Knusse dorpjes, overal bloemen, en een zacht klimaat. Een beetje Engels, een beetje Frans. De Kanaaleilanden Jersey en Guernsey zijn een aangename bestemming voor wie nu eens echt geen drukte aan zijn hoofd wil. Pol Moyaert

Met zijn 116 vierkante kilometer is Jersey het grootste van de Engelse Kanaaleilanden. De Normandische kust bevindt zich op amper 23 kilometer als het weer meezit, kan je ze zelfs zien liggen. De dorpjes zijn knus tot kneuterig, de bloemenpracht camelia’s, hortensia’s, magnolia’s overweldigend. Hier en daar zorgt een palmboom voor een mediterraan accent.

De hoofdstad St. Helier zou haar naam danken aan de kluizenaar Helirius, die afkomstig was uit Tongeren. Een straffe kerel : toen hij onthoofd werd door piraten, nam hij zijn kop onder de arm en vertrok, de zeerovers in grote verwarring achterlatend. Een verhaal zo wonderlijk als de hele ingewikkelde geschiedenis van de Kanaaleilanden, die maakt dat hun huidige status een beetje raadselachtig is. Lang geleden behoorden ze tot Normandië, vandaag zijn het zogenaamde crown dependencies. De bewoners erkennen de Britse koningin als souverein, de eilanden vallen evenwel niet onder de Britse wetten en belastingen. De verhouding met de Europese Unie is even dubbelzinnig : ze zijn er lid van, maar niet helemaal.

Eén ding is zeker : men rijdt er links. Voor vele bezoekers is dat geen eenvoudige zaak, en de autochtonen vertellen dan ook graag dat de grote H op de huurauto’s niet de afkorting van hire is maar van horror. De Franse invloed merk je dan weer in de verfijnde keuken, maar toch worden er ’s morgens stevige Engelse ontbijten geserveerd, en ook de afternoon tea ontbreekt nergens. Bovendien verraden vele menukaarten ook enige Italiaanse accenten, een gevolg van massale Italiaanse gastarbeid in de horeca in de jaren zestig. Als de geschiedenis zich herhaalt, wordt er de volgende eeuw Portugees gegeten, want daar komen nu zowat alle kelners vandaan.

Een plaatselijke delicatesse is de Royal Jersey, een subliem lichtzoet aardappeltje, dat liefhebbers savoureren met de schil. Er worden zelfs proeverijen georganiseerd, waarop kenners, alsof het over grote bordeauxwijnen zou gaan, proberen te achterhalen van welk perceel deze of gene aardappel afkomstig is. Als je het eiland doorkruist, zie je overal met plastic overspannen velden liggen, die als zilveren meertjes flikkeren in de zon : ’t is hieronder dat deze zeldzame patatjes groeien en bloeien.

Het plezierigst is Jersey te verkennen langs de Green Lanes. Daar mag je maximum 24 km per uur rijden (op andere wegen maximum 64 km), maar dat brengt je in de juiste stemming voor dit eiland : rustig, rustig, rustig. Deze lommerrijke baantjes zijn ook een droom voor fietsers, wandelaars en ruiters ; zij hebben hier altijd voorrang. Toch wil het in juli of augustus wel eens gebeuren dat er zoveel toeristen van de rust willen genieten, dat je in een opstopping terechtkomt. Je rijdt op deze wirwar van weggetjes bij gebrek aan signalisatie ook makkelijk verloren, maar dat wordt als een pluspunt gezien : je ziet dan meer. En bovendien kom je toch altijd weer aan de kust uit, en vandaar is het makkelijk om je te oriënteren. Jersey telt talloze baaien en kreekjes, en vele daarvan zijn verbonden door spannende wandelweggetjes die je in het gezelschap van krijsende meeuwen langs loodrechte klippen voeren.

Een van de hoofdattracties van het eilandje is de Jersey Zoo, die opgericht werd door de bekende natuurboekenschrijver Gerald Durell. De dierentuin is het hoofdkwartier van de Jersey Wildlife Preservation Trust, die overal ter wereld bedreigde diersoorten opspoort en ze dan in de zoo probeert te fokken om ze later opnieuw naar hun natuurlijke omgeving te brengen. De zoo kwam onlangs nog in de belangstelling omdat ze een inspiratiebron was voor de film Fierce Creatures van en met John Cleese, die er trouwens een van de medebeheerders van is. Hopelijk is hij niet mee verantwoordelijk voor het melodramatische filmpje dat de bezoekers hier verwelkomt. Met zo’n commentaarstem die het over het uitsterven van een of andere Sri Lankaanse karekiet heeft op een toon alsof het over een nooit geziene genocide gaat, waar je tenzij je holderdebolder donateur wordt schandelijk medeplichtig aan bent.

