MILAAN op de versiertoer
Wat de Milanese meubelbeurs dit jaar liet zien, is gewoon goed. Geen opwindende kleuren of gekke vormen. Wel lichte houtsoorten, streelzacht zitcomfort en plastiekglitter. Veel onopvallende, moderne meubelen die meteen charmeren.
Moniek Bucquoye
Een verleidelijk meubelaanbod, talrijke nevenactiviteiten, spetterende shows, en de telkens verrassende Italiaanse inventiviteit. Elk jaar opnieuw slaagt het Salone del Mobile erin om zowel professionele bezoekers als nieuwsgierigen laaiend enthousiast te maken.
Ook al was, wat dit jaar werd gepresenteerd, niet echt spectaculair. Het nieuwe meubelaanbod is overwegend toegespitst op comfort, elegantie en onmiddellijke charme. Kwaliteiten waar de markt de laatste jaren om vraagt.
Weinig hoogstandjes in vorm of materiaalkeuze dus, wel meubels die zacht en aantrekkelijk zijn, die vragen om aangeraakt en gestreeld te worden. Een duidelijk commerciële aanpak. Want hoe belangrijk trends en nieuwe ontwikkelingen ook zijn, de meubelen staan op de beurs, in de eerste plaats om gekozen en verkocht te worden. Dat maakt het salon ook elk jaar een beetje voorspelbaar.
Milaan blijft in eerste instantie een ode aan het seriemeubel, waarbij de spirit en de eigenheid van het Italiaanse meubeldesign gepromoot wordt. Het zijn de unica, prototypes en meubelexperimenten die daarbuiten via galeries, speciale evenementen of huisshows aan bod komen, die een inspiratiebron zijn voor morgen. Ze laten zien dat het parallelle circuit leeft, en dat de liefde voor het ambacht verder gecultiveerd wordt.
Toch ontsnapt niemand aan de onweerstaanbare charmes van de beurs, aan het vol verwachting speuren achter elk hoekje, in elke stand naar dat ietsje anders, het verrukkelijk mooie dat er steeds te ontdekken valt. Een overzicht.
Het bekende
Echt trendy meubelmode en avant-garde met een nieuw ontwerperssignatuur, hebben we dit jaar niet gezien. De designers van weleer (Achille Castiglioni, Enzo Mari, Marco Zanuso jr, Angelo Mangiarotti, enz.) blijven in het circuit draaien. De tussengeneratie (Antonio Citterio, Paolo Piva, Luca Meda, Alessandro Mendini, Massimo Morozzi, Paolo Rizatto, Piero Lissoni, Andrea Branzi, e.a.) heeft veel werk. En de nieuwe namen (Ana Gili, Denis Santachiara, Marco Romanelli, Andrea Bencini, Stefano Giovannoni, Pierangelo Caramia enz.) komen meer aan bod in de accessoires en bijzetmeubelen dan in de echte meubelvormgeving. Opvallend is de steeds grotere groep buitenlandse ontwerpers Philippe Starck op kop die werk vindt in Italië en almaar meer kansen krijgt in zowel de meubel- als de verlichtingssector. Zo tekenden de Antwerpenaren Luc Ramael en Jan Van Lierde lamparmaturen, respectievelijk voor Foscarini en Artemide. De opkomst van dat buitenlands ontwerptalent is voor de enen een goed teken, voor anderen verontrustend, omdat het zou wijzen op het uitgebluste Italiaanse design.
Elk jaar ontpoppen zich nieuwe meubellijnen, gebonden aan sterke ontwerpers (Alessandro Mendini voor Mastrangelo, Pierro Lissoni voor Cassina, Chi Wing Lo voor Giorgetti). Een nieuwe generatie bedrijven (zoals Tisettanta) laat zijn stem horen via indrukwekkende presentaties waarbij hun visie op glossy papier aan de man wordt gebracht door professoren als Vanni Pasca, hoofdredacteuren als Isa Verconcelli of sterfotografen als Helmut Newton. Ze stellen zorgvuldig hun eigen etiket collectie, strategie en meubelfilosofie samen, omdat ze menen hierdoor klanten langer vast te houden. Anderen borduren verder op de successen van hun vaste ontwerpers (Paolo Piva voor Poliform, Antonio Citterio voor B&B en Kartell). Echte vernieuwers of visionairs als een Ettore Sottsass blijken dungezaaid in deze tijden.
