Met de hoofdrol in de musical ‘Josephine B’, over het leven van de iconische vedette en activiste Josephine Baker, verkent Leki een heel nieuw terrein. En laat er nu meer dan één overeenkomst zijn tussen die twee sterke vrouwen.

Ik was vast niet de enige die de wenkbrauwen fronste toen bekend werd dat de Belgisch-Congolese zangeres en presentatrice Karoline Kamosi, beter bekend als Leki, in de dansschoenen van Josephine Baker zou stappen. Hiphop, r&b en soul tot daaraan toe, maar musical, dat is toch wel een heel andere wereld. Blijkt dat Leki (35) zelf er precies zo over dacht. ?De eerste uitnodiging voor een auditie heb ik gewoon naast mij neergelegd. Theater, musical, dat is nooit mijn ambitie geweest. Van Josephine Baker kende ik vooral de clichés : het bananenrokje, de truc en plumes. En dat ze in WOII het verzet had geholpen. ‘Wie was ze eigenlijk ?’ vroeg ik me af. Tijdens de ontdekkingstocht langs Google en You Tube viel mijn mond open. Wat een veelzijdige persoonlijkheid : de eerste zwarte vrouwelijke superster ter wereld, icoon van de jazzjaren die figuren als Hemingway, Picasso en Dior inspireerde, gedecoreerde oorlogsheldin, burgerrechtenactiviste, moeder van twaalf adoptiekinderen. Toen wist ik : ‘Wow, dit zou weleens heel spannend kunnen worden.’ Nu we een week bezig zijn met repeteren weet ik al : deze rol is een geweldig cadeau. Ik leer zoveel bij, als artieste én als mens.”

VAN SEKSSYMBOOL TOT DIVA

Dat Leki de juiste vrouw is om gestalte te geven aan Josephine bleek al bij de presentatie van de musical, zeer toepasselijk in het roodfluwelen decor van het Antwerpse restaurant Josephine’s. De mengeling van sensualiteit en zelfrelativering waarmee ze de diva speelt, één en al klapwiekende wimpers en bestudeerde handgebaren, zit meteen juist. Ik moet denken aan de oude zwartwitfilmpjes waarop je Josephine gekke bekken ziet trekken en indrukwekkend scheel kijken in burleske dansnummers. Seks en humor, het is een precaire combinatie.

Toch was de in St. Louis, Missouri geboren, maar naar Frankrijk uitgeweken Josephine Baker in de jaren twintig van de vorige eeuw een van de grootste sekssymbolen. Leki : ?La danse sauvage waarvoor ze in haar jonge jaren bekend stond, was best pittig. De ongeremdheid waarmee ze zich smeet, vind ik zo ontwapenend, ze kwam overal mee weg. ‘Le ridicule ne tue pas’, als je je dat eigen maakt, dan kun je daarmee spelen. En hoe lenig ze was, echt Miss Elastiek. Aan het dansen zijn we in de eerste repetities nog niet toegekomen, maar ik kijk er echt naar uit. Later transformeerde Josephine haar energie op een heel andere manier, dan staat daar een grande dame met een ongelooflijke allure.”

?Ook haar stem is in de loop der jaren geëvolueerd. In het begin zong ze erg hoog, met veel vibrato. Later nam ze zanglessen en kreeg haar stem meer body. Ook ik leer mijn stem nu op een heel andere manier gebruiken. De songs die ik voor mijn albums schrijf, zijn uiteraard aangepast aan mijn timbre. Zingen in een musical is helemaal anders dan ik gewend ben : er is een partituur, hoge noten die lang aangehouden moeten worden. In het begin voelde dat aan als een beperking van mijn vrijheid. Maar ik leer mijn onzekerheid te overwinnen : ‘Wat je nu voelt, Karoline, is angst. Angst voor het nieuwe. Ja, ook jij kunt daar last van hebben. Maar je zult zien, het komt in orde, je gaat het kunnen.’ Al dat nieuwe geeft me extra mojo, een drive die ik de laatste tijd misschien een beetje kwijtgespeeld was.”

EMOTIONELE LITTEKENS

Net als Josephine Baker stond Leki al heel jong op de planken. ?In veel opzichten kan ik haar goed begrijpen. Ze was vroeg zelfstandig, een echte overlever die de kansen greep die ze kreeg. Daar zijn ook risico’s aan verbonden, dat je jezelf aan de verkeerde mensen vastklampt, bijvoorbeeld. Maar haar harde jeugd in het gesegregeerde zuiden van de VS heeft zeker bijgedragen tot haar engagement.”

Toen Josephine in de jaren vijftig als succesvolle artieste naar de States terugkeerde, wilde ze alleen voor een gemengd publiek optreden. Ze werkte samen met de zwarte burgerrechtenorganisatie NAACP, na de dood van Martin Luther King vroeg zijn weduwe Coretta trouwens of ze de leiding wilde overnemen, maar Josephine weigerde. Haar adoptiekinderen waren nog te jong om het risico te lopen hun moeder te verliezen, vond ze.

