MADREDEUS een gevoel van innerlijke vrede

?Als je mij zou vragen om één karakteristiek aan te duiden van Madredeus-muziek, dan zou ik zeggen : hoop.? Teresa Salgueiro vertelt in Lissabon over ?O Paraiso?, het nieuwe werkstuk van een geheel vernieuwde groep.

Jacky Huys

Voor hetzelfde geld bestond Madredeus vandaag niet meer. Dat kwam zo : halverwege 1996 begonnen de voorbije tijden van soms tweehonderd concerten per jaar hun tol te eisen. Excessen die men normaal aan rockbands toedicht (van hallucinatorische en relationele aard dus) bleken ook bij deze Portugese classici binnengeslopen. Bovendien waren de contractbesprekingen met de platenfirma slopend geweest : bijna dagelijks, twee maand aan een stuk. Enfin, het verbaasde eigenlijk niemand dat op de ochtend van hun vertrek naar de States in een paar kranten het einde van de groep werd aangekondigd.

Uithangborden Pedro Ayres Magalhaes en zangeres Teresa Salgueiro ontkenden in alle toonaarden, maar toen de musici afscheid namen van elkaar eind juni en afspraak gaven begin september om aan een nieuwe plaat te werken, hield men de adem in. Terecht. September kwam en ging. Zoals oktober, november en december. Pas in februari van dit jaar klaarde de rook op : Pedro, Teresa, toetsenspeler Carlos Maria Trindade (die eerder Rodrigo Leao had vervangen) en tweede gitarist José Peixoto begonnen te repeteren. Van cellist Francisco Ribeiro en accordeonist Gabriel Gomes was geen spoor te bekennen. Behalve dan in enkele zwoele kantoren waar ze onderhandelden over wie de naam Madredeus verder mocht gebruiken. Begin juni kregen ze een handvol escudo’s en een week later maakte bassist Fernando Judice z’n opwachting.

Cut naar begin oktober. De Europese pers maakt zijn opwachting in Lissabon, waar de groep z’n nieuwe en zesde cd O Paraiso wil voorstellen. Het busje staat klaar, de champagne is lauw, de plaatselijke platenfirmavrouw té kirrend. In het Palacio Nacional van het beeldschone dorpje Sintra waar de Portugese adel eertijds naartoe vluchtte om de warmte in Lissabon te vergeten zal Madredeus die avond alle veertien tracks van het verse opus ten gehore brengen. Zijn de Italianen er ? Si, ze zijn ouder dan de rest van ons, dragen randloze brillen en zien er allemaal uit als gynaecologen. De Duitsers ? Dat zijn die twee vrouwen en een jongen met kleren die dertig jaar geleden avant-garde waren. Nederland ? Luide, dan al behoorlijk benevelde punks met voetbal-T-shirts. Grieken, Fransen en noblesse oblige op de voorste rij de Belgen : wij zijn het eerste land dat Madredeus buiten Portugal aan de borst heeft gekoesterd.

Geroezemoes, 28 graden en noten in de jardim. Dan naar binnen, waar de plastic stoeltjes botsen met de statige muren en het met vogels beschilderde plafond van het palacio. De vijf van Madredeus komen binnen. Een twintigtal fotografen begint te flitsen alsof hun eindejaarspremie ervan afhangt. Teresa ondergaat het, eerst glimlachend, dan lijdzaam. ?Het was bizar?, zegt ze een dag later. ?Enerzijds was het een speciale gelegenheid, zo’n ceremonie, en in zekere zin moeten we blij zijn dat zoveel mensen in ons geïnteresseerd blijven. Maar het was de eerste keer dat er zoveel geflitst werd. Ach, wat klaag ik ? Bij ons ging het om een paar minuten, maar ik kon me meteen voorstellen hoe het moet voelen als je dat constant moet ondergaan. Ikzelf heb altijd geprobeerd mijn privé-leven te scheiden van mijn publiek bestaan en op de een of andere manier heeft het publiek dat gerespecteerd.?

