KOPERS en KOPIEEN

Het was even wachten, maar vanaf nu is het veelbesproken nieuwe kastensysteem van B&B ook in ons land te koop. De ruimte is maximaal, de stijl minimaal. En de liefde voor het minimale is er ook de oorzaak van dat B&B het oog op Belgische ontwerpers als Maarten Van Severen en Vincent Van Duysen liet vallen. “Want dat radicalisme waarmee het minimalisme hier beoefend wordt, is in Italië zo goed als onbestaande.”

Op de indrukwekkende stand die Antonio Citterio op de jongste Salone del Mobile voor de Italiaanse meubelfabrikant B&B ontwierp, kwam breeduit over een witte muur een gevleugelde uitspraak van een andere befaamde designer te hangen, Charles Eames: “I dettagli non sono dettagli sono loro a fare il prodotto” (de details zijn geen details, zij zijn het die het product maken).

Maar of het publiek wel een boodschap heeft aan zulke ronkende principeverklaring? De Belgische verdeler van B&B, Marco Willems, neemt me op de Brusselse Louizalaan mee naar een kast waarvan het basisontwerp al van midden de jaren tachtig dateert, en die door de designersgroep Kairos in opdracht van B&B werd ontwikkeld. Het is een kast met draaideuren die, eenmaal geopend, vóór de kast op rails aan de kant kunnen worden geschoven. Een uniek procédé waarmee B&B als allereerste had uitgepakt, en waar het nog steeds een wereldwijd patent op heeft. “De concurrentie bracht sindsdien talloze variaties rond dat thema,” zegt Willems, “zodat het anders was maar toch hetzelfde leek. En zo’n standaardkast van 2,5 meter breed kost bij B&B al gauw tussen de 170.000 en de 180.000 frank, terwijl je bij de concurrentie soms maar 70 à 80,000 frank hoeft te betalen. Het verschil? Dat ligt in die details. Maar het blijft natuurlijk moeilijk om een potentiële klant ervan te overtuigen dat een betere afwerking zulk een prijsverschil waard is. Als een koper het verschil niet met eigen ogen kan zien, dan kan je als verkoper wel inpakken. De verkoop van onze kasten was de jongste jaren dan ook alsmaar achteruitgegaan. Er was geen sprake van dat we dat product zouden opgeven, al was het maar omdat het bedrijf sinds het begin van de jaren tachtig enorm veel in een fabriek voor de aanmaak van kasten had geïnvesteerd. Maar er moest hoe dan ook iets gebeuren. We stonden voor een keuze: we konden het bestaande kastensysteem perfectioneren, of een heel nieuwe formule lanceren. B&B opteerde uiteindelijk voor het laatste, ook al omdat een slaapkamerkast de jongste tijd een andere functie heeft gekregen. Vroeger werd er bijvoorbeeld veel meer gevouwen en gestreken. En al dat wasgoed werd dan netjes op legplanken gestapeld. Terwijl men vandaag veel meer de neiging heeft om hemden gewoon in de kast te hangen; daarom moet ze in de eerste plaats worden uitgewerkt als een hangsysteem waarin men als gebruiker meteen ook een breed overzicht heeft. En daarnaast heeft men nog alleen maar wat laden nodig voor ondergoed en sokken. De systemen die B&B nu in samenwerking met Kairos heeft ontwikkeld, Replay en Atlante, willen daarop inspelen.”

De drie ingenieurs achter Kairos, die onder meer ook de uitvinding van de snelbinding voor skischoenen achter hun naam hebben staan, ontwierpen vijftien jaar terug al een eerste keer een kastensysteem voor B&B. Een schuifdeurkast, waarbij de deuren volgens een totaal nieuwe methode heen en weer kunnen worden bewogen. Bevinden in de traditionele systemen de deuren zich op verschillende rails, de deuren bij B&B worden op één rechte lijn geplaatst, zodat zich één glad front vormt. Bij het openen klikt een deur gewoon even naar voren, zodat ze voor de andere kan worden weggeschoven. Ook op dat systeem heeft B&B een wereldwijd patent bewaard. “Maar de schuifdeurkasten vertegenwoordigen slechts vijf procent van de markt”, zegt Willems. “Het gros van de kasten – 65 tot 70 procent – werkt met draaideuren, en dat geldt voor heel Europa. Dat systeem is niet alleen goedkoper, maar ook praktischer. Want bij een schuifdeurkast kan er altijd maar één deur tegelijk worden geopend. In 1986 ontwierp Kairos daarom ook die draaideurkast waarvan de deuren kunnen worden weggeschoven.”

In de nieuwste kastensystemen van B&B, Replay en Atlante, werden de beproefde procédés onder meer aan de roep om een grotere en meer flexibele bergruimte aangepast. De schuifdeuren zijn bijvoorbeeld ook afzonderlijk verkrijgbaar, zonder kast, zodat er ook gewoon een hele kamer of een nis mee kan worden afgesloten, als dressing. Alles wat te plomp leek of overtollig, werd uitgepuurd of gewoon overboord gegooid. Binnenin werden de massieve en vaste tussenschotten door makkelijker handelbare metalen staven vervangen, waaraan de legplanken en hangstaven nog slechts met één enkel vijsje bevestigd moeten worden. En de schuifdeuren hebben niet eens meer een rail nodig.