De zoo is ongetwijfeld heel boeiend voor kinderen, maar echte natuurliefhebbers zullen meer plezier beleven aan een wandeling door Les Mielles de Morville bij de baai van St. Ouen, een natuurreservaat met meer dan 400 plantensoorten. Aan het meertje in het midden van het gebied worden trekvogels geringd. In de Kempt Tower, een van de verdedigingswerken uit de tijd van de oorlogen tegen Napoleon, is een tentoonstelling ondergebracht die een goed beeld geeft van de rijke fauna en flora van Les Mielles.

Wie zo door Jersey gecharmeerd zou raken dat hij er zich zou willen vestigen, moet wel minstens 10 miljoen pond wegen. Jaarlijks worden er maar vijf nieuwe residents toegelaten, en men hanteert hier een eenvoudig selectiecriterium : de rijkste eerst. De verwachting is dat de volgende jaren de nieuwe rentiers telkens alle vijf uit Hongkong zullen komen.

Men mag dan op de toeristische dienst graag de indruk wekken dat dit een eilandje van boeren en bloemisten is, de financiële sector is nog steeds de belangrijkste pijler. Jersey is een fiscaal paradijs, of zoals men dat in Engelse Labour-kringen wel eens minder vriendelijk wil formuleren : een toevluchtsoord voor belastingontduikers.

Een soortgelijke reputatie heeft Guernsey, waar we met zo’n knalgele Trislander, die plaats biedt aan achttien passagiers, op een kwartiertje naartoe vliegen. Guernsey is met zijn 63 vierkante kilometer het tweede grootste Kanaaleiland en de wegen lijken hier nog smaller, de rust nog rustiger, het knusse nog wat knusser. Overal even keurige cottages met oververzorgde tuintjes vol rozen en rododendrons. Kan er op Jersey nog hier en daar geswingd worden, op Guernsey moet je helemaal niet aan een nachtje feestvieren denken. De invloed van de methodistenkerk is hier nog erg groot : om middernacht ligt iedereen braaf in bed en de zondag is er geen enkele pub open. Wil je op de dag des Heren alcohol drinken, dan kan dat alleen in het hotel waar je logeert.

Een bezoek aan het huis van Victor Hugo mag je zeker niet missen. Omdat hij zich verzette tegen de staatsgreep van Napoleon III, werd Hugo tot twintig jaar ballingschap veroordeeld, en na een verblijf in Brussel en Jersey koopt de schrijver het Hauteville House in St. Peter Port, de gezellige, elegante stad waar hij zal blijven tot 1870. Het huis mag, naast zijn romans, beschouwd worden als een van zijn kunstwerken. Zelf noemde hij het ?een handtekening in drie verdiepingen?. Het interieur is een onwaarschijnlijk samenraapsel van curiositeiten en zelfontworpen meubelen. Rijk gedecoreerde kisten en kasten werden uiteengehaald om er wandpanelen van te maken, van Delftse tegels liet hij een schouw maken in de vorm van een H, tapijten werden verknipt om het plafond te bekleden, en omdat hij hoopte dat Garibaldi hem met een bezoek zou vereren hij kwam niet , liet hij een bed construeren uit 25 andere meubelstukken. Letterlijk en figuurlijk hoogtepunt is de look out, van waarop hij niet alleen de haven zag en de versterkte vesting Cornet Castle, maar ook het huis van zijn trouwe minnares Juliette Drouet. Als hij goed geslapen had, liet hij haar dat weten door een witte wimpel uit te hangen. Hier werkte hij ook, rechtstaande aan speciaal daarvoor ontworpen hoge tafels, aan Les Misérables.

Bezoek in St. Peter Port in alle geval ook de overdekte Market Halls, waarvan het oudste deel dateert uit 1822. Een markt met karakter waar de vis en de zeevruchten de meeste indruk maken. Als je ziet hoe de visverkopers hier de reuzegrote krabben staan leeg te schrapen, weet je dat je straks op restaurant superverse krabsalade zal eten.

Plemont Beach, Jersey. (Marc Deville/Gamma)

Een wandeling met de hond of met een slakkengangetje over de Green Lanes : Jersey doet het grager trager. (Gamma)

Het elegante St. Peter Port op Guernsey en een pub : alleen op zondag moet je dorst lijden. (Explorer en Gamma)

De look out van Victor Hugo : signalen naar zijn minnares.