Kasteel met twee gezichten
Het romantische Domein Ter Heyde is klassiek en tegelijk hedendaags. Bovendien worden er voor deze heerlijke buiten ambitieuze plannen gesmeed.
Dat grote delen van de Westhoek door oorlogshandelingen werden geschaad, weten we allemaal. Veel historische gebouwen werden van de kaart geveegd, maar hier en daar bleef er wel wat bewaard, ook in de buurt van Diksmuide. Dat maakt het domein Ter Heyde extra aantrekkelijk. Het ligt naast de dorpskern van Vladslo in een oud parklandschap uit de negentiende eeuw. Maar het kasteel zelf is een flink stuk ouder. Dat merk je meteen, want achter de classicistische voor- en achtergevels uit de eerste helft van de negentiende eeuw zitten restanten van middeleeuwse torens verstopt. Bovendien verraadt de glooiing van het gazon errond dat het bouwwerk ooit in het water stond. Ter Heyde was een klein waterslot, waarvan de oudste sporen teruggaan tot de elfde eeuw. In die tijd werden overal in West-Europa motten opgeworpen, kleine versterkingen met een walgracht. Deze bouwwerken bestonden uit een opperhof, waarop een woontoren stond, en een neerhof, de bijbehorende hoeve. Later groeiden sommige van die motten uit tot heuse versterkingen. Ook hier was dat min of meer het geval, er is nog een deeltje van de veertiende-eeuwse woontoren bewaard.
Vermoedelijk zag het oorspronkelijke kasteel er een stuk imposanter uit. Maar het geheel werd in de loop van vele eeuwen herkneed en aangepast aan de mode van de tijd. Er is wel een hele tussenfase verdwenen. We weten niet hoe het landgoed er in de zeventiende eeuw uitzag, omdat het in de eerste helft van de negentiende eeuw vrij grondig werd aangepast aan het toen populaire classicisme. Dat gebeurde wel stijlvol : het resultaat is mooi, rustig en bescheiden. Het kasteel werd nooit uitgebreid. En dat is dan weer te verklaren door de, inmiddels gedempte, walgracht. Het omliggende water is immers een slechte ondergrond voor een uitbreiding.
Hedendaags hertekend
Het landgoed, dat zich uitstrekt over een domein van vijfentwintig hectare, omvat naast het kasteel ook tal van bijgebouwen en een mooie moestuin. “We hebben het enkele jaren geleden verworven met de bedoeling alles zo keurig mogelijk te restaureren”, zegt architect Hendrik Vermoortele van Buro II, die het gebouw samen met zijn vrouw Ingrid Lesage betrekt. Een deel van de renovatie is al achter de rug. In een volgende fase worden de gevels aangepakt en de terrassen gereconstrueerd. Het interieur is wel herkneed. “De salons beneden werden gewoon hersteld. Op het hogere niveau, onder het dak, werd de volledige ruimte heringericht. Daar waren vooral meidenkamers en de hele verdieping verkeerde in slechte staat. Er waren dus geen echt waardevolle elementen, zodat we het geheel op een hedendaagse manier konden hertekenen.” Zo ontstond een grote, ietwat loftachtige leefruimte die bijna volledig wit werd geschilderd. Aan de balkstructuren en vensters herken je duidelijk de opbouw van het kasteel. Dit niveau wordt gedeeltelijk gebruikt als gastenverblijf. Het internationaal opererende architectuurbureau Buro II ontvangt immers veel buitenlandse gasten, die hier dan kunnen logeren. Een deel van de eerste verdieping gebruikt Ingrid Lesage als showroom voor haar collectie tafelcreaties. Haar bedrijf ontwikkelt onder meer linnen, serviesgoed en andere opsmuk voor de feesttafel, bestemd voor de binnen- en buiten-landse markt.
“De renovatie van het landgoed past in een bredere context”, legt Hendrik Vermoortele uit. “We willen Ter Heyde op termijn ook een culturele bestemming geven.” Hiervoor zoekt hij onder meer inspiratie in andere Europese centra, gebaseerd op een sym-biose van cultuur en natuur, zoals het Insel Hombroich in Duitsland of het Kröller-Müllermuseum in Nederland. Het is de bedoeling alle bijgebouwen in het park te restaureren, om er gastenverblijven en vooral vergaderplaatsen in onder te brengen. Zo wordt ruimte gecreëerd voor colloquia en tentoonstellingen.
Interdisciplinair netwerk
Maar Ter Heyde zal in de eerste plaats gebruikt worden door Buro II. Dit in 1978 opgerichte ontwerpbureau telt momenteel meer dan honderd werknemers en is een van de grootste architectuurkantoren in ons land. Buro II buigt zich over verschillende disciplines, van interieurarchitectuur tot stedenbouw, landschapsarchitectuur en technische engineering. Het bureau is bij steeds grootschaliger projecten in binnen- en buitenland betrokken. Het is ook actief op tal van plaatsen in China. In 2006 werd het uitgebreid met een zetel in Brussel en werd er aan de naam het woord network toegevoegd. “Dat spreekt vanzelf als je bedenkt dat we zeer interdisciplinair werken, met de meest uiteenlopende specialisten, van historici en sociologen tot ingenieurs”, verduidelijkt Vermoortele. In de schoot van het moederbedrijf ontstaan zo tal van studiegroepen die deelaspecten van de stedenbouw bestuderen. “Deze mensen moeten zich praktisch gezien ook afzonderen voor overleg, en dat zullen ze hier, in dit groene oord waar de tijd even stilstaat, goed kunnen.”
Het Domein moet in de toekomst echter meer worden dan een studiecentrum. Maar wat de culturele bestemming betreft, liggen de concrete plannen nog niet vast. Momenteel bijt Hendrik Vermoortele zich vast in de restauratie van het domein. Dit voorjaar wordt de oude moestuin afgewerkt en volgend jaar worden de bijgebouwen aangepakt. Ondertussen kunnen we even meegenieten van het interieur.
Voor meer info : www.buro2.be en www.ingridlesage.be
Door Piet Swimberghe – Foto’s Jan Verlinde
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier