pasmunt in het spel van de manipulatie.

Na The Rules, een ludiek Amerikaans boekje dat vrouwen opnieuw het spel van aantrekken en afstoten uitlegde dat ze in de wilde jaren haast hadden verleerd, gooit Wendy Shalit het nu over een veel serieuzere boeg. Discovering the lost virtue luidt de ondertitel van haar boek. Om die verlorene deugdzaamheid gaat het volgens haar.

De vraag is of de vrouwen van haar generatie echt terug willen naar de oude spelregels. Verhullende kleding, bescheidenheid, neergeslagen blikken, blozen, afwachten, zelf geen initiatief nemen, geen geflirt, maagd tot het huwelijk… Ziet u het meteen weer gebeuren?

Wat wel aan de gang is, een recent Frans onderzoek bij 6000 jongeren tussen 15 en 19 jaar wijst dat althans uit, is een terugkeer naar tederheid, respect en persoonlijke betrokkenheid in relaties van heel jonge mensen. Meisjes brengen jongens bij dat ze meer zijn dan alleen maar borsten en billen. Ze zoeken tot ze die jongen gevonden hebben die niet alleen een goed bedmaatje is, maar ook een gesprekspartner. Soms een jarenlang en zeer wisselend try-out-parcours tot aan de volwassenheid. Ze binden zich pas echt als ze denken die ideale mix gevonden te hebben.

En de jongens? In 1970 zei slechts 40 procent in een gelijkaardige bevraging dat ze met een meisje naar bed gingen omdat ze van haar hielden. In 1999 is dat 65 procent geworden. Misschien wordt dat wel de nieuwe deugdzaamheid?

Tessa Vermeiren