Na een paar minuten sluit ze haar ogen. De gitaristen stemmen hun instrumenten. Teresa trekt zich in zichzelf terug : ?Concentratie. Jezelf helemaal ten dienste stellen van de muziek. We hebben een paar grappige liedjes, maar voor het grootste gedeelte moet je helemaal opgaan in onze muziek om hem goed te kunnen brengen. Komt daarbij dat ons instrumentarium ook nog beperkt is : we hebben geen accordeon of cello meer. Voor het eerst zijn de liedjes ook zo gevarieerd : ze eisen allemaal een andere aanpassing en invoeling. Gisteren was nog altijd maar een van de eerste keren dat we dit programma speelden : het moet nog groeien, we ontdekken nog steeds nieuwe invalshoeken.?

Madredeus speelt de hele O Paraiso in de correcte volgorde en bevestigt de indruk die de beluistering van de cd al had opgeleverd : dit is vermoedelijk hun beste. Het is minstens hun gevarieerdste. De akoestische bas van Judice en vooral de synthesizer van Trindade blijken het groepsgeluid in niet geringe mate bijgestuurd te hebben. Agora/Cançao aos Novos groeit uit tot een opus van een klein kwartier met een dreigend instrumentaal middenstuk, waarbij Teresa zich discreet terugtrekt aan de zijkant. Om meteen daarna met het zachte wiegeliedje A Margem een heel andere kant uit te hollen maar evenzeer kippenvel te genereren.

Anderhalf uur later, een ander palacio aan de haven van Lissabon. De Italianen zijn er, de Duitsers en zelfs het konijn met spinazie heeft al plaatsgenomen als ook Teresa hand in hand met haar beau en Pedro arriveren. De zangeres wordt door de Portugese platenbaas van tafel naar tafel gemend. Het fenomeen heeft zelfs een naam : ?Work the room.?

Een dag verder. Het busje stopt aan een geraffineerd etablissement in een van de minuscule straatjes van Lissabon. Een rode Ferrari in de zon. Op de eerste verdieping geven Teresa en Pedro interviews. Ze hebben een strikte taakverdeling, had de platenfirma laten weten : Pedro doet de muziek, Teresa doet de rest, ik doe Teresa.

?Het is natuurlijk nog altijd Madredeus en we evolueren gewoon verder, maar anderzijds voelt dit inderdaad ook aan als een nieuwe start. Voor het eerst heeft Carlos Maria Trindade muziek geschreven en met ons opgenomen, José Peixoto heeft meer inbreng gehad dan vroeger en er zijn verschillende teksten pure poëzie is het die me heel na aan het hart liggen. Ach, het zijn allemaal etappes, elke plaat is een nieuw begin.?

Er waren geruchten dat de groep zou ophouden te bestaan.

Het is iets ingewikkelder dan dat : het ging er meer om wie de naam Madredeus verder mocht gebruiken. Pedro, José en ik hebben er geen seconde aan getwijfeld dat we verder zouden gaan : we zouden het doen, punt uit. Maar de besprekingen met Gabriel en Francisco waren stroef. Wat ook menselijk is : wij hebben allemaal jarenlang het beste van onszelf gegeven en hiervoor keihard gevochten, maar op een bepaald moment word je rijper, krijg je andere interesses en soms gaat dat zover dat je niet meer terug kan. Eind vorig jaar hadden we dat stadium bereikt : de aparte passies waren niet meer met elkaar te combineren.

Ook de vriendschap was niet sterk genoeg.

Natuurlijk is vriendschap belangrijk. Maar het is nog belangrijker om te beseffen dat je een vriendschap die ooit geweest is, niet moet weggooien omdat je op een gegeven moment niet meer met elkaar kan praten. Ik hoop dat ieder van ons blijft beseffen wat we ooit aan elkaar gehad hebben.

?O Paraiso? staat vol liedjes over ?constant zoeken naar schoonheid, de zee, de natuur en alledaagse mirakels.?