Genuanceerde eenvoud
De verfijnde afwerking, de kwaliteit van de materialen en de ogenschijnlijke eenvoud als beeld van de nieuwe luxe, worden stilletjes opgedrongen. Milaan was licht en luchthartig, en hier en daar hoewel minder dan in het verleden , was er plaats voor een geestige noot. Fabrikanten weten zeer goed dat meubelen nu eenmaal een zekere vormhelderheid moeten bezitten, willen ze van bij de eerste blik ontroeren. Maar pure-eenvoud-zonder-smuk is bij het doorsnee publiek niet echt welkom.
Simplexity eenvoud van vorm, gepaard aan een complexe productietechnologie en materiaalcombinaties staat nu overal te pronk. Het harde en strenge rechttoe-rechtaan van de echte liefhebber is naar de achtergrond verdwenen. De Italiaanse vormen hebben niet de Spartaanse eenvoud, zoals een Jean Nouvel die beoefent. De nieuwe meubelen zijn eenvoudig maar zeker niet ontdaan van alle sier. Wel integendeel, er wordt gezocht naar een verfijnd, subtiel en sober decorum.
Anderzijds heeft de nieuwe barok, waarvan het Frans-Zwitserse duo Garouste-Bonetti vaandeldragers zijn, zich niet echt doorgezet. Theatrale versieringen en sobere dramatiek zijn nauwelijks te bespeuren in de Italiaanse meubelcontouren anno ’96.
Typologie, kleuren en materialen
Het meubelbeeld toont dit jaar minder contrasten en tegenstellingen dan anders. De modellen zijn discreet, comfortabel en commercieel. De fabrikanten nemen een afwachtende houding aan en proberen het weinige nieuws zorgvuldig aan te bieden. Er wordt met mondjesmaat geïnvesteerd in nieuwe materialen en experimentele vormen. De studiecentra verbonden aan de grote merken, waar tien jaar geleden iedereen mee uitpakte, zijn verdwenen of tot minimale teams gereduceerd.
Lichte houtsoorten (es, berk, beuk) blijven de grote favorieten, hoewel kerselaar en notelaar het overal blijven doen. Het leek wel of er meer houten tafels dan houten stoelen werden gepresenteerd (Interieur ’96 wijdt een speciale retrospectieve aan tafels). En het houten bed overtroeft dit jaar duidelijk het gestoffeerde bed.
Kunststoffen (als ABS en copolymeren, polypropyleen en verschillende transparante of semi-transparante, harde kunststoffen) hebben iets meer bijval, vooral bij de stoelen en het klein meubilair. Toch zijn het alleen de grote merken die zich in het kunststofavontuur wagen. De investerings- en afschrijvingskosten in ontwerpen en vooral mallen liggen nu eenmaal zeer hoog. Alleen grote series wettigen dergelijke risico’s. De kunststofkleurtjes (appelgroen, oranje of zuurtjesgeel) die we vorig jaar al zagen, laten zich goed combineren met hout, metaal of aluminium, maar… een zonnebril is af en toe welkom als er gekeken moet worden naar zitbanken in flikkerend geel, fluogroene kastjes of oranje gelakte tafels.
De Memphis-kronkels uit de jaren ’80 ten slotte, is iedereen vergeten.
De stoel, met een voorkeur voor het vierpotige model, blijft de designfantasie prikkelen. Lichte stoelen (minder dan 1 kg), plooistoelen en stapelstoelen zijn in. De zuivere minimalistische lijn is er nog, maar ze wordt met meer souplesse en zwier toegepast. Een lichte boog en een ronde rug kunnen weer.
De tafel naast het bed ongetwijfeld het belangrijkste object in huis stond dit jaar meer in de kijker dan de kast. Zelfs traditionele zitbankfabrikanten hadden dit jaar oog voor tafels. Maar het archetype van de tafel is zo fundamenteel dat, zelfs wie vernieuwing introduceert, het niet verder brengt dan een herinterpretatie van historische modellen van de eerste moderne ontwerpers. Er is geen nieuwe typologie te bespeuren, de dwang van de geschiedenis weegt door.
