La Di(vin)a Lomme

Chris Lomme speelt Maria Callas in het stuk Masterclass van Terrence McNally. “Ze was zo verschrikkelijk onzeker.”

Ze monkelt een beetje, want de voorspelbare vergelijking is al een keer opgedoken: “Ik ben geen diva. Ik wil helemaal geen diva zijn. Ik heb de rol aangenomen uit fascinatie voor het personage. Ik wil als het even kan een goeie rol, een goeie cast en veel mensen die komen kijken, dat is alles. Onlangs noemden ze me ook de Tina Turner van Vlaanderen. Hoe komt dat? Ik zie er goed uit voor mijn leeftijd. Ik ben energiek. Ik heb guts. Ik ben zo geboren. Maar een diva, nee hoor.”

Masterclass is gebaseerd op een reeks meestercursussen die Maria Callas eind 1972 en begin 1973 in de Juilliard School of Music in New York gaf. Voor een volle zaal liet ze haar pupillen eerst een aria uitzingen, maar nadien analyseerde ze die dan genadeloos zin per zin, soms lettergreep per lettergreep, tekstflard na tekstflard. Ze was 48 toen, had zich zes jaar van de podia teruggetrokken en was nog niet helemaal over de scheiding van Onassis heen. “Ze was zo verschrikkelijk onzeker. Ik kan dat begrijpen, want door de fascinatie voor de mythe Callas kwamen nogal wat mensen af op de diva. Callas, Medea, Diana, lady McBeth, Marilyn Monroe… dat soort personages zuigt de mensen aan. En wat wilden de mensen zien? Ze wilden zo’n diva zien vallen. Je zou van minder onzeker worden.”

Niet dat die onzekerheid echt duidelijk is. Tijdens de cursussen lijkt Callas hard en streng, meedogenloos soms. “Ze is wel een beetje cru voor haar studenten. Maar ik vind dat je een beetje cru mag zijn in het leven, we zijn altijd zo braaf. Als zo’n actrice – de eerste sopraan in het stuk – op de scène komt en Callas voelt direct dat het geen operastem is… die zangeres gaat eraan hé. Ikzelf was niet zo hard toen ik nog les gaf. Ik zou zo iemand koesteren en zeggen: ‘Och begin er niet aan kindje, het is zo lastig’. Maar Callas stuurt ze heel snel wandelen. Ik wil ze dus wel cru neerzetten, maar ik wil dan ook laten zien waarom ze zo cru is en waarom ze zo tekeergaat.

Zij staat daar, ze is 48, ze heeft afgedaan en kan alleen nog haar ervaring doorgeven. Dat is iets waar ik heel makkelijk kan inkomen. Hoewel iedereen me zegt dat ik het er niet moeilijk mee heb, met ouder worden. In het theater gaat het nog, wij spelen met wat geluk door tot ons pensioen. Maar zangers en zangeressen die te lang doorgaan… dat is zo pijnlijk voor hen. Mensen als Montserrat Caballé, die zouden toch moeten kunnen stoppen in schoonheid.

Het stuk is maar één visie op haar natuurlijk, je hebt altijd het raden naar de waarheid. Ik denk dan aan wat Rod Steiger vertelde toen hij Napoleon moest spelen. Hij had er alles over gelezen en toen zei hij: ‘Die kan ik niet spelen, want die heeft nooit bestaan.’ Het heeft uiteindelijk dus niks met de waarheid van Callas te maken. Wie weet uiteindelijk precies hoe iemand in mekaar zit? Het is wel een heel rare symbiose. Ik zit niet constant te denken: ik speel Callas. Ik speel die rol met wie ik ben. Het enige wat ik echt van haar overneem zijn de bewegingen. Ze had een arsenaal van prachtige bewegingen. Zoals ze die rozen aanneemt, met haar handen samen, langzaam omhoog strekkend, dat is zo mooi. En ik heb afschuwelijke handen. Ik moet de elegantie en slankheid van Callas toch proberen in te vullen, dus heb ik lange nagels nu.”

Een selectie van de echte meestercursussen is verschenen op het EMI Classics label als “Maria Callas at Juilliard”. “Masterclass” speelt in het NTG in Gent nog tot 25 april. Info en reservaties: Tel. (09) 225.32.08.

Gerry De Mol / Foto Lieve Blancquaert