De verkoop stijgt. De publieke opinie draait bij. Designers bekeren zich. Net wanneer je dacht dat het nooit zou terugkomen : bont !

Lene Kemps

In haar nieuwe videoclip draagt Axelle Red een jasje van kortgeschoren konijn, grijs met witte vlekken, ontworpen door Emmanuel Laurent voor bontbewerker Walter Lecompte. In de collecties van Gucci, Dolce & Gabbana, Balenciaga en Galliano zit bont. Fur Rules bloklettert het tijdschrift W en ze jubelen dat er dit seizoen meer bont is dan ooit tevoren. Hoofdredactrice Anna Wintour houdt in de Amerikaanse Vogue een pleidooi voor ?het nieuwe bont? : licht en slank, volledig passend in het modebeeld, in niets gelijkend op de zware pelsen jas van je moeder of grootmoeder. ?Persoonlijk zie ik geen verschil tussen het kweken van dieren voor hamburgers en het kweken van nerts voor een jas?, schrijft ze. En om het koor te vervolledigen stelt de Franse Elle luid en duidelijk : ?Het is weer oké om bont te dragen.?

?Of bont oké is, moet iedereen voor zichzelf uitmaken, dat is een louter persoonlijke zaak?, zegt Walter Lecompte. ?Maar ik heb inderdaad het gevoel dat de sterke anti-stemming van de voorbije jaren is afgenomen.?

?Ach, in de winkel maakten we wel eens mee dat een dame die een bontjas wou, werd tegengewerkt door haar kinderen?, zegt Gentiel Lamon van het huis Lamon-Nuytens. ?Iedereen heeft recht op zijn eigen mening vind ik, maar wat me stoort, is dat de discussie vaak zo onredelijk is. Diezelfde kinderen eten wel vlees en dragen wel leren schoenen, maar dat is in hun ogen iets helemaal anders.?

Lamon en Lecompte hebben weinig zin zich te verdedigen ; en dat heeft niets met gebrek aan respect voor de mening van de anti-bontbeweging te maken. Lecompte : ?Het is vaak een ongelijk debat. Bonttegenstanders kunnen uitpakken met emotionele argumenten. Om het extreem te stellen : zij tonen een foto van een zeehondje of een dier dat in een klem gevangen zit ; wij zijn gedoemd te reageren met een saai betoog. In het begin probeerde ik het nog wel eens, dan ging ik voordrachten geven in scholen. Maar je kan wel honderd keer vertellen dat meer dan de helft van de vellen afkomstig zijn van dieren die toch geslacht worden om op te eten, of van dieren die speciaal voor hun pels worden gekweekt ; tegen de ogen van zo’n zeehondje kan je hoe dan ook niet op.?

De daling in populariteit van het bont was niet uitsluitend het gevolg van de acties van dierenrechtenorganisaties. Lecompte : ?Het was een samenspel van factoren : de economische crisis stelde zich heel scherp en die acties kwamen er bovenop. Er groeide een klimaat waarin alle vormen van luxe het zwaar te verduren kregen. Uitpakken met je geld mocht niet meer. Een bontjas dragen als statussymbool kon al helemaal niet. De belangrijkste factor is volgens mij echter het feit dat onze manier van leven zo sterk is veranderd. Er wordt niet meer geflaneerd. Men wandelt ’s zondags niet meer op de Louizalaan of aan de kust. Men kleedt zich anders : sportiever, minder formeel. Er zijn nog weinig grote feesten waar je een mooie entree kan maken. Kortom : er zijn gewoon minder mogelijkheden om van een bontjas te genieten. De bontbewerkers hebben niet op die maatschappelijke veranderingen gereageerd. Ze zijn te lang te traditioneel gebleven. Tijdens de gouden jaren zeventig hebben we nagelaten te investeren in de toekomst. Door dat gebrek aan actualisering hebben we een hele generatie vrouwen verloren, de dertigers, voor wie bont in vele gevallen gelijk staat aan burgerlijk.?

Er gaan in de bontwereld wel meer stemmen op dat men te lang heeft vastgehouden aan een beeld van gedateerde, voorbijgestreefde luxe en daar nu de nadelige gevolgen van draagt. De beeldschone blote Christy Turlington die zegt : ?Ik loop nog liever naakt dan in een bontjas? (verspreid in Amerika door Peta People for the EthicalTreatment of Animals) lijkt eindeloos moderner dan duizend Dynastie-achtige diva’s gehuld in bont. ?Dat beeld heb ik altijd vermeden?, zegt Lecompte. ?Ik ben me er altijd bewust van geweest dat we met een modern en dynamisch beeld naar buiten moesten komen. Alles, behalve dat cliché van een madam in ne pelse frak.?