Veel aandacht is er wel voor plooitafels en vooral voor tafels die kunnen verlengd en vergroot worden. De designers hebben echt hun best gedaan om hiervoor nieuwe, en gemakkelijk door een persoon te bedienen systemen te bedenken. Er was zelfs belangstelling voor tafels op tafels, en tafels met ingewerkte kandelaars en verwarmplaten.
Kastsystemen vormen een belangrijk aandeel in de export van Italiaanse meubelen. Elk jaar worden nieuwe modulaire systemen, schuifdeur- en scharniersystemen op punt gezet. Combinaties van hout en glas, hout en aluminium, en het gebruik van voorzetkaders of decoratieve omkaderingen doen het goed. Kerselaar blijft veelgevraagd en wordt vandaag minder mat-mat maar lichtglanzend aangeboden. De deuren worden gecombineerd met glazen schuifdeuren en panelen in zandgeel, beige en tonen van ecru.
Ook aan het binnenwerk wordt veel aandacht besteed. Gefascineerd hebben we gekeken naar binnenbekledingen in leder, hagelwitte lak of perelaar. De afmetingen van sommige kasten bereiken kasteelallures. Gewone slaapkamerkasten zijn trouwens out. Dressings zo groot als slaapkamers zijn in.
Softies en easies
Gerespecteerde designers onderbouwen hun ontwerpen met een stukje poëzie of een zeer persoonlijke, wat ongrijpbare woonfilosofie. Ze voelen weinig voor een internationale stijl, maar willen toch verkopen aan een zo ruim mogelijk publiek.
Weer anderen ontwerpen meubelen die gewoon goed en comfortabel zijn, zonder veel designpretenties. Ze hebben vooral oog voor de prettige look van hun softies. Dat zijn middelgrote, lekker zittende en goed ogende bankstellen. Er zijn eenzitters, duobanken, driezitters en sofa’s die via elementen onderling combineerbaar en aanbouwbaar zijn. Ze zijn superzacht gestoffeerd, fijn afgewerkt en voorzien van snufjes als rieten zijpanelen, rimpelloos zittende hoezen, draaiende armsteunen, enz. Zelden zijn de softies bekleed met leder. En zit er toch een lederen model in de collectie, dan is het gemaakt van supersoft aaileder, dat helaas moeilijk te onderhouden is.
De softies hebben lage ruggen, waaruit we kunnen concluderen dat er nog altijd meer praatsofa’s dan televisiesofa’s worden aangeboden.
De echt royale fauteuil ?voor de heer des huizes? is nauwelijks nog te bespeuren, en dat geldt ook voor de mooie en degelijke relax. De easy ogende, modern klassieke lederen bankstellen of relaxzetels, zoals ze in ons land zeer geliefd zijn, geraken in de verdrukking.
Kleuren & marketing
De extravagantie van de zuurtjeskleuren in het klein meubilair staat in schril contrast met het introverte karakter van de beige en grijze tinten die primeren bij bankstellen en kasten. Nog altijd veel katoenen stoffen zonder bloem- of embleemmotieven. Weinig fluweel, wel veel gestructureerde stoffen met reliëf, grafische patronen, strepen en blokjes door en over elkaar.
De vederlichte chic van wit is blijvend, terwijl meubelfabrikant Edra, als een van de weinigen, bewees dat knalrood fluweel nog altijd bloedmooi is.
Merkwaardig genoeg houden de meubelproducenten zich nog altijd weinig bezig met domotica, huiscomputers en mediatoestellen. Geen kat die eraan denkt een deftig huismeubel te presenteren met plaats voor telefoon-fax-modem-pc-internet-verbindingstoestellen, enz.
De vormgeving van de huisbureaus is minder storend en groots dan de afgelopen jaren. Sommige modellen zijn zelfs zo gestileerd dat ze kunnen worden opgenomen in het salon, terwijl anderen verdwijnen tussen het eetkamergarnituur.
Er is wel gedacht aan het ontwikkelen van goedkope collecties met designsignatuur (vb. Atlantide van Driade). Ze worden uitgebracht om het hoofd te bieden aan de concurrentie uit de Ikea- of Habitat-hoek.