Die kleine dingen die het leven draaglijk maken, ja. Dromen, een gevoel van innerlijke vrede, reizen. Als je mij zou vragen om één karakteristiek aan te duiden van Madredeus-muziek, dan zou ik zeggen : hoop. Die rode draad heeft doorheen al ons werk gelopen, maar het is zelden zo duidelijk geweest als in Agora/Cançao aos Novos liedje voor de jongeren, dus waarin we de hoop uitspreken dat ze ooit mogen leven in een wereld zonder wapens. Ik probeer schoonheid te vinden in de natuur : soms regent het, soms kan de zon schijnen, maar ik vind altijd schoonheid in de hemel. Ik ben gek op dieren, op de lach van mensen. Zelfs mensen die volkomen aan de grond zitten, kunnen nog dat ene sprankeltje in hun ogen hebben waarin je ziet : het komt nog goed met hen. Dààr vind ik dus schoonheid. We leven in moeilijke tijden : ofwel heb je geen werk ofwel heb je afstompend werk ofwel wordt er zoveel van je gevraagd op je werk dat je geen tijd meer hebt voor je kinderen of je familie. Ik ben blij dat ik muziek maak, dat ik die muziek met anderen kan delen en dat ik op die manier een beetje schoonheid in het leven van anderen kan brengen.

Ik begrijp dat je pas getrouwd bent.

’t Is toch al twee jaar (lacht). Het voelt nog altijd aan als pas, maar het is toch al niet meer van gisteren. Mijn huwelijk heeft mijn carrière niet bemoeilijkt, integendeel, er is sprake van een wederzijdse verrijking. Omdat ik zoveel onderweg ben, kan ik het me niet veroorloven om slordig te zijn in mijn huwelijk : ik moet van elke seconde genieten. Maar omdat ik zoveel werk en in contact kom met andere mensen en culturen, breng ik daar altijd iets van mee in mijn huwelijk dat het voller en dieper maakt. En trouwens : je kan saudade, dat typisch Portugese gevoel van melancholie en heimwee, nooit beter zingen dan als je je man écht mist.

Madredeus is een beetje James Brown-gewijs altijd een van de hardest working bands in showbusiness geweest, wat trouwens een van de oorzaken van de moeilijkheden is geweest.

We hebben ons schema een beetje aangepast. Al onze buitenlandse tournees willen we in drie maanden bundelen. Daarnaast opteren we voor vijf maanden binnenlands werk : concerten in Portugal, schrijven, opnemen, repeteren. En dan hebben we vier maand over die we naar gelieven kunnen invullen : samen of apart, solocarrières of studie. Eigenlijk staat alles in functie zeker wat mezelf betreft van één doel : gelukkig leven. Voor mij betekent dat zingen en reizen en samen zijn met mensen van wie ik hou en die van mij houden. Ik wil mezelf nog verder ontdekken.

Na ?Ainda? heeft Wim Wenders gezegd dat je een natuurtalent bent als actrice.

Die discipline zou helaas niet te combineren zijn met Madredeus. Ik vond het een verrijkende ervaring, zeker omdat ik erg van film hou. Maar echte actrices zijn een stukje beter dan ikzelf (lacht).

Hoe zou jij jezelf omschrijven ?

Zeggen dat het moeilijk is om mezelf te omschrijven, zegt eigenlijk alles. Blij, gelukkig, zoekend vooral : ik ben altijd op zoek naar mezelf en ik probeer altijd de ziel van anderen te begrijpen.

Ik heb jullie twee keer gezien, in een kerk en in een kasteel. Men zegt : ze maken dan ook middeleeuws-religieuze muziek.

We voelen ons thuis op die twee locaties, maar liefst spelen we toch in de theaters. De laatste tijd doen we ook nogal wat openluchtfestivals en proberen we steeds nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Dit gezegd zijnde vind ik religie een interessant fenomeen. We kleven geen enkel specifiek geloof aan, maar we zijn allemaal nogal geïnteresseerd in iets meer, wat dat verder ook moge wezen. Eigenlijk ben ik meer geïnteresseerd in de individuele beleving van godsdienst dan in de theorie ervan.

?O Paraiso? van Madredeus verschijnt bij EMI. De groep concerteert op 30/11 in het Paleis voor Schone Kunsten Brussel en op 4/12 in de Koningin Elisabethzaal Antwerpen. Info : tel. 070.345.678.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content