Toeristen zien in New York vaak alleen de clichés. Weekend Knacklezers kunnen de stad op een originele manier bezoeken, met Jacqueline Goossens als gids. Ofwel een kennismaking, voor wie nieuw is in New York. Ofwel een fietstocht, voor wie de stad al wat kent en de minder bekende delen wil exploreren.

EERSTE FORMULE : KENNISMAKINGSREIS

U komt aan op donderdagnamiddag op JFK en wordt per bus naar uw hotel in Manhattan gebracht. U komt eind september of begin oktober. Overdag kan het nog 20 graden en meer worden. Laat u niet misleiden. ’s Avonds kan het behoorlijk afkoelen. Trekpleisters zoals Central Park, Times Square, Rockefeller Center en Fifth Avenue zijn op wandelafstand van het hotel. Een kijkje in het nieuwe Time Warnergebouw op Columbus Circle loont ook de moeite. U vindt er, behalve dure winkels en concertzalen, de grootste biologische supermarkt en het duurste restaurant van de stad. Een fantastische eerste kennismaking, als het kan tegen zonsondergang, is een bezoek aan de Top of the Rock, het dak van het Rockefeller Center. Het was twintig jaar verboden terrein maar werd onlangs, na een grondige opknapbeurt, heropend. Het is minder hoog dan de Empire State, dat zorgt precies voor het opwindende gevoel dat u niet boven maar tussen de wolkenkrabbers staat.

Vrijdag

Afspraak om 10 uur. Trek uw stapschoenen aan. Ons eerste doel is de grondig gerestaureerde Grand Central Terminal (uit 1913). Die parel werd, dankzij de inzet van mensen zoals Jacqueline Kennedy, van de sloophamer gered. Onderweg exploreren we de bonte mengeling van New Yorkse bouwstijlen. In Grand Central nemen we de metro naar Brooklyn. We wandelen door het dure Brooklyn Heights. De negentiende-eeuwse beschermde brownstones met hun monumentale trappen gingen ook bijna tegen de vlakte in de jaren veertig. De wijk was verkommerd, maar de inwoners zetten zich schrap. Nu kunnen alleen nog dollarmiljonairs zich hier iets kopen. Van op de Brooklyn Promenade hebben we een uniek uitzicht over de skyline van Manhattan. We kuieren langs zeldzame achttiende-eeuwse houten woningen. We wandelen onder de Brooklynbrug (1883). Voor ons zien we de pijlers van de jongere Manhattanbrug (uit 1909).

We zijn nu in Dumbo ( Down Under the Manhattan Bridge Overpass). Dat is de modieuze naam voor een verzameling negentiende-eeuwse industriële gebouwen die eerst door artiesten werd ingepalmd en nu een trendy woonwijk voor jonge, welgestelde gezinnen is geworden. Aan lunchplaatsen is er geen gebrek. Bij zonnig weer is een picknick op het strandje met uitzicht over de skyline en bruggen aanlokkelijk. U zult er met tegenzin weggaan. Maar we willen nog te voet de Brooklynbrug over (niets moet natuurlijk : u kunt ook met de metro of een taxi terug naar Manhattan). Het is een wandeling om energie van te krijgen. Rond vier uur staan we aan het stadhuis van New York en de Woolworth Building, New Yorks oudste wolkenkrabber (1913). Hier kunt u ofwel afhaken, ofwel in groep met de metro naar het Museum of Modern Art (dat op vrijdag vanaf 4 uur gratis is), ofwel met mij verder wandelen. Wij gaan langs Broadway naar Wall Street. Tegen zonsondergang bereiken we de zuidpunt van Manhattan. Dit is het ideale tijdstip voor een tocht met de Staten Island Ferry. De overzet duurt 25 minuten en passeert langs het Vrijheidsstandbeeld en Ellis Island. Mijn pet af voor wie nog energie heeft om in een van de vele New Yorkse clubs te gaan dansen.

Zaterdag

Geen betere manier om New York te bekijken dan per fiets. We vertrekken om tien uur. Gelukkig is het zaterdag, wat minder vrachtverkeer betekent. Na een half uurtje bereiken we het fietspad langs de East River. Van hier zien we het VN-gebouw, Harlem, Queens en Brooklyn. We fietsen langs een stukje ‘echt’ New York : universiteiten, luxeflats, hospitalen, sociale woonwijken, speelpleinen en kleine parkjes. In South Street Seaport houden we halt. Dit was ooit de haven van het oude New York. Het laatste actieve overblijfsel, de vismarkt, verhuisde onlangs naar de South Bronx. Nu de visgeur is verdwenen, is men er volop lofts en flats aan het inrichten. De meeste ruimten stonden meer dan een halve eeuw leeg.