De vraag of de lifestyle dit keer moet bijgestuurd worden naar het meer sportieve, het landelijke, het minimalistische, het chique of het luxueuze, is vandaag wellicht minder relevant dan de manier waarop de nieuwe oriëntaties ons via cd-rom en internet worden aangeboden. Het meubel an sich heeft de laatste jaren veel minder veranderingen ondergaan dan de zorg voor kwaliteit, het computergestuurd ontwerpen, de verpakking, de commercie, de reclame, telemarketing en mediacommunicatie via het scherm. Geen bedrijf dat zijn ontwikkelingen niet op video heeft, dat niet bezig is met een cd-rom of dat geen grafische presentatie bezit op scherm.
Emotie
De kostbare lakmeubelen zijn uit de collecties verdwenen en materialen met een decadente uitstraling als gekleurd wortelhout, ebben langzaam weg. Er is geen wirwar van stijlinvloeden meer zoals we dat eind de jaren ’80 kenden. De variatie in persoonlijkheid die men via meubels in het interieur kan leggen, is onbeperkt. En vooral : er is weer plaats voor een stukje emotie en warmte. Misschien waren we het gewoon wat verleerd : gewoon kijken en genieten. Zonder zich af te vragen of design nu een stroming, een tijdloos verschijnsel, of gewoon een goede belegging is… Zolang de beelden erin slagen een verlangen naar nieuw te creëren, blijft Italië het land van het designmeubel.
1. Apart, door de zijflappen. Sawaya & Moroni. 2. Vena van Paolo Deganello voor Adèle C. : met kleur bewerkte houten tafel voor vindingrijk gebruik 3. Mooie, sensuele stoel uit esdoorn en staal. Rose Lovegrove voor Ceccoti. 4. Bij deze verlengbare tafel
1. Flower van Vico Magistretti voor De Padova. 2 & 6. Gestoffeerde Doris en lederen Moon staan op spichtige poten. Arketipo, Frighetto. 3, 7 en 8. Elegante bureaustoelen voor het huiskantoor. Montina, Cappellini en Alias. 4. Beukenhouten Ellenica
1. Modulaire elementen die zich laten assembleren tot buffetten en kasten. Giorgio Gurioli voor Acerbis. 2. Kleerkast met bergruimte in de deuren. Triangolo. 3. Plooibare bibliotheek van Saporiti. 4. Stevige stalen boekenkast van Angelo Mangiarotti voor
1. Ladenkasten in notelaar van Cadel. 2. Zo weggelopen uit de jaren ’50 : houten kastjes afgewerkt met esdoornfineer. Christophe Pillet voor Ceccotti. 3. Soft en easie : Jules van Enrico Franzolini voor Moroso. 4. Royaal zitcomfort van Piero Lissoni voor
1. Lederen zitbanken van de Nederlander Gerard Van den Berg voor Molteni. 2. Bestaat als eenzit, duobank, drie- en vierzit. Flexform. 3 & 4. Zit-, rug- en beencomfort. Busnelli, Cinova. 5. Zitvariaties met dezelfde elementen. Brunati. 6. Klasse in leder
1. Houten bed, verkrijgbaar in gestoffeerde versie. Massimo Iosa Ghini voor Interflex.2. Bed met garnituur. Nespoli.3, 4 en 5. Dagbed in drie versies : notelaar en vlechtwerk voor estheten (Flexform). Gestoffeerd en zacht bij Vibieffe. Op wielen en bruikbaar als grote poef bij Brunati.
1. Merkwaardige Japanse vormentaal voor Saporiti.2. Kleurige poefs met afneembare katoenen hoezen. Mastrangelo.3. Relax-comfort bij De Padova.4. Originele dressing-stoel van kerselaar. Roberto Lazzeroni voor Ceccotti.5. Pittige krukjes van Philippe Starck voor Kartell. Vormen en kleuren van de twee helften zijn onderling combineerbaar.6. Roltafel van Miki Astori voor de Atlantide-collectie.7. ?Flowers? : glazen bijzettafeltjes op aluminium poten. Macherio.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier