Licht opgeblonken

Hier krijgen oude lichtkronen van theatergebouwen en feestpaleizen een nieuw leven: het portret van een artisanale luchterfabriek.

Het ligt verscholen in een oude loods achter een versterkte boerderij met walgracht: zelfs in Merchtem is het atelier Gersyl een eilandje dat aan de tijd ontsnapt. Xavier Seghers laat je geen toonzaal zien met fonkelende luchters, maar een mooi, ouderwets atelier vol houten bakken met koperen onderdelen en kartonnen dozen met kristal.

Het bedrijf wordt van vader op zoon gerund en was eertijds gevestigd in Brussel. Daar verwierf het bekendheid met de aanmaak van hotelzilver en kroonluchters. Onder de leiding van zijn vader vestigde de werkplaats zich in Merchtem nabij Meise en kreeg de productie van kroonluchters de bovenhand.

In de jaren vijftig en zestig ging het Gersyl voor de wind: de vraag naar plafonnières van kristal was erg groot. Ze werden rijkelijk bekleed met schitterend stras: geslepen glas met een laagje zilverfolie. Toen waren er wel meer ateliers actief, maar zij sloten later hun deuren. Het atelier Seghers overleefde het dieptepunt van de jaren tachtig en profiteert nu van de nieuwe belangstelling voor maatwerk.

Ondertussen legt het atelier zich eveneens toe op de restauratie van antieke lichtkronen. Sedert tien jaar worden veel oude feestpaleizen, operahuizen en theaters gerestaureerd. Daar hangen monumentale kristallen kronen die sinds mensenheugenis niet meer zijn gereinigd of hersteld. Omdat er lange tijd geen belangstelling voor bestond. Twintig jaar geleden werden veel oude kronen afgehaakt, verkocht en vervangen. Gewiekste brocanteurs kochten ze op en verscheepten ze naar de States. Gelukkig is die tijd voorbij en is er werk aan de winkel voor restaurateurs. Hopen werk, want zo’n metershoge kroon die tonnen weegt, afhaken, demonteren, reinigen en heropbouwen is monnikenwerk. Bedenk dat zelfs een doorsnee luchter goed is voor een paar duizenden kristallen parels.

De eerste stap van een restauratie bestaat uit het losvijzen van alle onderdelen en het stuk voor stuk losspelden van alle parels: allemaal handwerk. De parels worden inderdaad vastgemaakt met fijne metalen spelden, net niet te strak, maar soepel geknoopt om extra te schitteren. Ontbrekende onderdelen worden vervangen. De nieuwe parels komen vooral uit Duitsland en Tsjechië, van oudsher dé kristalproducenten van Europa. Nieuwe parels zijn mooi, maar missen toch wat charme en warmte. Het nieuwe kristal is immers zeer wit van tint, het oude is lichtjes groen of paars gekleurd. De parels worden in vorm gegoten en de beste kwaliteit wordt even bijgeslepen.

Ook koperen onderdelen kunnen worden vervangen. De ornamenten worden gegoten in gietzand. In de loods liggen bakken vol van die onderdelen die nog niet zijn afgewerkt. Pas gegoten elementen hebben een grof oppervlak met gietnaden die worden afgevijld. Vervolgens wordt alles glad gepolijst en gevernist. De buizen waarin de elektrische bedrading verscholen zit, worden nog manueel op maat gemaakt. Op die manier heeft het atelier van Xavier Seghers de kroonlichten gerestaureerd van de Bourlaschouwburg, de schouwburg van Leuven en het Concert Noble in Brussel.

Er worden ook nieuwe kronen naar oud model gemaakt, op basis van gekleurde tekeningen op ware grootte, geplukt uit het oude modellenboek van het atelier. Voor het hotel Errera in Brussel werden zelfs lichtkronen gereconstrueerd aan de hand van oude interieurfoto’s. Op die manier kunnen historische interieurs weer stijlvol worden aangekleed.

Piet Swimberghe / Foto’s Jan Verlinde

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content