Lecompte begon enkele seizoenen geleden een samenwerking met drie jonge ontwerpers : Emmanuel Laurent, Olivia Hainaut en Martine Claessens. Dat resulteerde in vernieuwende, frisse modellen : korte tops, rechte jasjes, mini-jurken, cache-coeurs, schortjes en kraagjes. ?Voor jonge mensen, door jonge mensen, met een duidelijke prijslimiet, dat leek de logische aanpak?, zegt Lecompte. ?Ik ben ervan overtuigd dat er plaats is voor innovatie in de bontwereld. Samenwerken met jonge ontwerpers is misschien niet onmiddellijk commercieel, maar het is de enige manier om de sector in beweging te krijgen. Ik ben de technicus. Zij hebben die visie.?

Volgens Diederik Vandervennet, algemeen secretaris van de Belgische Bontfederatie begint een heropleving van bont altijd in de details. ?Jonge vrouwen maken kennis met bont via kraagjes en manchetten, stola’s en mutsen. Zo ontdekken ze het materiaal en het behaaglijk gevoel dat het hen kan geven. Anderen erven een jas van hun oma die ze laten omvormen tot een modieuzer model. Sommigen kopen een bontjas op de rommelmarkt. Op die manier wordt de draad weer opgepikt.?

?De dames in de leeftijdscategorie van 25 tot 35 zijn pas enkele jaren geleden teruggekomen?, zegt Lamon. ?Ze willen dat stijve en klassieke bont van vroeger niet meer. Ze zijn modebewust en vragen om jonge en sportieve modellen met veel volume. Hun grootmoeder haalde één keer per jaar de astrakan uit de kast, om naar het kerkhof te gaan. Een jonge vrouw wil haar bontjas dag in dag uit dragen, de hele winter lang. Ze ziet zo’n jas niet als een statussymbool, maar als een manier om zichzelf te verwennen. Ze hoeft ‘m ook niet per se cadeau te krijgen van haar echtgenoot, maar koopt ‘m gewoon voor zichzelf.? Prijs is bij Lamon-Nuytens niet echt een punt. ?In de categorie rond de honderdduizend frank ondervinden we weinig problemen. Zo’n jas is een aankoop voor het leven of toch voor een zeer belangrijk deel ervan. Als het model goed zit, hebben onze klanten dat bedrag ervoor over.?

In het Saga Design Center in Denemarken doet men er alles aan om bont een moderne uitstraling te geven. Ontwerpers worden uitgenodigd voor cursussen in bontbewerking en het materiaal wordt geïntroduceerd in modescholen. ?Natuurlijk stoten we vaak op tegenstand?, zegt Christopher McDonnell van het Saga-ontwerpcentrum. ?Maar veel vaker merken we dat mensen weer openstaan voor bont. Joseph in Londen wilde vroeger principieel geen pels in zijn winkel. Nu koopt hij de bontcollectie Marni aan, en hij is enthousiast want ze was onmiddellijk uitverkocht. Meestal gaat het ook zo met de ontwerpers. Als ze de mogelijkheden van het materiaal ontdekken en de reacties van de consument zien, zijn ze volledig overtuigd.?

Terry Thornton, aankoper voor het luxe-warenhuis Neiman Marcus, meent dat bont er goed aan heeft gedaan om te luisteren naar de wake-up call. ?Er zijn een heleboel potentiële klanten voor bont, maar je moet ze iets bieden wat ze nog niet hebben. De klassieke nertsjas is prachtig, maar erg voorspelbaar. We hebben nood aan stijlvolle en frisse ontwerpen om de business op een hoger niveau te brengen. Een modebewuste aanpak is de sleutel.?

?Sabelbont verkoopt moeilijk, het is te duur en te filmsterachtig. Nerts, geschoren of langharig, marcheert bij ons nog altijd het beste?, zegt Lamon. ?Maar dan wel in een plezante, niet klassieke uitvoering. Jonge vrouwen willen geen madame meer zijn.? Lamon weet hoe hij zijn jassen aan de vrouw moet brengen. Hij zet de kraag rechtop, spoort aan om de handen in de zakken te steken en even rond te wandelen om de beweging van de mantel te voelen. ?Bont is sensueel, je moet het ervaren?, zegt hij. ?Als een vrouw het materiaal rond haar lichaam voelt, moet ik bijna niets meer vertellen. Zo’n jas verkoopt zichzelf.?