We fietsen door Battery Park, waar de aaneengelaste restanten staan van het enige kunstwerk dat de aanslag op het WTC overleefde. We trekken verder langs de Hudson door de mooie parken van Battery Park City, een van New Yorks nieuwste stadsdelen. Hier is de Wintergarden. We gaan het paleis van marmer en glas binnen. Het is moeilijk te geloven dat het helemaal vernietigd was door de aanslag. Van hieruit kijken we uit over de bouwput die het voormalige WTC nu is geworden. Later rijden we langs Tribeca en Soho. We stoppen voor een informele lunch in de Chelsea Market, een overdekte markt met een grote keuze. Hier was ooit de grootste industriële bakkerij van Amerika. Later stond het gebouw vele jaren leeg. Tien jaar geleden werd het opgeknapt. Dat luidde de heropleving in van Chelsea, een buurt waar nu ruim tweehonderd kunstgaleries en een aantal van de meest luxueuze restaurants en clubs van de stad zijn gevestigd.

Na de lunch hobbelen we over de kasseien langs de boutiques van het Meatpacking District, de oude vleesmarkt. Tegenwoordig schiet er nog maar een handvol vleesgroothandels over. Genoeg om ’s nachts extra kleur en geur te geven als de buurt tot leven komt als hippe uitgaanswijk. Van daar rijden we langs Chelsea Piers, New Yorks grootste sportcomplex en een plaats met een interessant maritiem verleden. We fietsen verder tot aan de nieuwe flatgebouwen van Trump City. In de verte lokt de Washingtonbrug, maar helaas, we moeten afscheid nemen van de Hudson. Central Park, de fietsboer en New York by night wachten.

Zondag

Onze gids is Harlemnaar Anthony Bowman. Hij neemt u om 10 uur mee op een bus- en wandeltocht door zijn wijk. Hij vertelt over de hoogte- en laagtepunten van Amerika’s beroemdste zwarte wijk. Met trots zal hij wijzen op de vele gebouwen die de laatste jaren zijn gerestaureerd. Uiteraard neemt hij u mee naar een gospeldienst. Of u nu religieus bent of niet, het is fascinerend om het gezang en de muziek te horen waarin jazz, soul, rock en hiphop hun roots hebben. We lunchen in een kerkcafetaria. Het eten bestaat uit eenvoudige soulfood, de traditionele zwarte keuken. Na de lunch kan Anthony u de weg wijzen naar een van de musea op Fifth Avenue op de terugweg naar het hotel. U kunt ook terugwandelen door Central Park of in Harlem blijven. Kiest u dat laatste, dan neem ik u mee op een wandeling langs de 125ste straat, Harlems winkelstraat. Van daar trekken we dieper Harlem in. We wonen een huis-jazzconcert bij in een oud elegant flatgebouw, waar Duke Ellington nog woonde. Het concert is gratis, maar het is de traditie om de hartelijke gastvrouw te bedanken door enkele dollars te deponeren in de rode emmer naast de voordeur. Wie nog zin heeft in jazz, kan ook ’s avonds in Harlem blijven. Clubs genoeg. Een ervan is een vriendelijke, wat chaotische privéclub in een kelder waar jonge muzikanten uit de hele wereld komen spelen. De nacht is lang. Het vliegtuig naar Brussel vertrekt pas de volgende avond.

TWEEDE FORMULE : MINDER BEKEND NEW YORK PER FIETS

Ook u landt op donderdag. U logeert in South Street Seaport, een wijk die volop aan het veranderen is in een aantrekkelijke woonbuurt. Begrijpelijk : Wall Street is op wandelafstand, de rivier is vlakbij, de buurt is makkelijk te bereiken per metro, bus en taxi. Mag ik u dezelfde tip geven als in de eerste reisformule : overweeg een tochtje naar het dak van het Rockefeller Center. Het is een ideale plaats voor een overzicht van de stadsdelen waar we de volgende dagen zullen fietsen.

Vrijdag

We vertrekken om tien uur. U hebt bij het inpakken rekening gehouden met veranderlijk weer. Onderschat de New Yorkse septemberzon niet. Ze kan behoorlijk branden. We beginnen met een tocht naar de South Bronx, een wijk die net als Harlem vervallen was, maar sinds een tiental jaren ‘herontdekt’ werd. Er is plaats zat en de verbinding met Manhattan is uitstekend. Dankzij koppige achterblijvers, nieuwe immigranten en kunstenaars begon de wijk in de jaren negentig aan een comeback. Graag wil ik u een smaakje geven van dit kleurige work in progress, dat echter nog altijd het armste stadsdistrict van de VS is.

