Centraal- en Oost-Europa staan blank. In Saksen komen drie mensen om het leven als ze uit een ondergelopen kelder een wasmachine proberen te redden. In Moskou is het aantal sterfgevallen verdubbeld door de smog. In eigen land krijgt Dos Cervezas een prijs van de Radio 2-luisteraar, en redden we het voorlopig zonder zwemvest en mondmasker. Het is zondagmiddag, windstil en tamelijk rustig. De zelfgezaaide muntplant in de vensterbank groeit bijna hoorbaar en ik waag mij aan subversieve activiteiten van het mildere soort, te weten het online openen van een spaarrekening bij de Triodosbank.

De in het zweet mijns aanschijns verdiende euro’s zaten tot voor kort bij grootbanken van het klassieke allooi, dit uit noodzaak veeleer dan uit overtuiging. Want geef toe, om met een grootbank een love story te hebben moet je een beetje van de ratten zijn besnuffeld na het nieuws van de afgelopen jaren. Als ik mij daarin begin te verdiepen, blijkt het nog erger dan ik dacht. In weerwil van de cleane loketten en de posters met kindertjes en ballonnen, is de kans groot tot zeer groot dat je geld achter je rug wordt gebruikt voor bedenkelijke dingen. Vijfentwintig miljard euro investeerden BNP Paribas Fortis, KBC, Dexia, Citibank, Deutsche Bank, ING en Axa samen in alleen nog maar klimaatvervuilende activiteiten*. Zoiets stoort mij geweldig. Als ik mijn afval sorteer en gebruikte batterijen netjes naar de supermarkt terugbreng, doe ik dat niet om vast te stellen dat mijn spaarcenten worden geïnvesteerd in – ik noem maar enkele dingen – het kappen van het regenwoud, wapenfabrieken en bedrijven die hun personeel honds behandelen.

Dat dat anoniem gebeurt en onzichtbaar, maakt het niet minder schadelijk. En dat terwijl er een alternatief bestaat, dat belooft je geld alleen te gebruiken voor ethisch verantwoorde projecten en onlangs door een internationale jury werd verkozen tot duurzaamste bank ter wereld. Natuurlijk hangt er geen aureooltje boven de Triodosbank. Het blijft een bank, actief in vijf landen, met staatswaarborg, 250.000 klanten en 600 werknemers – waarvan een zeventigtal in België. Bonussen keren ze echter niet uit, de topman verdient 8,5 keer zoveel als de slechtst verdienende werknemer – in plaats van honderd keer, zoals vaak het geval is. “We streven winst na”, verklaarde oprichter en tot voor kort CEO Frans De Clerck in een recent interview. “Maar die moet niet exuberant zijn. Terwijl andere banken streven naar een rendement van vijftien procent op het eigen vermogen en daar soms nog niet mee tevreden zijn, halen wij vijf procent winst. Misschien kunnen we dat opdrijven naar zeven procent als de bank nog groter wordt, maar we streven niet naar vijftien procent.”

Aan zoveel ingetogenheid hangt vast een prijskaartje, hoor ik u denken. Dat klopt. Van 1,25 % intrest zul je niet slapend rijk worden. Het is zo’n rendement waarmee de Beursduivel lacht in zijn darmen. Maar het blijkt, tot mijn verwondering, krek evenveel als de klassieke spaarrekening die ik bij BNP Paribas Fortis heb, en een half procentje minder dan de 1,75 % die een Maxi-spaarrekening bij Argenta oplevert (die hooggegrepen benamingen toch, Top en First en Maxi en Mega en Intensiv).

“Kleine percentjes, grote ventjes”, zegt de potsierlijke Theofiel Boemerang in de strips van Suske en Wiske. Voor mij mag het echter wat minder zijn, in ruil voor de wetenschap geen systeem te schragen dat naar de afgrond leidt. Mijn geld hoeft niet per se voor mij te werken, ik ben al blij als het zijn manieren houdt en niemand verknecht of verwondt. Blijkbaar denken steeds meer mensen er zo over, want Triodos groeit momenteel dertig procent per jaar. Het is waar, ook de klassieke banken bieden al eens een ethisch product aan, maar dan moet je daarnaar vragen. Onethisch bankieren blijft vooralsnog de norm en dat is tamelijk onthutsend, in deze tijd waarin je zelfs in populaire kranten leest dat de klimaatsverandering echt niet alleen de ijsberen op de Noordpool parten zal spelen.

Nu maar hopen dat er, tegen dat deze kolommen verschijnen, geen schandaal aan het licht komt bij de Triodosbank. Je weet nooit, met een grijpgraag sujet als de homo sapiens – ook al een wat hoog gegrepen naam voor een soort die gespecialiseerd lijkt in onwijsheden. Het ergste is echter niets te doen. Of om de bekende uitspraak van Edmund Burke te parafraseren : “Alles wat nodig is voor de triomf van het kwaad, is dat goede mensen blijven plakken bij onfrisse banken.”

* blijkt uit onderzoek dat studiebureau Profundo uitvoerde in opdracht van Netwerk Vlaanderen.

–

jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders