Milaan is trots, arrogant, onverschillig. Maar onder dat harde pantser schuilt een van de verleidelijkste steden van Europa.

Milaan is niet de gemakkelijkste stad van Europa. Grijs, druk, arrogant. Soms moeilijk te doorgronden. Venetië is romantisch, Firenze één groot kunsthistorisch pretpark. En Rome is Rome. Maar Milaan ?

Een metropolis, dat zeker : de grootste stadsagglomeratie van Italië met 7,4 miljoen inwoners. Omringd door majestueus, immer ondergesneeuwd gebergte dat je van in het centrum zelden ziet (neem de lift naar het uitkijkplatform van Gio Ponti’s Torre Branca, in het Sempione Park).

Milaan heeft de Duomo, de Scala, Het Laatste Avondmaal, enkele Caravaggio’s. Maar het is uiteindelijk toch vooral een zakenstad. Het financiële centrum van Italië. Maar ook de bakermat van de internationale designsector. En de hoofdstad van de modewereld (een titel die wordt gedeeld met Parijs). Met alles wat daar komt bij kijken : flagship stores, metershoge billboards met ondergoed-advertenties van Armani, duur uitgedoste mannen en vrouwen, luxehotels en, tijdens de modeweken, meer beroemdheden dan goed is voor je gezondheid.

Kort samengevat is Milaan een arrogante, kille grootstad, waar ongeveer alles om geld draait. Maar waar voor het beursgebouw wel een reusachtig monument staat van een gemutileerd hand met opgestoken middelvinger. Het werk, van Maurizio Cattelan, de belangrijkste hedendaagse Italiaanse kunstenaar, zou oorspronkelijk na een maand worden weggehaald van de Piazza d’Affari. Intussen wijst de vinger al bijna een jaar in de lucht, tot ongenoegen van de beursmakelaars in de buurt, en wordt er gewacht op een beslissing van het pas verkozen, linkse stadsbestuur.

Milaan groeit

In 2015 strijkt de Wereldtentoonstelling neer op een reusachtig terrein in de voorstad Rho, vlak bij het door Massimiliano Fuksas ontworpen gebouwencomplex waar elk jaar in april de meubelbeurs plaatsvindt.

In afwachting van Expo 2015 ondergaat de stad een metamorfose. Tussen de Piazza della Repubblica en het treinstation Porta Garibaldi (een van de fascinerendste moderne gebouwen in Milaan, uit 1961), wordt op dit moment een cluster van wolkenkrabbers opgetrokken.

De oude Fiera-terreinen worden getransformeerd tot een nieuwe woon- en zakenwijk, CityLife, met torens van onder meer Zaha Hadid, Daniel Libeskind en de Japanner Arata Isozaki. Il Dritto wordt, met 218 meter en vijftig verdiepingen, het hoogste gebouw van Milaan. Tussen al dat beton, glas en staal ligt een ouder, pittoresker Milaan : antieke trammetjes, adembenemende penthouses in de kruin van modernistische appartementsgebouwen, talloze ongerepte bars en winkeltjes met kitscherig neon en logo’s.

Met de M van Mode

Milaan krijgt bij wijze van spreken een elektrische schok tijdens de modeweken (in september en maart voor de dames, en in januari en juni voor de heren). De stad is dan honderd procent een company town, weliswaar bevolkt door fashionista’s uit de hele wereld. De flagship stores van de grote merken pakken op dat moment uit met hun recentste pronkstukken. Om een voorbeeld te geven : in juni was het snikheet in Milaan, maar in de meeste luxeboetieks waren alleen winterkleren te bespeuren. Pech voor de korte broek op mijn boodschappenlijstje. Gelukkig is er altijd nog Alcott, de Italiaanse, beduidend goedkopere versie van Abercrombie & Fitch, in de Corso Vittorio Emanuele II. Perfect voor een Italiaanse bad boy.

De voornaamste modewijk van Milaan wordt afgebakend door de Via Manzoni, de Via Montenapoleone en de Duomo. Het heeft weinig zin om hier een waslijst adressen van merken en ontwerpers mee te geven : je botst er tijdens een wandeling door de buurt vanzelf op (zie ook : Via Gesù, Via Verri en Via della Spiga). Ongeveer alle grote namen uit de luxesector, Italiaans en anders, hebben er een vlaggenschip. Van Giorgio Armani’s oversized hoofdkwartier in de Via Manzoni (dat later dit jaar wordt uitgebreid met een hotel) over Jil Sander, Marni (mooie winkel van de architecten van Future Systems), en Prada tot Burberry en Dolce & Gabbana. Het lichtjes megalomane hoofdkwartier van Dirk Bikkembergs bevindt zich op hetzelfde trottoir als Armani in de Via Manzoni, op nummer 47, bij de Piazza Cavour. Minder bekend, maar wel de moeite, zijn Aspesi (Via Montenapoleone 13) en Piombo (Via Montenapoleone 23).

De designhoofdstad

De designweek, midden april, is voor buitenstaanders toegankelijker dan de modeweken. De Gentse Feesten voor designprofessionals, met honderden tentoonstellingen, recepties en andere min of meer openbare evenementen. In en rond de voormalige fabrieksgebouwen van de Zona Lambrate, vlak bij het station met dezelfde naam, is het in die periode elke avond feest. Zona Tortona, de industriële wijk aan metrostation Porta Genova, is minder populair dan enkele jaren geleden, maar blijft drukbezocht.

De grote designnamen hebben winkels en showrooms verspreid over de stad. In de Via Durini zitten verschillende flagship stores bij elkaar, waaronder B&B Italia en Cassina. Molteni heeft een grote winkel in de Corso Europa, om de hoek. Aan de andere kant van de Piazza San Babila, in de Corso Monforte, hebben verlichtingsmerken Flos en Artemide mooie winkels (en Cappellini, in zijstraat Via Santa Cecilia). DePadova zit in de Corso Venezia. Driade, Armani Casa en Poliform zijn gegroepeerd in de Via Manzoni, net als Sawaya & Moroni, een aanrader. De wijk Brera, ten slotte, pronkt met onder meer Moroso (Via Pontaccio 8) en Edra (Via Ciovassino 3).

Het Milaan van Gio Ponti

Architect, designer en tijdschriftenmaker Gio Ponti (1891-1979) is de peetvader van de Italiaanse designscène. Hij bouwde meer dan zestig gebouwen in Milaan.

De slanke, blanke Pirellitoren, gebouwd tussen 1955 en 1960 in de vorm van een diamant, was lang een van de hoogste wolkenkrabbers van Europa. Het is nog steeds een van de elegantste.

De Torre Littoria Al Parco, gebouwd in 1933, heet tegenwoordig de Torre Branca : 108 meter hoog, volledig opgetrokken uit staaltube, met een observatieplatform op de top (in Parco Sempione, vlakbij de Triënnale).

Het Palazzo Montecatini, op de hoek van de Via Moscova en Via Turati, was in de late jaren dertig het eerste modernistische kantoorgebouw van Milaan, zowel wat betreft structuur als technische installaties, airconditioning inbegrepen). Casa Rasini aan de Porta Venezia is een adembenemend appartementsgebouw. En ook het vlaggenschip van Abercrombie & Fitch, in de Corso Matteotti, is gevestigd in een authentieke Ponti (de bovenste verdiepingen van dat gebouw worden sinds enkele maanden ingenomen door kantoren van Salvatore Ferragamo, mocht u er binnengeraken : het uitzicht van op het dakterras is fenomenaal).

DOOR JESSE BROUNS

Tijdens de modeweken krijgt

Milaan bij wijze van spreken

een elektrische schok.