Leki : ?Josephine had een grote behoefte om liefde te geven én te krijgen. Door kinderen van over de hele wereld te adopteren – haar regenboogstam – wilde ze bewijzen dat mensen van alle culturen en godsdiensten kunnen samenleven. Maar haar aanpak was niet altijd even verstandig, zo kampte ze voortdurend met geldproblemen. Moest ze nu per se met al die kinderen in een kasteel gaan wonen ? Volgens mij hadden haar jeugdervaringen met honger, incest en geweld diepe emotionele littekens achtergelaten. Onlangs zag ik nog een stukje van dat fameuze interview waarin Michael Jackson beweert dat een slachtoffer van misbruik niet per se een misbruiker wordt. Ik denk dat Josephine Baker iets soortgelijks meemaakte : ze kon de confrontatie met haar innerlijke demonen niet aan, ze zat met zoveel pijn dat haar zelfbeeld totaal verstoord was. Dat besef is bij mij heel sterk : om gelukkig te kunnen zijn moet je de moed hebben om eerlijk te zijn tegenover jezelf en proberen te begrijpen waarom je doet wat je doet.”

KIND VAN TWEE WERELDEN

Net als Josephine Baker is Leki een dubbelbloed. Of ze dat een verrijking vindt ? ?Absoluut, het is het beste van twee werelden. Maar ik geef toe dat dat besef pas vrij laat kwam. Tot mijn zevende woonde ik in Afrika en was ik er helemaal niet mee bezig. Toen ik in België aankwam en met racisme geconfronteerd werd, kreeg ik het lastig met mijn Afrikaanse roots. Dat haar, die vreemde familienaam. In mijn tienerjaren kwam de reactie : black power, black is beautiful… Nu ben ik mij er zeer van bewust dat ik elementen van twee culturen in mij draag en hoeveel deuren dat opent. In Noord-Afrika denken ze dat ik Arabisch ben, in Zuid-Amerika latina, in India een Indiase. Dat maakt het zo gemakkelijk om met allerlei mensen contact te leggen. Mijn familie is ook zo divers, echt de regenboomstam van Josephine. Alle filosofische en religieuze strekkingen vind je erin terug : zakenlui en geitenwollen sokken, atheïsten, katholieken, mormonen en moslims. Maar zet ons samen aan tafel en we vinden elkaar, van hart tot hart.”

J’ai deux amours was zowat het lijflied van Josephine Baker. Mon pays et Paris. Leki : ?In mijn geval Congo en de westerse wereld waarin ik opgroeide. In 2012 heb ik mijn vader, die tegenwoordig in Washington woont, vergezeld naar zijn geboortedorp in Congo, waar wij bezig zijn een ziekenhuis te bouwen. Het was een in alle opzichten bijzondere reis. Niet alleen leerde ik mijn vader beter kennen, maar de confrontatie met de extreme armoede waarin hij opgroeide en vernederingen van het koloniale systeem hielpen mij om bepaalde angsten te plaatsen, een zekere kwaadheid in mij ook.”

?Ik verander nog altijd, soms vind ik mijzelf vreemd. Ik dacht altijd dat dat heel persoonlijke trekjes waren, maar buiten mijn vertrouwde kader kwam ik erachter dat dat stukjes van die andere cultuur zijn die ik in mij draag. Even zo goed reageerde ik soms als iemand die het grootste gedeelte van haar leven in het blanke Westen had doorgebracht. Confronterend, maar ook leerzaam om te beseffen wat je jezelf de hele tijd hebt wijsgemaakt. Dus ja, ik ben een kind van twee werelden. En ik vind het ontzettend boeiend om de leeftijd te hebben die ik nu heb, meegemaakt te hebben wat ik meemaakte. Met wat ik nu weet zou ik mijn jongere ik willen tegenkomen : ‘Maar meiske toch, waar jij nu mee worstelt, maakt je later alleen maar sterker.'”

Musicalrevue ‘Josephine B’ (Frank Van Laecke en Allard Blom, regie Martin Michel, componist Sam Verhoeven) met naast Leki o.a. Jan Schepens en Alexander Metselaar, loopt vanaf 28/2 tot met 31/3 in het Antwerpse Fakkeltheater. Info en tickets : www.fakkeltheater.be

Styling Lieve Gerrits – Visagie Steven Raes Fotoassistent Matthias Van Den Corput

Verkoopinfo: p. 68

DOOR LINDA ASSELBERGS – PRODUCTIE IRIS ROMBOUTS FOTO’S STEPHEN MATTUES

?Mijn familie is zo divers, net de regenboomstam van Josephine. Alle filosofische en religieuze strekkingen vind je erin terug”.

?Al dat nieuwe geeft me extra mojo, een drive die ik de laatste tijd misschien een beetje was kwijtgespeeld”