We rijden door Yorkville (ooit een Duitse wijk) en Harlem waar we een brug naar de Bronx oversteken. Daar peddelen we langs een mengeling van nieuwe, gerestaureerde en nog dichtgenagelde flatgebouwen, stapelhuizen, loftgebouwen, kleine arbeidershuisjes met voortuintjes en braakliggende terreinen. We zien volkstuintjes met casitas waar buurtbewoners samenkomen om domino te spelen en te barbecueën. We passeren een surrealistisch ogend dichtgemetseld gerechtsgebouw, een treurig opvangcentrum voor dakloze gezinnen, mooi gerestaureerde parken. We lunchen in Belmont, New Yorks andere en ‘echtere’ Little Italy. Na de lunch passeren we langs de Bronx Zoo en de Botanical Garden, twee plekken die elk op zich een dag verdienen. Via Fordham University, waar een kerkhofje is met de graven van Vlaamse missionarissen, komen we in de hoofdstraat van de South Bronx : de Grand Concourse met zijn art-decogebouwen die als bij wonder aan de brandstichtingswoede van de jaren zeventig en tachtig zijn ontsnapt. Na nog een ommetje langs Yankee Stadium is het tijd om terug te keren naar Manhattan.

Zaterdag

Langs de Lower East Side, ooit de dichtst bevolkte immigrantenwijk ter wereld, rijden we naar Brooklyn. Het zal er nog stil zijn. Pas later op de dag schieten de vele winkels, cafés en restaurants hier in actie. De eerste Brooklynse wijk die we verkennen is Williamsburg. Ooit was dit een Hollands boerendorp. Net als de South Bronx kende Williamsburg harde tijden, maar de wijk zit alweer in de lift. Een bescheiden gebouw is er al snel een miljoen dollar waard. De wijk is het centrum van de New Yorkse avant-gardekunst aan het worden. In het weekend bruisen de straten van de uitgaanders. Het New York van de wolkenkrabbers is heel dichtbij, maar lijkt heel veraf. Brooklyn telde ooit tientallen brouwerijen. De Brooklyn Brewery heeft de traditie weer in ere gesteld. We gaan er binnen zodat u een van hun Belgian style-bieren kunt proeven. Als aperitief voor de lunch. Na de lunch fietsen we door de joodse Hasidimwijk. Wat verder doemt de Navy Yard op. Twee eeuwen lang werden hier oorlogsschepen gebouwd, nu zijn er onder meer filmstudio’s gevestigd. We rijden door Vinegar Hill en Dumbo, twee leuke, pas gerestaureerde wijken en gaan nog even zitten in het parkje aan de oever van de East River om van het uitzicht te genieten. Wat later fietsen we de Brooklynbrug over. Als u daar geen kick van krijgt, dan weet ik het ook niet. Het is intussen al laat in de namiddag. Langs de East River rijden we terug naar de fietsenstalling.

Zondag

Vandaag trekken we naar Staten Island, New Yorks snelst groeiende stadsdeel. We rijden door Central Park naar het fietspad langs de Hudson. Downtown lopen we de Wintergarden binnen, vanwaar we een uitzicht hebben op de plaats waar het WTC stond. Iets verder vertrekt de Staten Island Ferry. Een halfuurtje later komen we in St. George. We blijven langs het water fietsen. We stoppen even aan de mooie witte villa waar fotografe Alice Austen woonde in de negentiende eeuw. Staten Island was toen nog een vakantieoord. Er zijn nog veel prachtige houten villa’s uit die tijd. Wat verder fietsen we door Fort Wadsworth, een oud fort, je hebt er een weids uitzicht over de baai en de stad. Van het fort fietsen we onder de Verrazanobrug (de langste van Amerika) naar de boardwalk. Links zien we de zee, het strand en aan de overkant van de baai Coney Island en New Jersey. We fietsen en genieten. Het is tenslotte zondag. We picknicken op het strand. Wie zin heeft, duikt het water in. Later fietsen we door een dorpachtige Italiaanse arbeiderswijk. We stoppen aan Our Lady Of Carmel, een bizarre Mariagrot waar een Italiaanse zonderling vele jaren aan zwoegde en die inmiddels tot historisch monument is verklaard. Daarna gaan we met de ferry terug naar Manhattan. Natuurlijk hebben we slechts een stukje gezien van Staten Island, Brooklyn en de Bronx. Beschouw onze drie tochten als amuse-gueules. Hopelijk hebt u de smaak te pakken.

Door Jacqueline Goossens / Foto’s Bart Michiels