Wijnen van één enkele oogst en van één enkele wijngaard dragen de eigenschappen mee van het jaar en van het perceel ( terroir). In Champagne is dit type ongewenst. De origine (wijngaard) voert tot partiële wijnen: ofwel te zuur (gewoonlijk), ofwel te rijp, ofwel helemaal neutraal. Daarom worden champagnewijnen meestal gemengd over de percelen, over de oogstjaren en over de drie toegelaten druivensoorten heen. Het mengproduct is vollediger en breder van smaak en draagt de opties mee van de blender.

In de portproductie heerst een vergelijkbare situatie. De grote porthuizen als Taylor’s en Niepoort kopen partijen druiven of portwijn op, om er hun merkgebonden type mee samen te stellen. Als het jaar uitzonderlijk is, worden de partijen beperkt tot dat jaar en komt er een vintage-port van, met het oogstjaar op het etiket.

De individuele wijnboeren met één domein als eigendom (een Single Quinta) kunnen, als ze het wensen, hun eigen wijn onder het Quinta-etiket, al dan niet gejaarmerkt, op de markt brengen. Deze wijnen voeren dan, in het beste geval, een grote individuele persoonlijkheid – het tegenovergestelde van de gladde allemansvriend die door blenden kan worden samengesteld. De appreciatie van de Single Quinta Vintage Port vraagt gewoonlijk wat meer zin voor nuance en finesse, de vintage-port van de grote huizen is doorgaans universeler van kwaliteit. Het verschil is essentieel – te vergelijken met het gevoel tot een wereldorde te behoren of tot een familie.

Onlangs kwam Dirk Vander Niepoort, maker zowel van de Single Quinta Passadouro als van de Niepoort-wijnen, naar België om het allemaal eens uit te leggen. In zijn korf: de Passadouro-wijn en de aparte componenten van de Vintage Niepoort, alles van het excellente jaar 1997. Beide zijn, in 1997 én in hun categorie, de beste die er ooit zijn gemaakt.

Haarfijn kwamen de componenten van Niepoort 1997 één voor één in de glazen. Een vrij lichte en elegante fruitbasis met wat elementen van overrijp en flink zuur, herkenbaar als Niepoort oude stijl en in de blend voor 25 procent. Hierbij (voor 5 procent) een heel wijnachtige en zuivere, donkere, massieve wijn om wat te compenseren. De twee samen vormen de fruitbasis waarin nu met een wijn van grote lengte en grote zuurheid van oude wijnstokken een richtgevende structuur (een soort wervelkolom) wordt ingeblend. Daarbij komt een structuurnetwerk (de spieren) met een massieve en tegelijk fijne wijn met grote levendigheid en grote tannineconcentratie. Ten slotte worden met een infrastructuurwijn die wat persoonlijkheid mist (wat moet), de resterende gaten gedicht en alles aaneengeklonken. Het resultaat is veel meer dan de simpele som van de componenten: Niepoort 1997 is een meesterwerk van structuur, vol van donker fruit en met volkomen geknoopte en complexe grote lengte. Ook met verrassende eenheid: een haast monsterachtige concentratie maar toch volkomen evenwichtig. Hij wordt nu al wereldwijd bejubeld.

In contrast daarmee staat de Passadouro 1997. Hier komt een grote persoonlijkheid in het glas, minder ingewikkeld en complex dan Niepoort, maar zachter en beter opgaand van structuur in het middengebied van de mondlengte. En met grote finesse waarvan de appreciatie aandacht vraagt: een meditatieport.

Niepoort is een luid klinkend koor, Passadouro is een geniale, goed fraserende solist.

Herwig Van Hove / Foto Gerald Dauphin