NIET ZOMAAR EEN FIETS

Tijd voor een hommage aan een legende: de vijftig jaar jonge Moultonfiets en zijn geniale ontwerper.

De Britse tweewieler, die weleens de Rolls van de fietsen is genoemd, getuigt van vakmanschap en liefde voor detail. Het is een object om te koesteren en lief te hebben. Of om – zoals vele Moultoneers in het verleden – een wereldreis mee te maken. Ideaal voor fietsers die kwaliteit boven kwantiteit verkiezen en bereid zijn daarvoor te betalen.

De man die dit glorieuze vehikel bedacht, de vorig jaar gestorven dokter Alex Moulton, kwam uit een familie van ondernemers en creatievelingen. Zijn overgrootvader ging na de napoleontische oorlogen in New York aan de slag en kreeg van Charles Goodyear de licentie om in Engeland rubber te vulkaniseren. Hij kocht in 1846 het landgoed The Hall en bouwde de molen om tot een werkplaats waar hij waterdichte regenjassen voor het Engelse leger produceerde, maar ook tennisballen en de befaamde Avonbanden, favoriet schoeisel van merken als Bentley en Rolls-Royce.

De leergierige Alex groeide er op en ontwikkelde al vroeg een passie voor techniek. Hij werkte als ingenieur onder meer bij de Bristol Aeroplane Company. Thuis experimenteerde hij met rubberen elementen als vering. Hij ontwierp de Hydrolastic- en Hydragasophanging die in onvolledige vorm in de Mini werd gebruikt, evenals een eigenzinnige autobus die meteen een plaats kreeg in het Science Museum in Londen.

Tijdens de petroleumcrisis van 1957 boog hij zich over de fiets. Het verwonderde hem dat die als enige transportmiddel in de loop van zijn evolutie geen kleinere wielen had gekregen. Kleine wielen met een hoge bandendruk zouden immers voor minder rolweerstand zorgen en tegelijkertijd plaatsmaken voor bagage. Omdat ze minder veerkracht hadden, koos hij voor een voorvork met vering. Ook het driehoekige frame, dat sinds 1890 populair was, vond hij ouderwets. Hij ontwikkelde tal van nieuwe ideeën die resulteerden in een open frame.

Zijn eerste productiemodel werd eind 1962 gelanceerd. Ondanks de kleine wielen behielden zowel zadel, stuur als trapas dezelfde hoogte als bij een klassieke fiets. De Moultonfiets werd snel een legende, maar vele slechte imitaties hypothekeerden het imago van de minifiets. De ontwerper, die zichzelf altijd omschreef als een fundamentalist van het logisch denken, liet zich niet ontmoedigen maar wroette verder. Een halve eeuw later is de fiets met zijn recentere space frame (dat lichter en rigider is) nog altijd een uitzonderlijke, zij het wat prijzige tweewieler.

VIJF ZINTUIGEN

Christian Campers werkte twaalf jaar in de juwelenbranche alvorens in Brugge een eigen fietsenzaak te beginnen die een droom is voor de liefhebber. ?Ik ben een echte fietser”, licht hij toe. ?Iemand die al snel besefte dat je met een fiets verder kwam dan met een auto terwijl je onderweg je vijf zintuigen de kost kon geven. Je voelt alles, je ruikt alles, je ziet alles. Maar ik hou ook van mooie objecten in het dagelijkse leven, zeker als ze kwaliteit aan schoonheid koppelen, zoals een vulpen van Montblanc of een Leicafototoestel. Daarom wilde ik in mijn zaak eenzelfde soort fietsen. Dat kunnen best eenvoudige tweewielers zijn, want ook eenvoud bezit zo zijn eigen charme. Bovendien wilde ik de nostalgie naar een eenvoudiger leven delen met anderen.”

Campers heeft acht merken in huis en nog belangrijker : hij bezit het gsm-nummer van elk van die fabrikanten. Zijn liefde voor Moulton heeft te maken met het onconventionele vernuft van de Brit, met de techniek en de afwerking van het product. Hij is enthousiast over de kwaliteiten van een Moulton en wordt lyrisch als hij begint over de vijfenzeventig laspunten. ?Omdat het zo’n doordacht product is dat zowat alles beter kan dan een klassieke fiets. Doordat de wielen kleiner zijn, zijn ze ook rigider. Het space frame dat sinds 1987 wordt gebruikt, is niet alleen een stuk lichter, het is in drie richtingen rigider waardoor de krachten van de fietser efficiënter op de weg worden gezet.”

KASSEITEST

Voor een praktische test in de Brugse binnenstad met zijn taaie kasseien koos ik voor de TSR 30 Tour met zijn wielen van twintig duim, een racestuur, een lederen Brookszadel en met leder beklede handvatten. De eerste indrukken waren een beetje verwarrend : niet de kleine wielen – die ik gewoon ben van mijn Brompton – zaten me dwars maar het koersstuur. Of beter, het remmen en schakelen. Ik voel me comfortabeler met de handen op het stuur en dat bleek niet ideaal voor die twee handelingen. Een Brookszadel is prachtig maar beenhard. Dat herinnerde ik me van vroeger, maar niettemin. Toch viel de rit comfortabeler uit dan verwacht, met banden die tot acht bar waren opgepompt. Onderweg apprecieerde ik het comfort, het directe stuur en het gevoel van lichtheid en enthousiasme dat zich al snel van me meester maakte. Al is er ook nog een ontnuchterend detail : de prijs. Mijn TSR 30 Tour met zijn dertig versnellingen van Campagnolomakelij kost een forse 2695 euro. Het goedkoopste model, de TSR Kickshift, is voor 1325 euro te koop. Het meest gesofistikeerde model, de Double Pylon, met zijn typische buizenconstructie voor zadelpen en vork, kost… 21.000 euro.

Dat is veel geld, maar een Moulton is dan ook niet zomaar een fiets.

DOOR PIERRE DARGE