Meer dan ooit heeft B&B voor een zo maximalistisch mogelijk minimalisme gekozen: een sober spel van strakke, rechte lijnen, en slechts een paar grote vlakken die de gebruikelijke wirwar aan deuren moeten vervangen. Want de deuren zijn groot, en kunnen tot 1,8 meter breed en 2,73 meter hoog zijn. En ook op het vlak van materialen werd er zoveel mogelijk gekozen voor een suggestie van licht, ruimte en openheid. De deurgrepen zijn niet meer dan wat eenvoudige tubetjes uit halftransparant plastic, een materiaal dat ook voor de klerenhouders gebruikt wordt. En de grote schuifdeuren zijn niet alleen in licht kersenhout en donkerkleurig wengé verkrijgbaar, maar ook in glas dat achteraan wit of blauw werd gelakt, zodat er een illusie van diepte ontstaat en de aanblik toch niet verstoord wordt door achterliggende rommel.

Het ligt in de tijd”, zegt Marco Willems. “Elke eeuw wordt met frullen en franjes afgesloten, terwijl bij het begin van een nieuwe eeuw weer met een propere lei wordt begonnen, met strakke lijnen en heldere vlakken. Bij B&B zijn we al met de 21ste eeuw begonnen.” Dat dit minimalisme intussen alweer zou hebben afgedaan, wil men bij B&B dan ook niet horen. Met de max onder de minimalisten, de Brit John Pawson, zijn de onderhandelingen over een nieuwe collectie nog volop aan de gang. En met de Belgische firma Obumex werd alvast een akkoord afgesloten, waardoor de ophefmakende keuken die Pawson voor Obumex ontwierp nu in de toonzalen van B&B in Miami en New York wordt verkocht. B&B lonkt intussen trouwens ook naar enkele minimalistische ontwerpers uit België: Vincent Van Duysen, Maarten Van Severen en Claire Bataille. “Want het radicalisme waarmee dat minimalisme hier beoefend wordt, is in Italië zo goed als onbestaande”, zegt Willems. “Daar speelt de discussie over design zich nog af op het niveau van het meubel, terwijl hier veel meer in functie van een geheel wordt gedacht, een totaalsfeer. België was het minimalisme altijd al erg genegen. Maar aan wat ontwerpers hier op dat vlak bleven afleveren, is nooit veel ruchtbaarheid gegeven. Het heeft met onze legendarische valse bescheidenheid te maken. We zouden de zaken hier wat agressiever moeten spelen. En wat B&B betreft: de familie Busnelli, die B&B beheert, realiseert zich maar al te goed dat ze in een verenigd Europa niet alleen met Italiaanse ontwerpers verder kan.”

En hoe de nieuwe kastensystemen intussen worden onthaald in ons land? “De reacties zijn erg verschillend”, zegt Willems. “Terwijl West-Vlaanderen op het vlak van design altijd voorligt op de rest van het land, worden die kasten daar met grote argwaan bekeken. Ik had eerder problemen in Wallonië verwacht, maar daar blijkt het dan weer net omgekeerd. In Vlaanderen heeft men nog de gewoonte om dit soort kast op maat te laten maken. En onze uitdaging is nu: duidelijk maken dat dit nooit door een schrijnwerker kan worden geleverd. Dat lukt ook. Voor het eerst voelen we dat ook architecten zich voor onze dressings interesseren, omdat ze hun klanten zelf niets beters kunnen leveren.”

De B&B Italia Group was in 1966 als C&B gesticht, en de naam veranderde pas in 1973 toen het kapitaal volledig in handen van de Busnelli-familie overgedragen werd. De omzet van het bedrijf (dat recent ook een revolutionaire en ruimtebesparende tussenwand voor schepen ontwikkelde, het HSP, en ook het merk Max Alto uitbrengt) was de voorbije tien jaar van 1 miljard naar 3 miljard gestegen. Maar B&B, zegt Willems, blijft intussen toch nog worstelen met een imagoprobleem. De naam ligt lang niet zo makkelijk in de oren als pakweg Molteni. B&B had tot vijf jaar geleden nauwelijks in relclame maar alles in de uitbouw van een goed verdelersnet geïnvesteerd. En bovendien is de concurrentie zo hard, dat men zich onophoudelijk moet blijven herprofileren. Willems is daarom ook niet echt opgezet met het feit dat B&B de jongste tijd in hoofdzaak met de sterontwerper Antonio Citterio werkte. Hij belooft aan B&B altijd wel de eerste keus, maar bleef daarnaast ook erg verwante modellen aan de concurrentie leveren.

Dan toch liever Kairos, dat uitsluitend voor B&B blijft tekenen. Hoewel hun nieuwste kastensystemen pas rond Kerstmis in Italië werden geleverd, zijn er nu al tot in België kopieën gesignaleerd. “Het is godgeklaagd,” zegt Willems, “maar anderzijds, zoals mijnheer Busnelli zegt: de kopie is de hoogste vorm van bewondering. De dag dat ze je niet meer kopiëren, zit je pas echt in de problemen.”

Max Borka

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content