De architecten Jan De Vylder, Inge Vinck en Jo Taillieu, die dit najaar ons land mee vertegenwoordigen op de Architectuurbiënnale in Venetië, zijn voortrekkers. Ze bouwen, ogenschijnlijk spelenderwijs, woningen met een hoog belevingsgehalte. We bezoeken twee panden in de omgeving van Gent waarbij bomen een cruciale rol spelen.

Een hoekige cirkel

De quasi ronde woning BM, waarmee de architecten De Vylder, Vinck en Taillieu recentelijk de Belgian Building Award wonnen, staat in een bos, tussen vrij hoge bomen. Eerst lieten ze boomchirurg Paul Luttik en tuinarchitect Patrick T’Hooft de gezondheid van elke boom rond het huis in kaart brengen. Omdat ze geen enkele boom wilden vellen en overal het contact met het groen wilden behouden, groeide het idee om de woning tussen de bomen op te trekken. Het werd een groot pand (300 m² oppervlak) dat op palen staat, lichtjes verheven boven het terrein, om de wortels van de bomen niet te beschadigen. De woning is ruim maar compact. Door alle onderdelen nauw tegen elkaar aan te sluiten ontstond een soort hoekige cirkel. Het gebouw heeft binnenkant noch buitenkant, je kunt er op veel plaatsen doorkijken. “Het bos loopt door het gebouw”, legt Jo Taillieu uit. Op het eerste gezicht lijkt het concept een nieuwe versie van een eeuwenoud fenomeen : de Romeinse villa met een atrium, omzoomd door kamers. Maar bij de Romeinse villa waren de buitengevels gesloten, hier zijn ze transparant, zoals in het beroemde Glass House dat in 1949 ontwikkeld werd door Philip Johnson in New Canaan (Connecticut).

De slaapkamers zijn via een gang met elkaar verbonden, de woonruimte is open van structuur. In de ringvormige woning richten de kamers zich naar het bos. In het zogenaamde ‘binnenbos’ – zo noemen de architecten de open ruimte waarin drie bomen staan – werd één van de glasvlakken vervangen door een spiegel. Dat is voor hen een belangrijk element : “Omdat de spiegel de visuele correctheid verbreekt. Hij laat iets zien en verbergt tegelijk iets anders”, zegt Jan De Vylder.

De link tussen de bomen en het gebouw vind je in het interieur terug in de houten planken van de betonbekisting. De woning is opgebouwd uit twee betonplaten met enkele zuilen tussen. Deze structuur was ook voor de afwerking met glas heel spannend om te zien. We merken nog op dat deze woning mee werd ontworpen door architect Joris Van Huychem.

Boom door het dak

De woning Bern Heim Beuk werd eveneens vorig jaar afgewerkt. Het is een uniek pand met een surrealistische uitstraling. “Het uitgangspunt is gelijkaardig als bij het BM-huis”, legt architect Jan De Vylder uit. “Er staan eveneens bomen die je normaliter zou moeten rooien om aan de stedenbouwkundige voorschriften te voldoen. Maar dat wilden we niet. Bovendien had de bouwheer slechts een budget voor een kleine woning van in totaal 120 m². We ontwierpen, om het plastisch uit te drukken, ‘een te grote jas voor een dunne man’, met een volume dat de boom omarmt en waaronder een kleine, compacte woning verstopt zit.”

De structuur van de woning is vernuftig. De constructie rust op één betonnen pijler met zijtakken : net een boom, waaraan alle houten niveaus en wanden vasthangen. De pijler beschadigt de wortels van de boom niet. Het is een woning met laag energieverbruik. De gevels met vezelcementleien bieden extra bescherming. Voor de vensters werden cementruiten verwijderd. Ook hier verleggen de ontwerpers de grens tussen buiten en binnen. Door de boom in huis ontstaat een extra binnenruimte die de intimiteit versterkt. Voor de een lijkt het gebouw onaf, voor de ander is het perfect. “Wij geloven dat je een gebouw best wat efemere poëzie mag geven”, zegt Jan De Vylder.

–

Info : www.architectendvvt.com

DOOR PIET SWIMBERGHE

Het gebouw heeft binnen- noch buitenkant, je kunt er op veel plaatsen doorkijken Ook hier verleggen de ontwerpers de grens tussen buiten en binnen