Of de verkoop van bont echt is gestegen, blijft een discussiepunt. Cijfers doen vermoeden van wel, maar ook leder en daim zijn in die cijfers inbegrepen. Zeker is dat bont op minder tegenstand stuit dan vroeger. ?Mijn generatie is opgevoed met de gedachte dat bont eigenlijk niet mag en dat het bovendien niet mooi is voor iemand onder de vijftig?, zegt Lisa Armstrong in de Engelse Vogue. ?Mijn vriendinnen beschouwen het als bourgeois, onverantwoord en soms zelfs vulgair. Het ligt in het ritme van de mode dat de volgende generatie het dus net erg cool zal vinden.?

? Boredom en backlash slaan toe?, zegt Tamsin Blanchard in The Independent. ?Mensen zijn het politiek correct leven beu. Er wordt van hen verwacht dat ze bepaalde supermarktproducten boycotten, bepaalde landen als vakantiebestemming vermijden en van bepaalde soorten vlees afblijven. Anti-bont zijn, is een van de vele voorgeschreven houdingen geworden, en het publiek heeft er gewoon genoeg van.?

Gerald Watelet, Hans Schreiber, Kaat Tilley, Ann Huybens, Christophe Coppens en Mieke Cosyn zijn enkele van de Belgische ontwerpers die de Saga-cursus volgden. ?Als tiener was ik erg begaan met beestjes en dus anti-bont?, zegt Mieke Cosyn, die in haar wintercollectie een lange mantel van geschoren muskusrat heeft. ?Die mening heb ik nu genuanceerd, deels omdat de anti-bontbeweging zoveel heeft veranderd in positieve zin. Als je nu nog contra bent, moet je consequent zijn : vegetariër worden, geen leder dragen. Ik heb naar de argumenten van de bontindustrie geluisterd en heb het materiaal uitgeprobeerd : liefde op het eerste gezicht. Het cliché klopt : zo’n jas is enorm sensueel, het geeft je zo’n gevoel als slapen in zijden lakens. Nu het koud wordt, draag ik ‘m de hele tijd en ik vraag me af hoe ik die andere winters doorgekomen ben zonder.?

Bij een wandeling hoorde Mieke twee dames commentaar leveren op haar jas. Ze vonden ‘m wel mooi, maar waren ervan overtuigd dat hij nep was. Mieke : ?Die ambiguïteit was net wat ik wilde bereiken. Zo’n klassieke langharige glanzende bontjas vind ik verschrikkelijk lelijk. Eentje die tussen nep en echt zweeft, is dan weer wel interessant.? ?Echt bont en namaakbont moeten naast elkaar kunnen staan?, zegt Walter Lecompte. ?Het is trouwens dankzij de nep-pels dat de bontwereld modebewuster is geworden.? Wel meer ontwerpers spelen in op de verwarring. Ze kleuren, scheren en behandelen bont zodat je je afvraagt : is het of is het niet ? Soms worden namaak en echt bont in een en dezelfde jas verwerkt. Die speelse dubbelzinnigheid past prima in het klimaat van de nieuwe luxe : discreet en minder opzichtig. Bont met zin voor humor dat zichzelf niet al ernstig neemt.

?De bontjas van nu heeft nog weinig gemeen met de pelsen mantel van vroeger?, zegt Gentiel Lamon. ?Het looien en verwerken van de vellen gebeurt anders, de constructie is anders, daardoor werden de jassen soepel en licht.?

Voor het Italiaanse huis Fendi komt Karl Lagerfeld steevast met de meest extreme en opvallende modellen op de catwalk : jassen met gaten en gescheurde zomen die recht van een Flintstone werden gerukt, of een vederlichte vierkante jas die tot een kussen kan worden opgeplooid. ?Natuurlijk hebben we bij Fendi ook de typische basisnerts, maar die laten we niet zien?, zegt hij. ?Ik heb maar één filosofie en dat is : het bont modern maken. Ik geloof niet dat jonge meisjes nog dromen van een bontjas als de ultieme luxe, dat soort glamourvisies was voor hun moeder en tantes.? En als een algemene moderegel stelt hij : ?We moeten naar de dochters kijken, niet naar de moeders. Wat de jeugd nu koopt, dat willen oudere vrouwen enkele jaren later.?

Productie : Olivier Rizzo. Foto’s : Godewijn Daled. Haar en make-up : Peter Philips. Model : Anne-Catherine bij Steff.

Informatie over verkoopadressen vindt u op pagina 133.

Stola in zilvervos, Lamon-Nuytens.

Mantel in Tibetlam, Kalgamlan en Tjekiamlam, Olivia Hainaut voor Walter Lecompte.

BARBARA BUI VERONIQUE LEROY GUCCI YAMAMOTO

Debardeur in wit Tjekiamlam, afgebiesd met geschoren konijn, Olivia Hainaut voor Walter Lecompte. Alle kleding : Martin Margiela bij Louis. Kousen, Pierre Mantoux. Enkellaarsjes, Maud Frison.