Bernard Arnault, topman van het Franse concern LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton, richtte de afgelopen tien jaar zijn energie vooral op de top van de modewereld. Hij verwierf Dior, Christian Lacroix, Givenchy en Kenzo. Een gedroomd koninkrijk voor iemand die al miljardair was.

Martha Duffy

Als de modehuizen uitpakken met hun nieuwste prêt-à-porter, is het ook bij Dior dringen om binnen te raken. Zeker nu John Galliano daar schittert, dé ster aan het modefirmament. Een traditioneel geklede zakenman slaat de drukte gade en mompelt : ?Galliano krijgt misschien wel alle aandacht, maar de pret is voor mij.? Women’s Wear Daily noemde Bernard Arnault wat oneerbiedig de Paus van de Mode. Maar voor de Franse zakenwereld en het modevolkje is deze paus niet onfeilbaar. De Amerikaanse stijl die Arnault bij zijn overnames hanteert, zit de grote Franse zakenlui dwars. Dior en Givenchy laat hij nu runnen door Britten. Hubert de Givenchy, de man die Audrey Hepburn onsterfelijk maakte, stuurde hij de laan uit. Dat kunnen de Fransen maar moeilijk verkroppen. Niet helemaal onterecht zijn ze van oordeel dat hun mode chic is en dat ze niet door een paar rostbifs kan worden nagebootst.

John Galliano, zesendertig, een in Londen opgegroeide Spanjaard met veel lef, was de lieveling van SoHo. Maar in de Avenue Montaigne kenden ze hem nog niet toen hij twee jaar geleden Givenchy overnam. Een jaar later plaatste Arnault hem aan het roer van Dior en verving hij hem bij Givenchy door een man met nog meer bravoure : Alexander McQueen, zevenentwintig. Voor het huis Louis Vuitton, dat al sinds 1854 reiskoffers, reistassen en handtassen ontwerpt, trok Arnault een jonge Amerikaan aan : Marc Jacobs, ontwerper van sportkleding. Hij moet prêt-à-porter uitdenken die inzake allure met Gucci en Prada kunnen concurreren. Jacobs moet Vuitton een heel bijzonder en rendabel modeprofiel geven. Hij komt in een bedrijf terecht dat zijn omzet met 54 % zag stijgen nadat het door de LVMH was opgeslokt.

Karl Lagerfeld van Chanel is voorzichtig : ?Het is te vroeg om er iets over te zeggen. Het product moet zijn weg nog maken. Dior zal makkelijker zijn Givenchy heeft geen imago.? Maar Arnault, achtenveertig, geniet evenveel van dit soort wantrouwen als van een van zijn champagnes. ?Ik heb alleen belangstelling voor jonge namen met veel verstand en heel veel talent?, zegt hij. En mannen die veel, heel veel geld in het laatje brengen. Bedrijven die toch al grote namen waren, wist hij heel wat geld te ontlokken : vorig jaar streek LVMH 649 miljoen dollar winst op, op een omzet van 5,4 miljard dollar. ?Ik heb altijd maar voor twee dingen belangstelling gehad,? zegt hij, ?kunst en zaken?.

Hij staat bekend als een strenge baas ; Galliano en konsoorten mogen dan wel het creatieve gedeelte voor hun rekening nemen, in de productie houdt hij de touwtjes strak in handen en maakt hij voor uitvoering en distributie gebruik van alle bestaande synergieën. Zo wordt de Bazar-lijn van Lacroix gemaakt door Kenzo ; Givenchy fabriceert Jungle, het parfum van Kenzo ; en mijnheer Guerlain himself werkt al jaren aan een parfum voor Vuitton. De bedoeling is de kosten rigoureus te drukken en vooral veel uit te geven aan reclame.

Veel progressieve Fransen zouden niets liever wensen dan topzakenlui van het slag van Arnault. De man werd geboren in Roubaix, in het noorden van Frankrijk, en studeerde af als ingenieur aan de Parijse Ecole Polytechnique, een eliteschool. Wellicht is het strenge schoolsysteem er de oorzaak van dat de Fransen vooral ambtenaren en doordeweekse managers produceren, maar zelden echte ondernemers die de zakenwereld wat meer elan geven. Het succes van Arnault, die tijdens het bewind van de socialist François Mitterrand drie jaar in de vastgoedsector werkte in Florida, heeft bij zijn collega’s wrevel en wantrouwen gewekt.

Ze vinden dat Arnault de regels heeft overtreden. Een voormalig kaderlid van LVMH verbaast er zich nog over : ?Hij is meedogenloos en was er zich heel goed van bewust dat hij de conventies aan zijn laars kon lappen zonder dat het hem schade zou berokkenen. In die tijd waren er dingen die niet noodzakelijk illegaal waren, maar die je toch niet deed. Praktijken die hem eigenlijk buiten de zakenwereld hadden moeten plaatsen, maar die hem juist tot een van de pijlers maakten.?

Vooral de manier waarop hij de wereld van de luxegoederen binnendrong, zette veel kwaad bloed. Luxegoederen worden meestal door familiebedrijven gemaakt. Arnault verdeelde de oppositie. Als twee partners het oneens waren, koos hij de kant van een van beiden en schakelde hij later de overblijvende partij uit. Dat deed hij ook in 1985 bij de overname van het failliete Boussac, eigenaar van Dior. Hij beloofde expansie voor Boussac en behoud van banen ; in plaats daarvan sloot hij de onderneming nadat hij er alles had uitgehaald wat hij wilde.

Dior is de parel aan de kroon van Arnault en de vrijpostige Galliano moet die parel voor hem doen glimmen. Hij zegt : ?Ik plaats graag nieuw talent in het hart van een oud huis. Galliano heeft een aantal raakpunten met Dior : zijn ontwerpen, zijn stijl, zijn romantiek en vrouwelijkheid. Natuurlijk is het soms choquerend, maar mode betekent altijd iets nieuws.?

Als de zwierige, ambitieuze Galliano al een schok was voor de Fransen, dan was Alexander McQueen dat zeker. Maar Arnault maakt er zich geen zorgen over : ?Zijn shows waren origineel en verrassend, vol nieuwe ideeën. Het is niet makkelijk voor een jonge ontwerper om zich aan dit wereldje aan te passen.?

Waarschijnlijk mag McQueen het met die aanpassing rustig aan doen. Want Christian Lacroix, de meest talentvolle van alle LVMH-ontwerpers, heeft voor LVMH in tien jaar nog geen frank in het laatje gebracht. Maar daar komt binnenkort wellicht verandering in ; in zijn nog piepjonge Bazar-lijn is zwart troef. Het atelier van Lacroix is het enige waarmee Arnault van nul is gestart. En Lacroix typeert zijn baas als volgt : ?Om Arnault te overtuigen, moet je zowel zijn verstand als zijn blik aanspreken, dat is essentieel.? Verder bevestigt hij wat we al over de zakenman Arnault wisten : ?Hij houdt van nieuwe dingen, hij wil verbazen en de eerste zijn om met iets uit te pakken. Als dat betekent dat hij eerst moet maaien om een nieuwe tuin aan te leggen, dan hakt hij er lustig op los. Hij vecht graag.?

Arnault wordt meestal afgeschilderd als een afstandelijke, koele zakenman en als je hem ziet, zou je hem voor een academicus houden. Maar mensen uit de ontwerperswereld vertellen een ander verhaal, een van diners voor vijftien personen bij de Arnaults thuis in het mooie 16de arrondissement. Daar is hij ontspannen en gaat hij soms achter de piano zitten (geliefkoosd componist : Chopin). Hij noemt zich een amateurpianist ; hij oefent twee keer per week en leert nog altijd nieuwe stukken. Zijn vrouw Hélène is een concertpianiste. ?Ooit hebben we eens samen een concert gegeven?, zegt Bernard. ?Maar één volstond. Te veel werk.? Mevrouw Arnault speelt nu een ander duet met Bernard ; Lacroix vermoedt dat Arnault nogal eens met haar ogen naar kleren kijkt. Meestal gaan ze ’s zaterdags samen winkelen. Waar ? In de winkel van Dior in de Avenue Montaigne.

Maar als de serene golven van Chopin uitsterven, wordt weer overgeschakeld naar het andere, drukke leven : zakendoen. Momenteel is hij in een dispuut gewikkeld met Robert W. Miller, een kleinere aandeelhouder van de DFS Group Ltd., een verkoper van belastingvrije lederwaren en parfum, vooral van LVMH. Arnault dacht dat hij om Miller heen had gemanoeuvreerd door het aandeel van zijn partner (38,75 %) te kopen voor 1,6 miljard dollar. Maar Miller gaf het niet op en verklaarde ?dat Bernard Arnault, ondanks zijn beloften, de gewoonte heeft om het vermogen van gedeeltelijk verworven bedrijven uit te buiten ten bate van LVMH en dat hij daarbij de belangen van kleinere aandeelhouders negeert.? En ja, Miller lijkt goed op weg om zo’n kleinere aandeelhouder te worden. Want LVMH heeft nu aangekondigd dat het DFS wil besturen, met Miller als partner.

Arnault is er de man niet naar om lang bij zulke gedeeltelijke overwinningen te blijven stilstaan. Hij heeft nog andere namen op zijn boodschappenlijstje staan, waaronder de Parijse juwelier Mauboussin.

Copyright Time